TAENGA MAI O TE RONGO-PAI.

Kopara, Issue 2, 1 November 1913, Page 6

TAENGA MAI O TE RONGO-PAI.

Whakaatu Poto. 1793. Ka tonoa mai a Hamuera Matenga ki Poihakena hei minita mo nga herehere e tukuna mai ana i Ingarani. 1807. No tenei tau ka hoki aTe Matenga ki Ingarani ka tono kite Ropu Tono Mihinare i reira kia tukua he Mihinare ki Niu Tirani. Kua tino kaingatia tona kainga ki nga Maori e ahu atu ana ki Poihakena i runga i nga kaipuke hokohoko, patu weera hoki mai i te wa i tae mai ai ia ki reira haere noa ia ki Ingarani i tenei tau. 1810. No tenei tau ka tae mai ano aTe Matenga me etahi Mihinare tokorua hei haere ki Niu Tirani a Wiremu Hooro, he kamura me Hone Kingi he humeka. I tino ohorere aTe Matenga i tona kitenga i a Ruatara i runga ano i taua kaipuke i haere mai ai ratou ko ona hoa. 1810-14. No waenganui i enei tau ka tae mai a Kenara ki Poihakena he mea tuku mai na te Ropu Tuku Mihinare. 1814. No te timatanga o tenei tau ka tonoa e Te Matenga a Wiremu Hooro raua ko Hone Kingi ki Niu Tirani. Ito raua hokinga ki Poihakena ka korero raua i te pai o nga Maori. No tenei tau i te marama o Tihema ka rere a Te Matenga ratou tahi ko ona hoa Mihinare ki Niu Tirani. Te wahi tuatahi i u ai ia ko Whangaroa te wahi i kohurutia ai nga tangata o tetahi kaipuke i mua tata atu. E karangatia ana taua kohuru ko "te kohuru ote Poito.” Ko te mahi tuatahi a Te Matenga he houhou i te rongo a nga tangata o Whangaroa me o Pewhairangi. Tihema 25, 1814. No tenei ra o taua tau ano 1814 ka tae ratou ko ona hoa ki Pewhairangi ara ki Rangihoua kite kainga o Ruatara. Ko taua ra he wiki. No tenei ra ka ruia tutahitia nga purapura ote Whakapono ki waenganui ote Iwi Maori. Ko te rarangi aTe Matenga i tangohia mai i te Rongopai a Ruka xi. 10, "Na he kai kauwhau tenei au ki a koutou no te hari nui." Ko te kai-whakamaori i tenei kauwhau ana ko Ruatara.