Kapenga whenua kia kaua e pangia e nga tikanga o Tekiona 117 o “Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894.

Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 56, 7 December 1905, Page 512

Kapenga whenua kia kaua e pangia e nga tikanga o Tekiona 117 o “Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894.

PLUNKET, Kawana. OTA A TE KAUNIHERA, I te Tari o te Kawanatanga, i Poneke, i tenei te rua-tekau-ma-whitu o nga ra o Nowema, 1905. Tu ana i reira: Ko te Right Honourable R, J. Seddon hei Tumuaki o te Kaunihera i taua ra. NOTEMEA i raro i nga tikanga o tekiona wha o “ Te Tare Whakatikatika i nga Tare Whenua Maori, 1895,” kua meinga hei Tare, ka ahei te Kawana i runga i te Ota a tona Kaunihera, kite kape atu kia kaua e pangia e nga tikanga o te tekiona tahi rau tahi tekau ma whitu o “ Te Tore Kooti Whenua Maori, 1894 ” (ka kiia i muri ake nei ko “ taua Ture ”), mo tetahi wa poto, wa roa ranei, i runga ano i nga ritenga me nga tikanga me nga here e ata whakaaturia ana i roto i taua ota, tetahi whenua, tetahi paanga, whai taketanga ranei ahakoa kei hea e takoto ana, e ekengia.ana e te mana o taua tekiona ; a ka ahei hoki ia kite kape pera atu i tetahi whenua mo te taha anake kite tangata kei a ia e riihi ana taua whenua, mo tetahi atu tangata ranei e noho whai-tikanga ana i runga i tetahi whenua kua whakapaia e ia, kua utua ranei eia he moni ki nga tangata Maori mo ratou taua whenua hei riihi hei hoko ranei i taua whenua i mua atu i te mananga o taua Ture: Engari kaua te Ota a te Kaunihera i whakaputaina i raro i nga tikanga o tenei tekiona,. e whai mana kia pau ra ano nga marama e rua i muri iho itera i panuitia ai i roto ite Gazette'. Engari hoki ko ia tuku i mahia i whakaotia ranei i raro i nga tikanga o tenei tekiona me ata whakamana e te Kooti i raro i nga tikanga o te rima-tekau-ma-toru o nga tekiona o taua Ture : A notemea kua puta te kupu a te Kaunihera Takiwa Whenua Maori o Maniapoto-Tuwharetoa, i te tekau-ma-toru o nga ra o Mei, kotahi mano e iwa rau ma rima, i tae mai nei i te rua-tekau-ma-iwa o nga ra o Hune, kotahi mano e iwa rau ma rima, whakaatu mai kite Kawana, he mea pai kia kapea katoa era poraka wahi whenua ranei e mau nei.te whakaaturanga i roto i te Kupu Apiti ki tenei, kia kaua e pangia e nga tikanga o te tekiona tahi rau tahi tekau ma whitu o “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” he mea kia taeaai te tuku i runga i te riihi mo tetahi wa kia kaua e roa atu i te rua-tekau-ma-tahi nga tau : Na reira, tenei His Excellency te Kawana o te Koroni o Niu Tireni, i runga i tana whakahaerenga i nga mana kua whakataua nei ki runga ki a ia e tekiona wha o “ Te Ture Whakatikatika i nga Ture Whenua Maori, 1895,” i runga hoki i te kupu tohutohu, kupu whakaae hoki a te Kaunihera Whiriwhiri o taua koroni, ka kape nei kia kaua ai e tau nga tikanga o tekiona tahi rau tahi tekau ma whitu o “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” ki runga ki katoa era poraka wahi whenua ranei, e mau nei te whakaaturanga i roto i te Kupu Apiti ki tenei, he mea kia taea ai te tuku i runga i te riihi mo tetahi wa kia kaua e roa atu i te rua-tekau-ma-tahi nga tau.

KUPU APITI. Whakaaturanga o te Poraka e mohiotia nei ko Puketapu A. 1. Tera piihi wahi whenua katoa koina tetahi wahi o te Puketapu Poraka, kei roto i nga Takiwa Ruuri o Tuhua me Piopiotea e takoto ana, tona nui e 640 nga eka, nui ake iti iho ranei. Ko nga rohe : Timata ite taha ote ngahere totara i te taha ki Taringamotu, i tetahi wahi i te raina tika e takoto maro atu ana i te whare a Te Hira, ko te tawhiti atu i taua whare 10 pea nga tiini (e takoto ana i te taha whaka-te-raki o te ngahere koinei te rohe hauauru-ma-raki o te poraka e mohiotia nei ko Puketapu A Poraka) tae atu kite huinga o te Patate ara te Tunawhararoa Awa mete Pungapunga Awa, haere tonu atu i taua whare oTe Hira ra runga i taua raina ki tetahi wahi e 53-4 tiini te tawhiti atu i taua whare; ka whati whakarere i runga i te tikanga marangai-ma-raki ko te roa kia kaua e roa atu i te 30 nga tiini, ahu atu i reira ma tetahi raina tika tonu kite huinga atu o te Patete ara te Tunawhararoa Awa mete Pungapunga Awa ; ahu whaka-te-hauauru atu i reira ra roto i taua awa o Pungapunga ki tetahi raina kua oti te tapahi i runga ake o taua huinga awa ra i te taha ote Pungapunga Awa ko te tawhiti e9O pea nga tiini; ahu whaka-te-hauauru-ma-raki atu i reira ra tetahi raina tika tonu tae atu ki tetahi wahi i te taha a te ngahere totara i te taha ki Taringamotu, a i runga i tenei mete rohe i te taha o te ngahere totara i te wahi i whakahuatia whakamutungutia nei e uru ai nga eka e 640. Whakaaturanga o te Poraka e mohiotia nei ko Puketapu B. 2. Tera piihi wahi whenua katoa ranei koi nei tera atu wahi o taua poraka, tona nui e 640 nga eka. Ko te rohe : Ite taha marangai-ma-raki ko te rohe hauauru-ma-tonga o taua wahi o te Puketapu Poraka e mohiotia nei ko te A Poraka, kua whakaaturia i runga ake nei ko te roa e ahua rite ana kite 100 tiini; ahu atu ite pito tino hauauru-ma-tonga o taua rohe i whakahuatia whakamutungutia nei (peeke xv.) haere whaka-te-hauaura atu rate taha o te Pungapunga Awa, ko te roa e 40 pea nga tiini, ki tetahi wahi i te awa o Pungapunga, e hangai atu ana ki tetahi peeke he xiii. te nama ; ahu whaka-te-hauauru atu i reira ma tetahi raina tika tonu i te awa o Pungapunga (e hangai atu ana ki taua peeke xiii), ko te roa e 40 pea nga tiini; ahuhauauru-ma-raki atu i reira ra tetahi raina tika tonu tae atu ki tetahi wahi i te taha ote ngahere totara ite taha ki Tari ngamotu, ko te roa 110 pea nga tiini; a i runga i tenei mete rohe ite taha ote ngahere totara, i te wahi i whakahuatia whakamutungatia nei (koi nei te pito hauauru-ma-raki o Poraka A) e uru ai nga eka e 640.

ALEX. WILLIS,

Kai-tuhituhi o te Kaunihera Whiriwhiri