Whenua Maori ka Riihitia i runga i Tenet (Tender) e Tuwhera ana kite Katoa (1,451 Eka e 3 Ruuri e 32 Paati).
HE WHAHAATU tenei ma tae mai nga tena-a-tuhituhi kite Tari o te Poari Whenua Maori o te Takiwa o Ikaroa, Poneke, a tae noa kite 5 karaka p.m., o te Taite te 28 o Oketopa, 1909, tono riihi mo nga tau e rua tekau ma rima mo nga whenua e huaina ana i raro nei, mete whai mana ano kia whakahoutia nga riihi mo etahi atu tau e rua tekau ma rima, i raro i nga tikanga o “ Te Ture Wbakanohonoho Whenua Maori, 1907,” me nga rekureihana i raro i taua Ture.
Takiwa Whenua o Haaki Pei.
Ko Tekiona 1 me 2 he whenua ngaherehere, kua pau tetahi wahi i te ahi ; he pai te oneone engari he ahua kirikiri nga raorao. Kotahi tuatoru o Tekiona 3he ngaherehere engari he ririki nga rakau, ko te toenga he whenua rarauhe. He pai te oneone o tenei tekiona engari he ahua mama. Ko Tekiona 4 he watea katoa i te rakau, ko nga tahataha anake ote awa te wahi ngaherehere. He rarauhe te nuinga o tenei tekiona, he pai te oneone engari he kohatu etahi wahi. Kua oti te taiepa o te rohe kite rawbiti o tenei tekiona. Rakautatahi 3b Nama 1 Poraka.—Poraka I, Takiwa Ruri o Takapau. .. | 19 124 | Tuatahi | 4s. 6d. mo te eka | £l4. Rakautatahi 3b Navia 2 Poraka.—Poraka I, Takiwa Rttri o Takapau. | 51 0 13 ] Tuatahi ] 4s. mo te eka .. Rakautatahi 3b Nama 3a Poraka. — Poraka I, Takiwa Ruri o Takapau. .. 53 0 5 ) Tuatahi | 4s. mo te eka .. | £l2. Rakautatahi 3b Nama 3b Poraka. — Poraka I, Takiwa Ruri o Takapau. .. | 116 2 24 | Tuatahi | 4s. mo te eka .. I £3O. Ko nga tekiona e wha i runga ake nei he whenua parae katoa watea i te rakau, kei te taha anake o te awa te wahi ngaherehere, engari he ririki nga rakau. Ko te nuinga ote whenua he rarauhe, he kohatu etahi wahi. He mama te oneone, engari he pai.
Te Takiwa.
Ko enei tekiona e waru maero pea te tawhiti i te raina o te reriwe o Poneke ki Nepia, a ka taea atu ma te rori atu i Ormondville i Takapau ranei. Kua whakamaramatia nei te ahua o nga whenua, kia mohio ai nga tangata e hiahia ana kite riihi, otira e tohungia atu ana i konei, ko te mea pai me tae a tinana tonu te tangata ki runga kite whenua kite titiro, notemea kaore te Poari e whakaae kia tau ki a ia te he kite kore e tino marama i konei te whakaatu atu i te ahua o nga rota.
Whakawhaititanga Tikanga Riihi.
1. Nga tau riihi: E rua tekau ma-rima nga tau, mete mana whakahou mo tetahi atu rua tekau ma-rima tau ano. 2. Ko te moni-reti kia kaua e hoki iho i te moni-reti i whakaaria mo te rua tekau ma-rima tau o te tuatahi, a ka
whakataua kite tikanga rima pai-heneti o te wariu whaka-painga-kore o reira mo te rua o nga rua tekau ma-rima tau. 3. Ko ia tena (tender) me whawhao ki roto kite kopaki, me hiiri rawa, ka tuku atu kite Perehitini, a me tuhi penei a waho, ara: “He tena (tender) mo te riihi o Rota Nama , kua panuitia nei ki roto kite nupepa o te o nga ra o , 190; a me tapiri atu hei hoa tetahi pukapuka kii-pono pera te ahua mete mea kua meinga e te ture.
4. Ki te hiahia te tangata kite tuku tena (tender) mo nsa rota maha atu i te kotahi, me wehewehe nga tena (tender) mo ia rota. Me tapiri kite taha o ia tena (tender) he pukapuka kii-pono pera me tera kua whakaritea e te tekiona i runga tonu ake nei. 5. Me tuku mai hei hoa mo ia tena (tender) te moni e rite ana kite moni reti mo te ono marama tuatahi. mete moni whii (e £3 35.) hei utu mo te riihi, me tetahi atu moni e rite ana hei utu i te pane tiute mete rehitatanga, a hei utu i nga whakapainga (o runga i te whenua e riihitia ana) mehemea he pera kei runga.
6. E tau ana kia nohoia tonutia atu te whenua e te kaitango riihi, otiia ko nga tau o te riihi ka timataria atu i te 1 o Hanuere, 1910.
7. Ko te moni-reti he matua-utu te tikanga, a te tahi o Hanuere mete tahi o Hurae i ia tau.
8. Ma te kai-tango riihi e utu nga reiti katoa, taake hoki, me era atu taake (baunga ia te taake-whenua). 9. Kaua te kai-tango riihi e tuku, e riihi-raro, e mokete ranei, ina kore e matua-whakaaetia ete Poari. Kia pahure tonu he tau kotahi i nohoia ai e te kai-tango riihi, ka pono ai te tuku.
10. Huihui katoa nga eka e purutia ana e nohoia ana ranei mo te wa neke atu i te iwa marama tuturu, e kore tetahi tangata kia kotahi e tika kia whiwhi eka i ko atu o te 5,000 eka : ko ia eka oneone karaahi tuatahi, ka kiia hei 7| eka, a, ko ia eka oneone karaahi tuarua ka kiia hei 2| eka. 11. Me haina te riihi e te kai-tango riihi i roto i nga ra e torn tekau a muri iho o te wa i whakaaturia ai ki a ia kua takoto tika te riihi mo te haina.
12. Me timata te noho i roto mai o te wha tau o nga whenua ngahere me nga whenua repo, a i roto i te tau kotahi ki nga whenua ahua koraha, parae nei, a me pumau te noho mo nga tau e ono. 13. Kaore te kai-tango riihi e whai mana ki nga minerals, kite kore ia e whiwhi raihana; engari ka ahei ia kite whakamahi i nga minerals o taua whenua mo nga mahi ahu whenua, whangai kararehe, nga mahi o tona wbare, mahi rori, hanga whare ranei ki runga ki taua whenua ano. 14. Me ngaki e ia kai-tango riihi, — (a.) I roto i te tau tuatahi o tana riihi, kia kaua e iti iho i te kotahi eka o ia rua tekau eka o te whenua e riihitia ana e ia ; (b.) I roto i nga tau tuatahi e rua o tana riihi, kaua e iti iho i te kotahi eka o ia tekau eka o te whenua e riihitia ana e ia ; (c.) I roto i nga tau tuatahi e wha o tana riihi, kaua e iti iho i te kotahi eka o ia rima eka o te whenua e riihitia ana e ia ; a i roto i nga tau tuatahi e ono o tana riihi, hei tapiri atu mo te wahi tua-rima o te whenua kua ngakia ra e ia, me oti i a ia te mahi etahi whakapainga tuturu (e tohungia ana e “ Te Ture Whenua, 1908”) ara mo nga whenua karaahituatahi (first class) me rite te wariu o aua whakapainga ki te kotahi pauna mo ia eka whenua pera, a mo nga whenua karaahi-tuarua (second class) me rite kite utu tuturu-tika (net price) o ia eka whenua pera ; engari ia, ko nga whakapainga tuturu e tonoa hei tapiri kia kaua e neke ake i te tekau hereni mo te whenua karaahi-tuarua.
16. A te mutunga o nga tau o te riihi ka wariutia ka tiakina hoki nga whakapainga. 16. E tau ana kia wbakakorea te riihi ana takahia ona whakariteritenga. 17. Me aro katoa nga riihi ki nga tikanga o “ Te Ture Whakanohonoho Whenua Maori, 1907,” me nga rekureihana e mahia ana i raro i taua Ture ; a ka kia e mohio katoa ana nga kai-tango riihi ki aua tikanga katoa, mete mana tonu ki a ratou, ano he mea ata tuhituhi iho ki nga pukapuka riihi.
Tohutohu ki nga Kai-tono.
Me tuku nga tena (tenders) kite Poari Whenua Maori o Ikaroa, Poneke, i runga ano i nga ahua pukapuka kua oti te perehi mo taua mahi, me tiki atu i te tari o taua Poari Whenua Maori, i nga poutapeta ranei o te taktwa kei reira nei te whenua ka riihitia nei.
Ko etahi atu whakamarama ka tukua atu, ina tonoa atu ki te taii mo te Poari Whenua Maori o te Takiwa o Ikaroa, Tari Kawanatanga, Poneke. THOS. W. FISHER (TE PIHA), Perehitini o te Poari Whenua Maori o te Takiwa o Ikaroa.
Tari o te Poari Wnenua Maori o te Takiwa o Ikaroa Poneke, 20 o Hepetema, 1909.
Tekiona. Nga Eka. Karaahi. Moni Beti mo te Tau e whakaaria ana. Whakapainga. Rakautatahi 5b Poraka III, Takiwa Ruri o Norsewood. E. R. P. 1 185 0 0 Tuatahi 6s. mo te eka .. £70. 2 113 0 0 Tuatahi | 6s. mo te eka .. He whenua ngaherehere katoa kua pau i te ahi. He oneone pai. 10 pea eka o Tekiona 1 kua whakawatearia i te rakau. Rakautahi 11 Poraka. — Poraka III, Takiwa Ruri o Norsewood. 3 90 2 24 Tuatahi 6s. mo te eka .. £13. 4 127 0 22 Tuatahi 5s. mo te eka .. £5. 6 250 0 0 Tuarua Is. 6d. mo te eka He ngaherehere katoa kua pau i te ahi. He pai te oneone o Tekiona 3 me 4. He pukepuke tetahi wahi o Tekiona 6, he mama te oneone he kohatu etahi wahi. Rakautatahi 2b Navia 2 Poraka.—Poraka III, Takiwa Ruri o Norsewood. 1 101 0 0 Tuatahi 4s. 6d. mo te eka 2 120 0 0 Tuatahi 5s. mo te eka .. £15. 3 75 0 0 Tuatahi 4s. mo te eka .. 4 150 0 0 Tuatahi 4s. mo te eka .. £14.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/KNT19090923.2.24
Bibliographic details
Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 77, 23 September 1909, Page 589
Word Count
1,607Whenua Maori ka Riihitia i runga i Tenet (Tender) e Tuwhera ana kite Katoa (1,451 Eka e 3 Ruuri e 32 Paati). Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 77, 23 September 1909, Page 589
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Matauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of Copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in