MO TE HANGA RIIHI.

Pipiwharauroa, Issue 100, 1 July 1906, Page 2

MO TE HANGA RIIHI.

Kite Etita o Te Pipiwharauroa. EHOA me tuku Ida haria e Te Pipi nga kupu e whai ake nei. Ka maha nga tau kua huri ake nei e koreo ana i oku mahara ki oku iwi Maori mo nga ritenga ahu whenua i whakamatau ai ahau me nga ritenga kawenata riihi whenua kite pakeha heoi kaore ano au kia kite i tetahi Maori kia hihiko kite ahu whenua Koia tenei taku kawenata riihi i oku paku whenua ' (i) ko nga tau o te riihi (3) ko nga utu mo te reti i te ono marama o ia tau o la tau hemea ata tautohe e au kite pakeha e hiahia ana ki toku whenua i runga i taku titiro kia hia nga hipi e ora i te eka kotahi. Kite kore te reti e puta i roto i nga ra e 30 ka koe e mara te riihi. Mate Kai-taugo riihi e utu nga whakapainga katoa. Ma te Kai-tango rihie hanganga taiepa rohe me nga roherohe katoa o te whenua. Ma te Kai-tango riihi e hanga nga whare, me totara ngapou me kohatu ranei me peita te whare i te otinga o te mahi kia torn parunga peita me peita i ia whitu tau mete tau mutunga hold ara nga whare katoa

i whakaturia e te kaitango riihi ki runga ,i taku whenua. (7) Me tiri nga tino purapura kakeputu raikaraihe Ingarihi mete nanu kite koroa. (8) Kote wai tipinga hipi kauaka e tukua kia maringi ki roto i nga awa. (g) Ma te kai tango riihi e utu nga reiti me nga taake whenua katoa me era atu taake. (10) Kau aka te kai tango riihi e boko atu ki tetahi tangata i nga rakau o runga o te whenua engari me whakaae te kai tuku riihi. (11) Me whakapai katoa nga taiepa nga whare itetau mutunga ote riihi me tiri hoki kite karaihe o nga ahua i runga ake nei nga wahi ote whenua i pukaria i parautia ranei i te tau mutunga o te riihi, me pukari e te Kai-tango riihi nga tarn kikino i nga raumati katoa,ki te kore ka mana kore te riihi ma te Kai-tuku riihi e whakaae te whakawhitinga o te riihi ki tetahi atu ka tika kite kore heoi kaore eriro. Ko toku whakaaro kua tino whakapono kite mangere ote iwi Maori kite ahuwhenua kite rapu ti'.canga e pai ai tona tinana me tona ahua,tona whare,msto na moenga. He nui nga hapu nga tangata whiwhi whenua i korero mangai ai ahau i oku mahara,heoi kahore i rite,engari kite haere atu te Pakeha tere tonu teae mai ote Maori kite utu ate Pakeha iki atu ai, tetahi kite whakawehiwehia e te Pakeha mataku kau noa iho;ae kauatu. Ehara itemeanate Waipirona te pure! hoiho ranei,engari natekore e whakarongo ki nga ture e mahia nei,na te kore e ata whakaaro ka whakamatau kia kitea te kino ka ki ai he kino. Ka nui toku koa ite kitenga iho i te pepa e whakaatu ana i te 60,000 eka o te whenua o Ngatiporou kua nohoia e te 60000 hipi,e kore e taea te korero he iwi tena kahore ona whenua i rekainae te Pakeha i te tau 1847 tae noa kite tau 1849 na konei i toe ai ona whenua pera me etahi o nga iwi o te Taihauauru nei,oliia ko ahau ko Ngatiapa,tuatahi tonu o te Makarini reka rawa ki ona kanohi me tona ngakau; no reira i te tau 1849 rokohanga mai e mamae ana te ngakau o te iwi mo ona patunga e era atu iwi o te motu me ona kohurutanga,tavvarenga e era atu iwi heoi no te whakaaritanga mai a te Makarini i te told mete paraharaha mete putoroumu,mohio tonu atu ma era ka ea ona mate heoi ano ka tukua o matou nei whenua i te tau 1849 koia ka noho kore whenua nca iho matou nei,wahi iti noa iho i rahuitia,engari tera e pohehe nga iwi o te Motu nei na te rau eka na te mano eka ranei i ahaua rangatira ai te tane te wahine o tenei iwi kao engari na te ahuwhenua i te eka kotahi nei,na te raomo ka rua. Ka nui te koa o nga Maori mo te puaretanga o te hoko whenua kite Kawanatanga. na Eruera te Kahu.