17.—HE TANGI.

Toa Takitini, Issue 39, 1 November 1924, Page 25 (Supplement)

17.—HE TANGI.

KUA rua nga putanga o te “ Tapiri ” nei, o nga waiata hoki, i runga i te whakaaro o te Poari Whakapapa, kia taurakina kite iwi nga knpu o nga waiata nei, nga whakamarama hoki kna kitea; me kore e kitea lie wahi hei whakatikatikanga.

NA MIHI-KI-TE-KAPUA (Ngati-Ruapani, Tnhoe). Ko tenei waiata na tetahi kaumatua o Tuhoe, na Paitini Wi Tapeka, i korero ki a Te Peehi (Elsdon Best) i Te Whaiti, i te tau 1896. He wahi takitahi nei naku i whakatikatika i rnnga i nga tohutohu a Hurae Puketapu. Ko Mihi-ki-te-kapna no Ngati-Ruapani o Waikaremoana, he kuia titotito waiata. Nana tenei tangi ki tana tamahine, ki a Te Uruti. Ehara i te waiata tawhito rawa, engari he waiata e manaakitia ana. — [A. T. Ng.] 1. Tiketike rawa mai Te Waiwhero, 1 Te turakina kia ngawari, Kia marama an te titiro, e Kite rehu ahi o Whakatane. 2 He tohu mai pea na te tan e, Ki maha atu e te ngakau; Tenei koe te hokai nei e Ki to moenga, i awhi ai tana, i. 2. Mei inatau ana i ahau e Nga korero, e takoto i te puka , 3 Me tuhituhi atu kite pepa e, Ka tuku ai ki a Ihaka, Kia panui a Te Uruti 5 e, 44 E hine! tena koe! Kanui takn aroha,” i. 3. Kaore hoki e te roimata e Te pehia kei aku kamo; Me he wai rutu an kite Whakaromanga 6 e, Ki Haumapuhia, 7 e ngungurn i raro ra, i.

4. Ka ’hei rawa ai, e hika! Ko Ruawharo te ritenga i te tipua, E maka noa ra i ana potiki e, Tu noa i te one ko Matin, ko Makaro Ko moko tua raro ki tawhaiti e Ki Ngaruroro 10 ra, ko Rangatira, ll i. HE WHAKAMARAMA: *Te Waiwhero.—He kahikatea kei Otohi, e tata ana ki Te Whaiti; he kaihua. Whakatane.—Ehara i te Whakatane nui i a Ngati-awa ra, engari kei ko atu o Te Whaiti, ko te kainga kei reira a Te Uruti. 3Puka.—Mo te pukapuka. Pepa, ko te kupu pakeha e mohiotia nei. Ka mohiotia iho no te wa tuhituhi pukapuka nei tenei waiata. Ihaka.—He ingoa tangata no te kainga i reira nei a Te Uruti. 5 Te Uruti. —Ko te tamahine a Mihi-ki-te-kapua. 6 Te Whangaromanga. Kei te Onepoto, kei Waikaremoana. 7 Haumapuhia. —He korero ahua roa to tenei. Ko Maahu te tipuna i noho ki Wai-kotikoti, i Wairau-moana, he whanga kei te pito hauauru o Waikaremoana. Kaore ano he moana i tera wa, engari kei te tuawhenua tonu. Ka moe i a Kau-ariki ka whanau ko Haumapuhia. Ka noho, ka pakeke; ka tonoa e Maahu te tamaiti me te taha kite kawe wai ite Puna-a-Taupara. Na, ka turi te tamaiti ra. Ko te riringa o Maahu, ka rumakina a Hau ki roto i te puna ra. I reira ka whakataniwha a Hau, ka tomo, ka kori haere i raro i te whenua; na, koia te moana nei a Waikare-moana, me ona kokonga maha, he koringa no Haumapuhia kia puta. Ko te koringa whakamutunga, he whai kite moana, ka tomo i Te Whangaromanga; na kei reira te rua i kuhu mai ai, puta mai ko Waikare-taheke, e whangai mai. na ite whare mahi hiko ate Kawanatanga. No te putanga mai kite aoturoa, ka whakakohatutia. Na kei reira e takoto ana, ko te pane ki raro, ko nga kuha e toro whakarunga ana. B Ruawharo.—He tipuna mai no Hawaiki, no runga i a Takitimu i noho ki Te Mahia. 9 Matiu, Makaro. ingoa no etahi motu e rua kei te Whanganui-a-tara, e kiia nei ko Poneke. Ko te korero he tamahine, ki etahi he iramutu no Kupe. Ko te korero aTe Matorohanga e penei ana: “Ko nga motu e rua i te Whanganui-a-Tara ra ko Matiu, ko Makaro, he mea tapa na nga tamahine a Kupe ko o raua ingoa, hei whakamaharatanga ki to raua na taenga mai ki tenei motu." Ko te ingoa pakeha o Matiu ko Some’s Island, ko to Makaro ko Ward’s Island. 10 Ngaruroro.—Ko te awa i Heretaunga. n ßangatira. —He toka taniwha kei te wahapu o Ahuriri.