KOHATU WHAKAMAHARA MO NGA HOIA. TE MAHIA.

Toa Takitini, Issue 8, 1 March 1922, Page 3

KOHATU WHAKAMAHARA MO NGA HOIA. TE MAHIA.

No te Ratapu 15 o nga ra o Hanuere kahurahia tekohatu whakamahar i mo nga tamariki o Te Mahia i hinga i te pae ote pakanga. Koinei te kohatu ntu nni kua tu ki nga takiwa Maori hei tohu whakamahara mo nga hoia Maori Huihni katoa te utu kotahi mano pauna. He kainga whakamiharo a Nukutaurua ara a Te Mahia. He takiwa tera i nohia nuitia ete Maori inamata. He kainga i rangona nuitia tona ingoa i nga wa patu-weera. Tera ano hoki etahi tohu whakamiharo o nga tipuna mai ra no kei Te Mahia. Ina etahi:—! Te wai-whakaata o Tutamure. 2 Nga taro a Kea kei waenganui o Taiporutu me Tai-wananga. 3Te Kuri a Maahu. 4 Te Ngoiro a Maahu. 5 Te Muka a Maahu. 6Te Kuri mate a Maahu. 7Te Ika-whenua ara te Matua ote weera (te Kauika paraoa). BTe paua a Kahnngunn i riro ai iaia a Rongomai-wahine. 9Te aruhe a Kahungunu. 10 Te kiekie a Maahu. II Te waewae o Rongokako. He kainga a Te Mahia i nohia e Ngati Kahungunu ki Wairarapa tae mai ki nga hapu o Porangahau. Ite wa patu weera he maha nga ropu tai-tamariki e noho ana i era wahi, e kiia ana tae ai kite 400 te fokomaha o nga tangata pat a weera i nga wa e noho huihui ai ratou. He hanga aroha te ngaronga o te tangata inaianei. Koinei nga kainga o Te Mahia, ko Oraka,ko Kai-uku, ko Tokaroa, ko Te Pntiki, ko Tuahuru, ko Te Wainui, ko Kahutara, ko Tauapata, ko Waikapoai, ko Ahuriri, ko te moutere e karangatia ana ko Waikawa (I u a Kapene Kuki ki Waikawa, nana hoki i whakatipu te korau ki reira), ko Te Mokimuki, ko iobea (he pa whawhai), ko Papa-kahawai (he kopua kei reira, ki tonu i te ika) ko Te Riiwhi (he kainga patn weera), ko Waipapa, ko Waerota, ko Maungatea, ko Otunua (he ana katoa nga wliare) ko Upoko-paoa, ko Taramahiti, ko Moemoto, ko Taupiri (he hiwi), kei reira te nohanga o te Turehu, ko Moemoto (he kainga patuweera) ko Te Keren (he kainga patu weera) ko Maota, ko te Rangaranga ko Te Mahia (he one.) I nga wa o nga matua he kainga rongo nui katoa nga kainga oTe Mahia. Inaianei kua kore he tangata kia kotahi i etahi o aua kainga.

Kaati, ahakoa te kore tangata ko te toto toa o nga tipuna kna tan Id nga nri inorehu e noho mai ra i o ratou rnarae, inahoki na raton rawa i tuatahi te tohu whakamaharatanga nui ki nga tamaraki Maori e takoto mai ra. Ko te kohatu nei na to ratou kanrnatna pakeha na Te Omana (George Ormond) i whakahaere. Ko te nuinga oTe Mahia kua riro ia Te Omana’ Ko te hoa wahine oTe Omana he uri rangatira no nga hapu oTe Mahia. Ko ta rana tamaiti ara ko Areka (Alec) i haere ki nga kura nunni o Ingarangi kura ai, a no te pakanga nei ka urn ki te ropu o Manchester, a tu tonu atu hei apiha mo tana ropu. Tokowhitu ana taina (ara tnranga whanau) i matemate katoa, no Te Mahia anake. Ko te kohatu he hoia tonu kei runga etu ana. E 20 pntu katoa te teitei o te kohatu. He mea karanga mai a Peneti Minita o Heretaunga hei whakahaere i te karakia hurahanga o tana kohatu. Ko Hemi Huata o Mohaka tona hoa i tana wa. Na Tiaki Omana i tango te arai. He karakia whakamiharo te karakia i hurahia ai tana kohatu, heke ana te roiraata o te kuia o te tamariki i te kaha o te aroha, mete nui hoki o te ihiihi i te tapn o nga whakahaere. I kauhau a Penei ite reo Ingarihi mete reo Maori. I mud iho i a Hemi Huata te kanban. I muri iho na te Mea (Mayor) o Te Wairoa te whai-korero, muri iho ka tu mai te morehu kanmatua, ara a lhaka Whaanga kite mihi mo tana ra. Ko nga korero o te kohatu kei te reo Ingarihi tetahi aha, ko tetahi taha kei te reo Maori. Koinei nga korero o te kolvitu: —He mea whakaara tenei kohatu hei whakamaharatanga aroha kia Areka Omana, 2nd Lieutenant Ist Manchester Regiment, me nga tamariki o Te Mahia i mate i te wa o te pakanga 1914 ki 1918. ' Hone Tangiora Rawhira Wairau. Tere Tangiora. Raniera Wairau Rewi Tangiora. Wharekete Te Ngio. James brown Mo te Puru me kai i ce Woods’ Great Peppermint Cure, 1/9, 2/9 patara.

He tamariki ratou no te whanau kotahi, kotahi tonu to ratou hapu ko Rongomai-wabine. “Kei wareware tatou,” “ Pono tonu ratou taea noatia te mate.” I te takanga iho o te arai ka panuitia e Peneti nga ingoa i runga i te kohatu ka wbakatapua te kohatu i runga i te Ingoa ote Matua ote Tama ote Wairua Tapu. I reira ka tuohu te iwi mo te meneti kotahi, kaore he hamumu kaore he korikori, he inoi ngakau, he rnahara i taua wa ki nga tamariki. I muri tonu ibo ka tu tetahi o nga hoia i hoki mai i te pakanga a Tame Mete, ka wiiakatangi i te piukara whakamutunga ki runga i te tupapaku hoia. ara te “ Last Post.” I konei ka tangi hoki te pakeba te iwi mohio ki te reo ote piukara. He hanga aroha. Ka mutu te waiata mo te Kingi ka hoki te iwi katoa ki Tuahuru. I reira e manaakitia ana e nga morehu o era murae. K x pai ta ratou manaaki, manaaki kupn manaaki kai, I tae ki te 700 ki te 800 ranei te bunga Maori pakeba i hui ki taua rnarae i taua ra. Ko te kohatu kei te taba ote whare-kura etu ana Pai tonu te tun nga ki reira kia man ai ki roto i nga ngakau o nga tamariki e tipu ake ana te ntu nui i riro mai ai i a tatou te wikitoria.