Kupu o roto o te kupu tohutohu mo nga kura Maori

George Didsbury, Govt. Printer, Wellington N.Z., 1883

KUPU O ROTO O TE KUPU TOHUTOHU MO NGA KURA MAORI.

He mea panui kia mohio ai nga Komiti o nga kura Maori, me era atu tangata e whai tikanga ana kite mahi ako i te iwi Maori, kite whakahaere i aua kura.

I. — Whakatuunga Kura hou.

1. Mehemea ka tuku etahi tangata Maori kotahi tekan maha ake ranei e noho ana i te kainga kotahi, i tetahi pitihana kite Minita mo nga Kura, kia whakaturia he kura Maori, a mehemea ka whakaae ratou, etahi ranei o ratou kite tuku i tetahi whenua kia rua eka nui ake ranei e pai ana hei tuunga kura, mete whakaae ano hoki kite tuku i etahi moni, taonga ranei e whakaaro ana te Minita e tika ana kia utua hei utu mo te whare-kura, tera ka ahei te Kawanatanga kite whakatu i tetahi kura ki taua wahi, mehemea ia (1) kahore he kura Maori e tutata ana ki taua wahi, a ka ki hoki te Kai-tirotiro i nga Kura Maori he wahi pai te whenua kua whakaaetia hei tuunga kura; (2) ka whakatuturutia taua tuunga kura e nga Maori kite Kawanatanga (3) a mehemea ka marama te ki o nga Maori kite Kawanatanga tera ka tae tonu te tokomahatanga o nga tamariki e haere ana kite kura kite torn tekau.

2. Kia rite pai nga korero tuatahi, hei reira ka whakaturia e te Kawanatanga he whare-kura me tetahi whare ano hoki mo te kai-whakaako kia rite ki ta ratou e mohio ai e tika ana kia hanga ki reira. Ka karapotia te whenua katoa kite taiepa tika, me

2

te taiepa ano hoki i tetahi wahi e whakaarohia ana e rite ana mo taua tu mahi kite taiepa pai hei kaari, ma te kai-whakaako e ngaki tonu i taua wahi kia pai, a me whai tonu hoki ia kia puta ake te pai o taua kaari kia waiho ai hoki hei tauira mo nga kaari o te kainga.

3. I etahi tikanga e mohiotia ana e tika ana kia pera ka ahei te Kawanatanga kite hanga i tetahi whare-kura iti me etahi ruuma hoki i roto i taua whare hei nohoanga mo te kai-whakaako, mehemea ia ka marama te ki tera ka tae tonu te tokomahatanga o nga tamariki e haere ana kite kura kite rua tekau.

4. Tera ka taea te tuku atu e te Kawanatanga etahi moni mo nga kura iti e whakaturia ana e nga Maori, a i nga meatanga pera ka whai mana nga whakaritenga i roto o enei kupu tohutohu ki runga ki nga whare-kura, nga kai-whakaako, me nga utu mo nga kai-whakaako.

11. — Kai-whakaako .

1. Ka whiriwhiria etahi tangata to tika hei kaiwhakaako mo nga kura, ka taea te whakatu he kai-whakaako wahine mo nga kura iti, engari ko te tu whakahaere o te Kawanatanga he whakatu i te tangata kua marenatia kite wahine, ko te tane hei kai-whakaako i nga tamariki, ko te wahine hei whakaako i nga tamariki kite tuitui kakahu. Ko te mahi mo te kai-whakaako he ako i nga tamariki ki te korero pukapuka pakeha, kite tuhituhi pakeha, mete korero hoki ite reo pakeha. Aka whakaakona ano hoki ratou eia kite mahi whika {arithmetic) mete tikanga ano hoki o nga whenua ote ao {geography) mete ata whakaako i a ratou ki nga mea pai e tupu ai ratou hei tangata to tika. 2. Ehara i te mea ko te ako anake i nga tamariki Maori i roto i te kura te mahi mo te kai-whaka-ako, engari e whakaarohia ana ma te atawhai, mete

3

ngahau, mete whakaaro tika o nga kai-whakaako ka pai haere ai nga Maori e noho ana ki o ratou takiwa (otira tena te pukapuka whakamarama i tenei mea kua tukua atu ki nga kai-whakaako o nga kura Maori katoa).

3. Ka tae te whakatu kai-whakaako, ahakoa kahore ratou i mohio kite reo Maori i te wa e whakaturia ai ratou. Me korero pakeha tonu te kauwhakaako i ai ia e whakaako ana i nga tamaraki mohio, engari e pai ana kia korero Maori atu te kai-whakaako ki nga tamariki kuare kite reo pakeha kia marama ai te whakaatu atu ki a ratou nga tikanga o nga kupu pakeha, otira me whai tonu te kai-whakaako kite ako kite reo pakeha kia taea ai te whakarere te reo Maori.

4. Me noho tonu nga kai-whakaako ki roto ki nga whare e whakaritea ana mo ratou, ma te Tari Whakahaere Kura e whakaae katahi ka tika te noho ki tetahi atu wahi.

V. — Scholarships, Prizes, etc.

1. Kua oti te whakarite e te Kawanatanga tetahi tikanga e taea ai kia tukua he scholarships ki nga tamariki Maori e ahei ai ratou te haere ki tetahi kura ke atu ite kura kainga, ako ai ratou. Aka tukua atu nga scholarships ki nga tamariki tino mohio kua puta nei ratou i nga akoranga katoa o nga Kura Maori.

2. Ka hoatu he prize ki nga tamariki o nga kura Maori, e liono tonu ana to ratou haere kite kura, irunga i te ritenga e3s. mo te tamaitii te tau, (me ata tatau i te tokomahatanga o nga tamariki, e tae ana kite kura i te tau). Ko aua prizes hei kakahu e tika ana mo nga tamariki. Mehemea ka tae nga ra e ngaro atu ai tetahi tamaiti i te kura ki te kotahi tekau wahanga o nga ra e kura ai nga tamariki i te tau e kore taua tamaiti e tika kite tango prize.

4

3. Me hoatu e te Kai-tirotiro tetahi tiwhikete ki ia tamaiti e puta ana i te uiuinga matauranga o ta ratou mohiotanga ki nga wehenga akoranga (standards) Kama 3 me Nama 4. me whakapiri tana tiwhikete ki roto ki tetahi pukapuka korero tara, korero haererenga ranei o te tangata e whakaarohia ana ka paingia e nga tamariki Maori. Me ki taua pukapuka he jßeward Book, ma te tamaiti ake taua pukapuka.

4. Ka hoatu e te Kawanatanga etahi moni i runga i tenei ritenga, ara kotahi pauna mo ia pauna, mutu mai i ta ratou i whakaaro ai e tika ana hei apiti atu mo nga moni e kohikohia ana hei hoko mea takaro, ara, mea cricket, quoits, foot-ball, croquet mete lawn-tennis. Ma nga tamariki anake ana mea hei takorahanga mo ratou engari ma tekaiwhakaako e tiaki kei whakakinongia aua mea.

6. He mea pai kia mohio nga tamariki Maori ki te waiata, kite mahi i nga mea whakatangitangi hoki. Amo runga i tena ka hoatu ete Kawanatanga etahi moni i runga i tenei tikanga, ara ka apitiria atu kotahi pauna moni mo ia pauna a nga Maori hei hoko harmonium.

7. Ka hoatu e te Kawanatanga etahi mea takaro hei whakakaha in nga uaua a nga tamariki ki nga kura e mohiotia ana ka pai kia tukua ana mea.

VI. — Piihi Kakahu hei Tuituinga.

1. Ka tukua atu e te Kawanatanga he piihi kakahu kite wahine kai-whakaako kite tuitui, ara

he calico, print, wincey, flannel, mete dungaree hoki, me etahi needles, thimbles, scissors, &c. Ko enei mea me hanga e nga kotiro hei kakahu i nga wa e whakaakona ana ratou kite tuitui. Kia oti te hanga me hoko ki nga Maori, mo te moni tonu i runga i te utu i utua mo nga piihi kakahu i te hokonga mai. Ma te wahine e whakaako ana i nga tamariki kite tuitui e tuhituhi te utu o nga piihi

5

kakahu e tae atu ana ki a ia, mete utu i riro mai i te hokongaatu o nga kakahu tuitui kia kotahi tirotiwhanga o te Kaute o ana mea i roto i te tau a tetahi haerenga atu o te Kai-titiro Kura, ko te utu o nga piihi kakahu e toe aname waiho mo te tau hou.

VII. —E AHEI ANA NGA KOTIRO TE NOHO KI nga Whare o nga Kaiwhakaako.

1. E ahei ana nga kai-whakaako kua marenatia kite wahine te tango taki-tahi i nga kotiro Maori o a ratou kura ki roto ki a ratou whare noho tahi ai me ratou, mehemea ia e kitea ana e te Tari Whakahaere kura Kua pai nga ritenga hei nohoanga mo ratou ki reira. Ko nga kotiro pera me whakaako ki nga mahi o te whare, engari me haere tonu ki te, kura, me pera to ratou noho me nga tangata o te whare, kaua e kiia he hawini, me noho aua kotiro i roto i te whare o te kai-whakaako mo nga marama e toru, a ka utua atu e te Tari kite kai-whakaako nga moni e rua pauna hei utu mo te nohoanga o te kotiro i roto i tana whare mo taua wa, otiia ka taea te neke ake kite ono marama mehemea ka kitea e tika ana kia peratia, ko nga moni e utua atu kite kai-whakaako ina peratia e wha pauna.

VIII. — Tukunga Nupepa ki nga Kura.

1. Ka taea e te Tari Whakahaere Kura te tuku atu ki nga kura Maori nga nupepa Illustrated London News, te Graphic ranei, me tapahi me tuitui hoki nga nupepa ina tae atu kite kura. Kia kotahi marama e takcto ai nga nupepa i te kura hei tirohanga ma nga tamariki, hei reira ka tuku atu ai kite rangatira ote takiwa hei tirotirohanga ma nga Maori. Me matua whakahoki mai ete rangatira katahi ka puta hou atu etahi. Ate paunga o te tau e tirotirohia ai aua nupepa e pai ana kia

6

hoatu noa atu kite tangata Maori e hiahia ana ki aua nupepa, kei te kai-whakaako ranei te tikanga mo aua nupepa.

XII. — Tikanga mo te Whare-Kura.

1. Ko te whare-kura hei whare-kura anake, kaua rawa te kai-whakaako e tuku i te whare-kura mo etahi atu mahi pehea ranei. Mehemea ka hiahia nga tangata o te takiwa kia karakia ratou i roto i te whare-kura me puta ta ratou tono kite Minita mo nga Kura, mana e whakaae. Mehemea ka whakaaetia e te Minita kia tu te karakia i roto i te whare-kura, me whakapai tonu te whare a te mutunga o te karakia kia tika ai te mahi kura a te aonga ake ote ra. Ma nga tangata e karakia ana e utu te whakapainga.

XIV. — Nga ra e Kore ai he Kura.

1. Koia enei i raro iho nei nga ra e kore ai e puare nga kura Maori katoa, ara nga Hatarei me nga Ratapu katoa, te Kuru Paraire, te Mane i muri iho o te ra o te Aranga, te 24 o nga ra o Mei, te wiki i muri iho i te Ratapu whakamutunga o Hune, me nga wiki e ono i muri iho o te 15 o nga ra o Tihema. I era atu ra katoa i roto ite tau me puare tonu te kura, mete tae ano o nga kai-whakaako ki te whakahaere i ta ratou mahi whakaako, mehemea ka pangia te kai-whakaako e te mate ma te wahine whakaako i nga tamariki kite tuitui e whakakapi i tana tuunga i te mea ka ahei ia kite pera.

2. Me tuhi tonu te kai-whakaako i nga kupu whakamarama ki rote ki tetahi pukapuka me ki taua pukapuka he Log-book mehemea ia ka kore nga tikanga kua korerotia i runga ake nei, mete whakaatu ano hoki i te take i peratia ai.

3. Ka taea te whakaae kia ngaro atu te kai-wha-kaako i tana kura i etalii wa; engari ma te Tari anake tenei e whakaae.

7

XV. — NgA Haora e Mahi ai te Kura.

1. Kia wha nga tino haora e mahi ai te kura ite ra, ara : —timata atu i te 10 tae atu kite 12, timata atu ite 1 tae atu kite 3. Kaua e whakamutua te kura i roto i nga haora akoranga o te ata, o te awatea ranei.

XVI. — Komiti o nga Kura.

1. lia tau iia tau i roto iia takiwa me pooti kia tu nga tangata tokorima kei Komiti i tetahi huihuinga o nga matua me nga kai-tiaki o nga tamariki o te takiwa, he mea pai me Maori me hawhe-kaihe ranei nga tangata mo te Komiti; otia i nga takiwa kahore nei he Maori mohio ki ta te pakeha tikanga whahahaere i nga mahi mo te kura, ka taea te whakatu tetahi atu mema hei pakeha, engari e kore te mema pakeha e urn wawe kite mahi o te Komiti kia whakaaetia ra ano tona tuunga e te Minita mo nga Kura, katahi ka tika.

2. Me tu te pootitanga kite whare-kura a te mutunga o te kura i ia tau i roto i te tuatoru o nga wiki o Tihema, a ko te panui me tuhi kite reo pakeha mete reo Maori ama te kai-whakaako e whakapiri kite tatau o te whare-kura kia kotahi tekau ma wha nga ra i mua o te pootitanga. Ma te Kai-titiro Kura e whakatu he Kai whakahaere Pooti. Me whakaingoa ia tangata e pootitia ana, me tautoko e tetahi atu tangata tona whakaingoatanga, a ko te ahua o te pootitanga me pena mete pooti mema mo te Whare Runanga. Ma te Kai-whakahaere Pooti eki kowai nga tangata tika kite pooti. Mehemea e kore etu te pootitanga i te ra i meingatia ai kia tu ma te Minita e whakarite he wa kei tuunga mo te pooti. 3. A te otinga tonutanga o te pootitanga me whakatu nga mema o te Komiti i tetahi o ratou hei Tiamana, hei reira ka tuhituhia ete Kai-whakahaere o te Pooti nga ingoa o nga mema o te Komiti hou

8

kite (i Log-book ”o te kura, me tuku atu hoki e ia o ratou ingoa kite Minita mo nga Kura. Ka whai mana tonu taua Komiti a tae noa kite wa etu ai nga kai-riwhi i a ratou.

4. Kia wha huihuinga ote Komiti i roto i te tan, ara i nga ra timatanga o nga marama o Hanuere, o Aperira, o Hurae, o Oketopa; otiia ka ahei te Tiamana kite karanga kia tu tetahi atu huihuinga o te Komiti hei whakahaere i tetahi mea e tika ana kia mahia hohorotia.

5. Me tuhituhi te whakawhaititanga o nga mahi o ia huihuinga o te Komiti kite “ Log-book ” o te kura, a me haina e te Tiamana ki tona ingoa. E pai ana ma tetahi o nga mema o te Komiti ma te kai-whakaako ranei aua korero e tuhituhi, e pai ana te tuhi kite reo Maori kite reo pakeha ranei.

6. Ko te tino mahi mo te Komiti, he tiaki tonu kia tokomaha nga tamariki e haere ana kite kura. 7. Mehemea ka kite kai-whakako e turi tonu ana tetahi o nga tamariki, ka ki ranei ia e kore e pai kia noho tonu taua tamaiti tane, kotiro ranei kite kura, ka tika kia whai kupu atu te Komiti ki nga matua o te tamaiti pera kia tangohia atu ia i te kura. Mehemea e kore nga matua e whakae ka ahei te Komiti kite pei atu i taua tamaiti, mehemea ia ka whakaaetia e te Kai-whaka haere i nga Kura o te Takiwa e te Tari ranei kia peia.

8. Ma te Komiti e whakarite he wahie mo te kura, ma ratou hoki e whakarite te whakapainga o te whare-kura i nga ahiahi katoa, ma ratou ano hoki e whakarite kia kotahi horoinga o te whare-kura i roto i te marama.

9. Mehemea ka kite te Komiti i te he e pa ana ki te whakahaerenga o te kura, ka ahei ratou te tuku atu ita ratou kupu whakaatu i taua mea kite Kai-whaka-haere o te Takiwa, a mana e tuku taua i nga Kura whakaaturanga kite Tari mehemea e kitea ana e whai tikanga ana taua kupu ; engari kaua te Komiti e wakararuraru ite kai-whakaako. Ko te kai-wha-*

9

kaako hoki te kai-tiaki o te whare-kura, o te whare nohoanga, me nga whenua o te kura, a kei te Tari anake hoki te tikanga mona me tana whakahaere i te kura.

XVII.— Iti Haeretanga o nga Tamariki ki te Kura.

1. Mehemea i runga i tetahi take pehea ranei ka iti whakarere haere nga tumariki o te kura, a mehemea ranei e kore nga tamariki e hoki mai i muri iho i nga ra kura kore, me whakaatu tonu atu e te kai-whakaako kite Kai-whakahaere i nga Kura o te Takiwa, a mana hoki e kimi i te take i pera ai, kia ahei ai ia te whakaatu atu kite Tari.

2. Mehemea ka iti haere te tokomahatanga o nga tamariki e haere ana kite kura o tetahi o nga tino kai-whakaako, a mehemea ka kitea ehara i te kaiwhakaako te he i iti haere ai te tokomahatanga o nga tamariki, ka tukua atu ia ki tetahi kura pai atu i tera, ma tetahi atu kai-whakaako e whakakapi tona tuunga.

3. Mehemea ka hoki iho ite 15 te tokomahatanga o nga tamariki o tetahi kura, kei te Kawanatanga te whakaaro kia whakamutua taua kura, kite whakahaere ranei i runga i nga tikanga e tau ana ki nga kura iti e tango moni ana i te Kawanatanga (Tirohia 1., 4.)

XlX.— Whakaurunga o nga Tamariki Pakeha ki Koto ki nga Kura Maori.

1. E pai ana kia haere he tamariki pakeha Id te kura Maori mehemea ka puta te hiahia o nga matua o aua tamariki kia pera, engari me mahara tomi te kai-whakaako ina peratia, ko te tino take i whakaturia ai tana kura, he whakaako i nga tamariki Maori. A kaua rawa ia e whakaae ki tetahi mea e raruraru ai te tino mahi o taua kura.

10

XX.— Taiepatan GA.

1. Ka whakaarohia paitia e te Tari nga tono katoa mo te taiepatanga o nga whenua tuunga kura Maori, mehemea kua tuturu ana whenua kite Kawanatanga. Ki te whangai hoiho kau ranei nga kai-whakaaho kaua rawa e tokomaha atu i nga mea e ora kite whangai i runga i te piihi whenua o te kura, ma te Tari e whakaae katahi ka tika kia whakatokomahatia ake.

XXl.— Kai-tirotiro Kura.

1. Kia kotahi haerenga o te Kai-tirotiro Kura kia ia kura Maori i roto i te tau kotahi kite uiui i te mohoitanga o nga tamariki {examination) mete whakaatu hoki kite Tari. Kaua e iti iho i nga wiki e wha te tukunga atu o te whakaaturanga o te haerenga atu o te Kai-tirotiro Kura kite uiui i te mohiotanga o nga tamariki. E pai ana kia haere whakaatu kore atu kite whakatika haere i te mahi o te kura i tana wa e pai ai.

XXII.— Kai-whakahaere i nga Kura o te Takiwa.

1. Ka taea te whakatu tetahi tangata hei Kaiwhakahaere i nga Kura o te Takiwa hei Kai-whaka-haore i etahi kura kia toko maha, a kia rua ana haerenga kite tirotiro i ia kura i ia kura, i roto i te tau, hei enei taenga atu ona, me tuhi ia i te tokomahatanga o nga tamariki e haere ana kite kura, mete whakaatu ano hold i nga wahi o nga wthare e tika ana kia whakahoutia, kia whakanuia. Ka tika ano hoki ia te whakaatu kite Kai-tirotiro Kura i nga mea e whakaaro ai ia e tika ana kia whakaaturia atu ki ai ia.

2. Me whakaatu atu te ingoa ote Kai-whakahaere i nga Kura o te Takiwa kite Komiti mete kaiwhakaako o ia kura o ia kura i rote i tana takiwa.

11

3. Ko te Kai-whakahaere o nga Kura ote Takiwa te kai-tuku atu i nga pukapuka katoa e tuhia ana e nga tangata e whai tikanga ana kite kura kite Tari, me nga pukapuka ano hoki e tuhia ana e te Tari ki a ratou.

4. Mehemea kahore he Kai-whakahaere o nga o tetahi Kura Takiwa, ka whakaaturia atu kite komiti me nga kai-whakaako te huarahi mai mo a ratou pukupuka kite Tari, me nga pukapuka ano hoki e tuhia ana e te Tari ki a ratou.

XXIV. —Ka ahei nga Kai-whakaako kite Whakatu Kura Ahiahi.

1. Ka ahei tc kai-whakaako o te kura Maori kite wliakatu kura alii ahi mo nga kaumatua. Mehemea ha whakaaturia e te Kai-tiro Kura kite Tari e tika ana te mahi whakahaere o taua kura —me tuhi e te kai-whakaako nga haerenga o nga tangata ki tetahi pukapuka ke atu i te pukapuka rarangi ingoa o nga tamariki, a ka apitiria atu taua pukapuka ki te pukapuka rarangi ingoa o nga tamariki e tae tonu atu ana kite kura, he mea kia whakanui ake te tokomahatanga, kei te tokomahatanga hold tetahi tikanga o nga utu mo te kai-whakaako. E ahei ana te kai-whakaako kite tango utui ana akonga o te kura ahiahi.

Na

Te Riki,

Tari mo nga Kura, Poneke, Aperira 18, 1883.

Thomas Dick.

TE MAKARINI SCHOLARSHIPS.

Hei whakamaharatang i mo Ta Tanara Makarini kua mate nei, kua whakaritea e tana tamaiti e R. D. Douglas McLean, Esq., etahi moni, wliakatu

12

scholarships mo nga tamairiki ote iwi Maori. Etu ana i etahi wa e panuitia ana kite katoa he uiuinga matauranga i raro i nga tikanga kua whakatakotoria e nga Kai-tiaki o ana moni, e tukua atu ana te kape o te panuitanga ki nga Kai-whakaako o nga kura Maori. He penei nga tikanga, ara —

I. E toru nga scholarships e tukua ana i ia tau ki nga tamariki toko-toru i puta ake to ratou matauranga i to etahi, e £35 e puta ana i te tau ki ia tamaiti, a e rua hoki tau e puta atu ana, ka mutu. E rua o enei scholarships e watea ana ki nga Maori Katoa hawhe-kaihe ranei, i tae ki nga kura Maori i te tau i pahure i mua atu o te uiuinga matauranga, a kiliai hoki o ratou tau i puta ake i te tekau ma rima i te paunga o nga ra o te marama i pahure i mua tata atu otera o te uiuinga matauranga. Ko te tuatoru o nga scholarships e watea ana ki nga Maori katoa hawhe-kaihe ranei, kihai o ratou tau i puta ake i te 13 i te paunga o nga ra o te marama i pahure i mua tata atu o te ra o te uiuinga matauranga, a i tae hoki ki nga kura Maori ako ai i te tau i pahure i mua o te ra o te uiuinga matauranga.

11. Ka uiuia te matauranga o nga tamariki e whakataetae ana mo nga scholarships i runga i nga putake ka whakahuatia i raro iho nei, ara te korero pukapuka, mete marama ano hoki ki nga tikanga o nga kupu e korerotia ana; te tuliitulii pukapuka mete whakahua i nga reta e oti ai nga kupu {spelling}. Te whakamaori i nga kupu pakeha, me te whakapakeha i nga kupu Maori; te malii whika; nga korero o Nui Tireni, me nga korero o Ingarangi e tino whai tikanga ana ki Nui Tireni; te mohiotanga kite Paipera; me nga korero o nga whenua o te ao {Geography}. Ko te nui ote matauranga i runga i ia putake e meingatia ana kia taea e nga tamariki, kola tenei, ara :

(a.) Te korero pukapuka: Ka tonoa ki nga tamariki ki a korerotia tikatia e ratou tetahi kupu i roto

13

i tetahi pukapuka pakeke kia kaua e nui ake te pakeke ite Fourth Boy al Beader. Ka meingatia hoki kia tuhituhia e ratou te whakamaramatanga o etahi o nga kupu ka korerotia e ratou, a me kimi e ratou he kupu hei rite ki nga tikanga o aua kupu ka korerotia na e ratou.

(b.) Te tuhituhi: Me tuhitikanga tamariki i tetahi korero (prose or poetry ranei) o roto i tetahi pukapuka pakeha kaua tetahi kupu kia kotahi e he te tuhituhi. Me tuhi hoki e ratou tetahi korero o roto i te Third Boy al Beader ka korerotia a-whatia atu ki a ratou, a kia pai kia marama hoki te tn hi tuhi.

(c.) Ka whakaritea tetahi korero i roto i te Third Boy al Beader, kei whakamaori mo nga tamariki; a ka meingatia hoki kia whakapakehatia e ratou etahi o nga kupu o te pukapuka o Ta Hori Kerei ara te pukapuka o “Nga Mahinga a nga tupuna Maori, he mea kohikohi mai na Ta Hori Kerei.”

(d.) Te mahi whika: Kei te small Irish Arithmetic nga whika ka meingatia kia mahia, e nga tamariki.

(e.) Nga korero onamata (history) : Ka uiuia te matauranga o nga tamarki ki enei pukapuka o te Paipera, ara; Kenehi, Te Kongo Pai a Kuka, me Nga Mahi a nga Apotoro.

Mo nga korero o Nui Tireni, ko te pukapuka iti a Miss Bourke te pukapuka.

Kahore lie tikanga i whakahuatia ai te ingoa o te pukapuka mo nga korero o Ingarangi. (/.) Nga korero o nga whenua o te ao (geography) : Ka meingatia kia maliia te mapi o Nni Tireni me te mapi ote ao ; Ka pataia ki nga tamariki ta ratou matauranga ki nga alma o nga whenua me etahi patai ngawari i nga tikanga o general political geography, engari e tino meingatia ana kia mohiotia nuitia nga korero o te ahua o nga whenua i Nui Tireni (New Zealand Geography).

14

Ko nga maaka enei e taea mo ia putake: — 1. Te korero pukapuka ... ... 150 2. Te tuliituhi ... ... ... 150 3. Te korero pakeha ... ... 200 4. Te mahi whika ... ... ... 200 5. Nga korero onamata ... ... 125

6. Nga korero o nga whenua ote ao 175 111. Ko nga tamariki e puta ana to ratou matau-

ranga me haere kite Karete Maori i Te Aute, Haaki Pei. Ka utua atu nga moni ote scholarship kite Tino Kai-whakaako o te Karete, mana e tango te £2O i te tan mo te nohoanga o te tamaiti i te Karete mete akoranga i a ia, ko te toenga ka hoatu e ia kite tamaiti i nga wa e tika ana liei hoko kakahu, hei moni ahuareka, hei utu ranei i nga moni e pan ana i runga i nga haerenga ote tamaiti. Ko nga tamariki e noho ana o ratou matua i waho o te Takiwa Porowinitanga o Haaki Pei ka whakanuia ake te moni mo ratou hei utu i te haerenga kite

kainga o nga matua mete hokinga kite Karete, a nga ra kore kura o te raumati.

lE. Holders of scholarships will be required to

pass an examination at the end of the first year in the following subjects: Arithmetic and elementary mensuration; advanced composition; the geography of Australasia and the Gnited States ; and in Muxley’s “ Introduction to Physics,” which will also be

the reading book for the first year’s course. V. At the end of the second year scholars will be

examined in—Algebra, to simple equations, inclusive; translation from Maori, prose or poetry, or original essay-writing on familiar subjects; the rudiments of English Grammar, including easy parsing and the analysis of simple sentences: the whole of the geography of the previous course, and mapdrawing ; also the political history of New Zealand, and that part of the history of England that has a direct bearing in New Zealand affairs; and the

outlines of human physiology.

15

VI. I te paunga o nga ra o 1883, me ia tau i muri atu ka tukua he scholarship kite Makarini scholar i puta ake tona matauranga i te paunga o te rua o nga tau. E £5O o tenei scholarship ite tau a e rua tau e puta ai ka mutu, ka puta tonu atu ki taua tamaiti mehemea ka haere tonu ia ki tetahi o nga Karete, Kura ranei kua tau nei te mana o te New Zealand University ki runga, ki reira ako ai ia, he mea kia riro i a ia tetahi o nga scholarships o taua University a te mutunga o tana.

VII. Ka ahei nga Kai-tiaki o nga moni kite whakakahore i te scholarship mehemea e kore te tamaiti whai scholarship e haere tonu. kite Karete; kite tae ranei ki nga Kai-tiaki te kupu o te tino Kai-whakaako o te Karete ki, kahore i pai te nfoho mete mahi kura o taua tamaiti; kite ki ranei te Kai-titiro kahore i pai te mahi o taua tamaiti i te uiuinga matauranga.

TE MAKARINT SCHOLARSHIPS.

(Te ahua ote pukapuka e meingatia ana kia tuhia ete tamaiti e mea ana Ida uiuia tana matauranga mo Te Makarini Scholarship, kia tukua hoki i roto i te meera kite Kai-titiro i nga kura Maori, i Poneke i mua atu o te ra i whakaritea i roto i te panuitanga mo te uiuinga matauranga),

Ki te Kai-titiro i nga Kura Maori, Tari o nga Kura, Poneke. Ka whakaatu nei ahau i taka whakaaro kite haere tinana atu

ahau kite uiuinga matauranga ka turia ate . Taku tino ingoa ko te poutapeta e tutata ana ki toku kainga, ko . Ka tae aku tan kite tau marama a te ra whakamutunga o te marama o mua atu o te ra mo te uiuinga matauranga. I roto i nga marama tekau-ma-rua kua taha ake nei i tae ahau kite tahi kura Maori (nga kura Maori ranei ) ' Ingoa

He tnea tuhi i te o nga ra o 188

He ki tuturu tenei naku e tika tonu ana nga kupu i runga ake nei ki taku mohio.

kua whakahuatia i

Kai-whakaako o te Kura Maori i runga ake nei.

By Authority: Geobge Didsbuby, Government Printer, Wellington.—lBB3.