POROPITI O TUHOE.

Pipiwharauroa, Issue 99, 1 June 1906, Page 3

POROPITI O TUHOE.

KA nui nga Reta o te Takiwa ki Whakatane ahu atu ona robe kua tae mai ki au he whakaatu mai i te tino poropiti maori, mete ki mai hoki ka tae mai a kingi Eruera VII. ki Turanga i te 25 o nga ra o Hune ka haere taua poropiti ki reira me Tuhoe katoaka whakatakotoia e te poropiti tc 4,000,000 miriona pauna ka horoia atu nga iwi pakeba i tenei motu, -kua 500 kua 700 nga tangata kua whai i taua poropiti heoi no taku nupepa pakeha o Niu Tireni ka mohio au kua pono nga reta e tae mai nei ki au, na reira au i tuku reta ai ki etahi o nga rangatira o Tuhoe me etahi atu, ekore a Kingi Eruera VII e tae ki Turanga i te 25 o Hune, e kore hoki ona iwi pakeha e kore te rongo te mohio ahakoa i whea o te ao ; tuarua o aku kupu i te wa i a Noa tokorua ana tamariki ko Hema ko Hama, ko Tapeta, i penei te kupu, ka whakamararatia a Tapeta kite mata ote whenua aka hoki mai ka tomotcmo i nga teneti o Hema, no reira i rongo au ki etahi tangata matua e ki ana ko taua ko te iwi Maori he uri na Tapeta, kati mehemea he pono enei korero, beoi ra kai te tika te tomo mai o te iwi pakeha ki roto i a taua i te iwi Maori, tenei ano tetahi, kua oati te iwi Maori kite aroaro o te ture tangata mete Ture Atua koia e karangatia nei te Tiriti o Waitangi, no reira me pehea e kore ai te iwi pakeba i tenei motu. E boa me mutu atu ia Te kooti raua ko Titokowaru te kanapatanga o te» Hoari mete maringitanga, o te toto tangata mete toto wbenua o tenei motu. Engari nga mahi wbakaora turoro kati i tena ma tatou kanui te koa o te ngakau ko nga mahi whakaatu merekara hei kukume i te whakaaro o te iwi kia tahuri ai kite hokohoko i nga kai i nga taonga i nga whenua hoki pea hei utu moni hei utu kakahu me whai haere i te poropiti, ka nui te rereke ki taku mahara, ko te mate rawakore kai raro iho a ka whanako, te tukunga iho ko roto kete, mehemea pea i te maori nga mohiotanga o te pakeha i mahi nei i te pu i te paura i te mata, me nga waea korero mai i tawhiti me nga waea korero e paopaoa mai nei a ka tino pono te mohiotanga ki nga korero me nga mahi o te ao, me nga terepono kawe korero nei he waea i whakamarongia kaore he pou kaore he aha heoi tae atu ana te reo id te taringa o tona hoa i te whanga noa atu tekau, rau, maero te matara, me nga mihini titiro 1 te tinana o te tangata ka kitea nei nga uaua mete manawa e mapu ana i te toto ki nga wahi katoa ote tinana, mete tereina me nga tima mete motoka, me nga uira e kore nei e

kitea e te kanohi te kumenga i te taramuwe ban tangata, me nga topito e ruku ra i te moana hohonu kite whakamate ite hoariri mete whakarewdnga i te kohatu, i te onepu kia maringi mai he maitai, mete kurunga i te kohatu i kitea ai te ngako o te whenua ara te koura te hiriwa te kapa, te parahi, mete kohatu utu nui, mei te Maori pea aua matia me aua kaha, penei kua pera ano i te wa i pohehe ai nga tangata kite main whare kia tutuki ki te rangi tona keokeonga he nui he tini nga tangata e homai ana e nga Anahera nga merekara e whakapono ai nga tangata, o tiia kotahi ano te mutunga ko mate, ka nui te pduri, ano ka tupu hetikanga kino i tenei poropiti, ina hold kua korero te nupepa reo pakeha ko nga tamariki kua whakamutua te haere kite kura a ka haere te poropiti i runga i te ngaru o te ngutuawa, o Ohiwa, otiia kaore he ritenga o nga merekara pera hold i a Haimona Makutu i whakaatu ra i tana merekara kite kingi engari tona tukunga iho, he mate, kati enei kupu. He tangata hapai ahau i nga rata whakaora turoro otira kua pai ta te poropiti kua whakaatu pono ka tae mai a Kingi Eruera VII ki Turanga a te 25 o Hune heoi no reira ka haere tatou e hoa ma kia kite i a Kingi Eruera VII. Otiia kite kore, na kua pai ano hoki ara kua toro te ringaringa o te Ture kite poropiti mete hunga hoki e whai ana kite tautoko i te kupu kia kahore atu nga pakeha i tenei motu. Eruera te Kahu. [Ko tetahi ano o nga atua ole poropiti nei, e ai te korero, he kuri, ma konei e titiro te mate. I uia e matou ki tetahi tangata o Tuhoe te take i tu ai tenei tangata hei poro piti, ko tana whakahoki, he tapa ingoa, he whai kia rangona ai tona ingoa e te motu, no te mea ita Wereta whakatohungatanga i a ia piki ana tona ingoa, na konei ka whakanuia ake e tenei nanakia tona ingoa ki runga ake i to Wereta. Kaore ia i whakaaro kia ata haere pera me ta Werata kia roa ai e whakaponohia ana, e whakanuia ana e te tangata, tena koa whakapuakina ana e ia etahi kupu maia, e mohiotia nei e kore rawa e pono; heoi ano ra pea ko tona paku ingoa tonu kia aranga. Inakoa e ki ana a Te Kua kei Turanga nei tetahi taimana e 000,000, te utu, mana ka kitea, ma konei e hokoa Niu Tireni. He pai enei korero hei whakakata i te tangata, otira ki ta matou rongo kaha atu te whakapono o Tuhoe ki tona poropiti. Ite putanga mai o nga rongo o te Rua, kua whakahopu to matou ngakau, he tangata tenei pea kua mau kite whare-herehere. I ui ma-

tou ki tetahi tangata o Tuhoe mehemea he tangata a te Rua kua ingoa raruraru, ki mai ana taua tangata kahore, otira e ki ana te pakeha he tangata a te Rua kua mnu kite whare-herehere mo te tahae. Koia nei ano ta matou whakaaro. He raea whakainiharo rawa tenei, ara, kia puta mai te tangata i te whare-herehere, ka t .i ai hei tohunga, hei poropiti, hei kai-mahi merekara. He lino kareti te whare-herehere hei paahitanga trio nga mahi tohunga mo rga mahi poropiti. Ko nga tohunga katca e mohio ana matou he nanakia katoa ; ko nga tohunga wahine e mohio ana matou he roriroii heporangi—nato ratou roriroritanga ka tu hei tohunga. Kaua e miharo, e nga hoa ki enei kupu a Te Pipiwharauroako taua Pipiwharauroa ano e tete nei nga niho ki nga likanga tohunga, ki nga mahi tinihanga. Kaore ranei koutou na ite miharo kite pohehe ote Atua kite tau ki nga nanakia e whakatohunga nei ?— Etita.]