Ct.-7.

6

kaaro hoki nga Komihana c tika ana kia tv ki reira kia tangoliia nga korero a Te Penetana Tumuaki Kaiwhakakawa o te Kooti whenua Maori mo nga main a taua Kooti i runga i te kupu i tukua ki a ia mo te Pukapuka Tuka o Ngaitahu, whakaritenga ranei i te tunga o taua Kooti i Otautahi (Christchurch) i te tau 1888 —ko totalii mea i hiahiatia c te Komihana ko te tango i nga korero a Te Keepa, Komihana mo te hoko a Ngaitahu. Ka ta te Komihana ki Akarana i runga i taua nekehauga tangohia ana nga korero a Te Penetana raua ko Te Keepa, a i to 10 o Hepetoma ka nekehia i reira kia tv ano ki Poneke a te 20 o Oketopa, i runga i te mahara hoki ter.i pea c oti i reira efcahi tikianga c mahi ai ano nga Komihana i ta raua mahi, a c tv ai ano te Komihana ki nga wahi c hiahiata ai o te Waipounamu. Ite2B o Oketopa-ka noho te Komihana ki Poneko engari no te mea etu ana te Paremete i taua takiwa kitea ana c kore c tino pai kia tv tonu te Komihana i taua wa kite Waipounainu, a i runga hoki i te tona a Taiaroa he Mema hoki ia mYie Paremete a kaore i kaha kite whakarere i ona mahi kite haere kite Komihana kite Waipounamu —na roira whakaaetia ano kia nekehia atu mo tetahi atu takiwa. Engari hoki ite hanga etahi mapi ma te Komihana, me etahi tangata hei korero i Poneke c noho ana no reira ka noho tonu to Komihana i Poneke a ko etahi korero nui mo te mahi a to Komihana i puta i a Ta Hori Kerei, ia To Matara, me Te Make. I te 5 o Noema ka nekehia te Komihana ki Otaki hei tango i etahi korero mri i a Matene te Whiwhi he mate koroheko nona i koro ai c aliei te haere mai ki Poneke. Ka timata ano te noho ote Komihana ki Poneke itell o ISToema tae noa kite Go Tihema, katahi ka nekehia atu o maua i reira kite 13 o Hanuere, 1880, ko te takiwa tika hoki tera hei whakarite mo to haere kite Waipounamu ki to whakahaere ano ita maua mahi kite uiui korero i nga Maori tangata-kainga. I te 18 o Hanuere ka noho ano nga Komihana ki Poneke kite whakarite mo te haere kite Waipounamu. Whakaritea ana ko 1c 2 o Pepuere hei tunga ki Akaroa kite tango korero mo te hoko aTe Hamutana ite Poraka o Akaroa ite tau 1856. Koina te ra tata rawa i whakaritea ai kia ahei nga panui te puta. Na ito takiwa c taria atu ana taua ra ka karanatia ano aTo Matara aka korero auo ia kite aroaro o te Komihana i Poneko. I le 20 o Hauuere ka tae mai he reta ki a maua na Te Paraihe tono mai kia whakaaturia atu ki a ia kua powhea nga mahi a ta maua Komihana. Ko te kape o taua reta mo ta maua whakahoki ka tukua atu nei c maua kia mohio koe c Te Kawana. Ite26 o Hanuere kate ake aTe Pere lei a maua, ko ia te hoa roia o Izard, ka korero ia ki a maua kanui te mate o tona hoa to roia o nga Maori, a c kore ia c tae kite tunga ote Komihana ki Akaroa Ite 2 o nga ra Pepuere, katahi ia ka tono ki a maua ki a nekehia te korero mo Akaroa. I muri ite tukunga kupu atu ki a Taiaroa i Otakou hold ia, ka tuturu i a maua te haere ki Akaroa kite whakarite i te panui. kia korerotia atu hoki ki nga Maori c hui ana ki reira i te take o te nekehanga. Katahi ka tukua he panui whakaatu tera ano c tv te Komibana ki o To Poti (Dunedin) a te 16 o Pepuere hei whakawa i nga hoko o Otakou me Murihiku. I noho kau te Komihana ki Akaroa ite 2 o Pepuere a neke atu ana ki Otautuhi (Christchrurch) ka noho maua i reira ite 5 tae atu kite 10 o Pepuere tangohia c maua etahi korero nui i a Te Taka (Rev. Mr. Stack) mo runga i nga llahui Maori, i nga kura mo etahi atu mea. Ka haere atu maua i Otautahi (Christchurch) ki Te Poti (.Dunedin) a i runga i te tono a te roia ka nekehia atu te tunga o to Komihana ki Koputai (Port Chalmers) noho ana maua i reira i te 18 tae atu kite 20 o nga ra o Pepuere, pataia ana etahi Maori kai-korero, rongo ana hold i nga korero 0 te Ilaimona kai-whakawa ko ia nei te apiha nana i whakahaere te hoko o te Otakou Poraka i te tau 18 M. No muri ka noho te Komihana ki Waikouaiti ite26 of Pepuere tae atu kite 4 o nga ra o Maihe, tuhia ana i reira nga kupu a etahi kai-korero tokomaha noatu, haere a!u ana i reira ki Otautahi (Christchurch) i whakaaro hoki maua tera c puta he kupu hou i a to Taka (Rev. Mr. Stack) otira kaore i taea i te ngaro hoki ia ki ana Main Minita. Haere atu ana to Komihana i Otautahi (Christchurch) aim atu ana ki Akaroa noho ana i reira 1 te 12 o vga ra o Maihe tae atu ki to 17 wjuikarongo ana i nga korero a etahi Kai-korero Pakeha Maori hoki. Mahue ana a Akaroa i a maua haere atu ana ki Aparima (Uiverton) i runga i te whakaaro me pera kia taea ai te tono i etahi kerero nui a etahi tangata kihai i ahei kite haere mai ki Waikouaiti, ko aua korero ipa kite whiriwhiri mo te hoko o Murihiku. Noho ana te Komihana ki Aparima (Uiverton) i te 2i mo te 25 o nga ra o Maihe mutu iho i reira hoki ana kia noho ai ki Otautahi (Christclmrch) i to 2 a nga ra o Aperira. Puta mai ana ano etahi korero i Otautahi (Christchureh) hiahia ana maua kia whai korero a Te ltoretana (Hon. W. liolleston) raua ko Meiha Eetimana (Hon. Major llichmond) otira kaore i tae c maua, Haere mai ana maua i Otautahi (Christclmrch) i te 5 o nga ra o Aperira hoki mai kia noho ai ki Poneke (Wellington) i te 12 o nga ra. No te 13 o nga ra o A.peira katae mai te pukapuka a te Paraihe kia maua ki mai kia whakatamutua pea ta maua mahi kia mutu rano te mahi ote Paremete. Ka tukua atu o maua he kape o taua pukapuka me ta maua pukapuka whakahoki atu me te kupu whakahoki mai auo a te Paraihe kia maua hei whakainarama atu ki a kae c te Kawaua. I whakaaro maua me hui ano maua kite whakatika kite whakararaugi i nga korero i kohia c maua, kite whakaaro hoki mehemea me kohi ano etahi atu korero, no reira i whakaaro ai maua me haere ano maua ki Akarana i te 10 o nga ra o Mehi, noho ana maua i taua ra, tae.ana maua ki reira i taua ra katahi maua ka kite he roa rawa te mahinga -o aua mea me te whakatika me te whakararangi i nga korero me nga pukapuka. No te 16 o Hune ka mutu ta maua mahi kia hui ai auo itel9 o nga ra o Hurae kite whakaoti j taua mahi.