63.—HE TANGI MO PAP AKA TE NAEROA.

Toa Takitini, Issue 88, 1 December 1928, Page 31 (Supplement)

63.— HE TANGI MO PAP AKA TE NAEROA.

Na TE HEUHEU TUKINO (Tuarua). (Ngati-Tuwharetoa). Na Te Tail? Te Tomo i whakamarama. Ko Papaka he teina no Te Heuheu Tukino (Tuarua) ; i mate i a Te Atiawa ki Haowhenua, kei Otaki, i te tau 1834. ko Maehe te marama. Kua tipu he raruraru i tena wa i waenganui i a Ngati-Toa. i a Ngati-Raukawa, i a Te Atiawa, i te mea kaore ano i ata tau ratau ki nga whenua i raupatutia ai e ratau i te takiwa 0 Otaki. Na, ka haoa a Nagti-Raukawa eTe Ati-awa ki Otaki. 1 reira aTe Rauparaha. Katahi ka tukua eTe Rauparaha he karere ki te whakataka i a Waikato, i a Ngati-Maniapoto, i a Ngati-Tuwharetoa. Ko te take tera i tae mai ai a Te Heuheu raua ko te taina ko Panaka ki te upoko ote ika nei, i mate ai a Papaka. E kiia ana he tangata ataahua a Papaka, he tino toa hoki. engari he tohe. Kaore hoki i rongo ite kupu atu ate tuakana, kia kaua e takahia te hiku o te tana e whati ana, me waiho kia tau te tapuae; mo reira tera kupu “ Taku whatiwhalf ki ka riro.”

(Ref: M. 125, J. 19/79 B. 4/70.) Taku tirotiro noa i 1 te hono tatai, ka wehe koe i au; Te murau 2 a te tini, te wenerau a te mano, Taku manu tioriori no nga hau papangarua 4 kite tonga; Ko Te Tupe-o-tu, 5 ko Te Hau-te-horo, ka whakairi te toa! Rangatu atu ra nga titahatanga i roto o Pahiko 7 ; He kauterenga nui na koutou nga taumata i Te Horo 8 . E whakamakuru ana ko aitua tonu, ko Tiki 9 raua ko te Toa, Ko Whana-ihu raua ko Whana-rae, Ko te tama i moea e tera wahine, e tera tangata; E whakatutuki ana i nga wai 10 tete a Tumatauenga 11 . Taku 12 whatiwhati ki ka riro! Tuku poporo tu kite hamuti, Taku wai whakatahetahe kite kauhanga riri; He rianga l3 tai, he rutunga patu Na koutou ko o tuakana kite one i Puruaha. 14 Takina atu ra, kia whana ai o ringaringa, Kia hokai ai o waewae. Hare ra, e Pa! I nga tai whakarewa 15 kauri kite uru. Tutanga po noa e roto i au, kei te aha to hara? Kei nga ara tahataha nunui o Tiki-maeroero* Kei te aha to hara? Kei nga turanga ran ate toa. Kei o hianga i tukua atu ai, Ka moe koe i te kino, te hoa e i!

*Ki etahi “ taku hono tatai.” 2 Ki etahi “ te mu a te tini.” . B No.—Ki M. 125 “Mo”: kia aTe Heuheu raua ko Te Taite No.” 4 Papanga-rua.—Ki M. 125 “ kopanga-rua”; “ papanga-rua” ki a Te Heuheu raua ko Te Taite. Ka mate ra a Papaka. No te whakahokinga tuarua mai a Ngati-Tuwharetoa ka mate a Te Tupe-o-Tu, aTe Hau-te-horo. Ko te Kuititanga te ingoa o tena pakanga. 5 Te Tupe-o-Tu | / He rangatira no Ngati-Toa, no Te Atiawa. Te Hau-te-horc) Ka whakairi te toa.Ka toa a Ngati-Tuwharetoa. 7 Pahiko.—He kainga kei waenganui o Te Horo, o Otaki. B Te Horo.—Kei te taha tonga mai o Otaki. I mate aTe Tupe-o-tu, a Te Hau-te-horo ki reira. 9 Tiki, te Toa | r He atua enei. Whana-ihu, Whana-rae I Wai —He wai tauhiuhi. 41 Tu-matauenga.—Ko te atua o te pakanga. Whatiwhati ki. He tangata whawhati a Papaka i nga kupu a Te Heuheu, na ka puta haere tona toa: kei tenei whatiinga ana ka aitua. Rianga tai.—He akinga na te tai. 14 Te one i Puruaha.—Ki aTe Taite, “te one i purua ai” kite tangata i aua ra. Eki ana a Rere Nikitini, he ingoa tera no te one ite takutai i waho i Te Horo.

kauri. Pera ite tai o Hauraki, he whakarewa kauri tana mahi.