14

G.—l.

9. E tono ana tenei Huihuinga kite Kawanatanga kia whakakorikoria kia kaha te whakahaere o te rarangi arai i te wahine Maori kei kai i te waipiro. 10. He mea tika kia whakatikatikaia te ture mo nga kura Maori kia whakakorea nga Komiti Kura, engari kia whakaturia ko nga Komiti Marae o nga pa kei reira nei nga kura hei Komiti whakahaere mo aua kura, kia taea ai te akiaki kia haere nga tamariki kite kura.

Nama 6. He Nupepa ma nga Kaunihera Maori. 1. Me tv tetahi Nupepa hei panui i nga korero o nga mahi a nga Kaunihera (Marae) Maori i whakaturia i raro i " Te Ture Kaunihera Maori, 1900." 2. Ko nga korero mo taua pepa koia enei:— (a.) Ko nga ripoata o nga hui o nga Kaunihera (Marae) Maori. (b.) Ko nga reta tuku mai c pa ana ki nga mahi a nga Kaunihera Maori. (c.) Ko etahi korero o nga Kahiti c tika ana kia panuitia kite pepa me nga kupu tohutohu a te Kawanatanga. (d.) Ko nga whakamarama o nga ture o nga wahi ranei o nga ture c pa ana ki nga tikanga me nga mana o nga Kaunihera Maori, (c.) Ko nga tohutohu me nga whakahaere a te Tari Whakahaere i te ora mo te katoa. 3. Ko te Etita mo te pepa ma te Huihuinga Nui c whakarite. 4. Ko te oranga mo te pepa koia tenei: (a.) Kia £5 te moni ma ia Kaunihera i te tau hei oranga mo te pepa. (b.) Ko te kohi ma te tangata i te tau kite pepa kia 5-, me tuku kite Kaunihera o tona takiwa. (c.) Mehemea kaore c eke nga moni kohi a nga tangata o tetahi takiwa kite £5 i roto i te tau ma te Kaunihera o taua takiwa c whakakapi. (d.) Mehemea ka neke atu i te £5 te kohi a nga tangata o tetahi takiwa_ me takoto te toenga i roto i te kaute a te Kaunihera, a ko te kaute c tuku mai kite Superintendent. (c.) Xi te neke atu i te £120 te moni kohi a nga takiwa katoa i te tau, ma te Hmhuinga Nui c whakatau he tikanga mo te toenga. (/.) Ko nga tangata hiahia pepa me tono kite Tiamana o te Kaunihera mana c tuhi atu o ratou ingoa kite Btita o te Pepa. 5. Ko nga kaute o nga moni c puta ana kite Pepa me ata tiaki c te Etita, a me puare kite Kai-tirotiro o nga kaute o nga Kaunihera, a me panui ki roto i te pepa i ia koata o te tau.

Nama 7. Nga Taru Eihino. I te mea kua tae mai he whakahau he whakamahara a nga Ropu Takiwa (pakeha) ki nga Tiamana o nga Kaunihera Maori mo nga Taru Kikino c tupu ana i runga i nga whenua Maori, koia ka whakaaro te Huihuinga kite hanga i tetahi tauira huarahi-whakahaere ma nga Kaunihera Maori mo nga taru kikino. , ~.,.., E tukuna atu ana ma te Honore Te Minita mo te Taha Maori c whiriwhin :— 1 Kia kotahi takiwa i roto iia ono marama me whakahau etc Kaunihera kia tukua mai c nga Komiti Marae he ripoata mo nga whenua Maori i roto i te takiwa c tupuria ana c nga taru kikino kua panuitia c nga ropu takiwa hei taru kikino, me nga ingoa o nga tangata c noho ana i runga, no ratou ranei aua whenua c tupuria ra c aua taru kikino. 2. I te hui a te Kaunihera c tv i muri tata iho i te taenga mai o aua ripoata me whiriwniri te Kaunihera i runga i te ahua o nga ripoata, a i te kino rawa o te tupu a nga taru kikino, ko ehea whenua hei timatanga, a me whakatau kia penei te whakahaerenga :— (a.) Ma te Tiamana c tuku panui i runga ano i te ahua kua whakaritea ki nga tangata c tika ana, tono atu kia ratou kia patua, kia huna atu nga taru kikino i runga i o ratou whenua i roto i te wa c whakaritea c te Kaunihera. (b.) Kia taha te wa i whakaritea ra c te Kaunihera kia ahei ai nga tangata te whakatutuki i nga whakahau o nga panui me whakahau atu c te Tiamana o te Kaunihera ki nga Tiamana, ki nga mema ranei o te Kaunihera, kia tirohia nga whenua whakahaua ra kia whakapaia, a kia tukua mai he ripoata mehemea ranei kua whakatutukitia katoa, etahi wahi ranei o nga whakahau a te Kaunihera, kahore ano ranei kia arotia aua whakahau. (c.) I runga i te taenga mai o aua ripoata mehemea tera tetahi tangata kahore i whakamana i te tono a te Kaunihera kia whakapaia nga taru kikino i runga i tona whenua me tuku atu c te Tiamana he hamene ki a ia kia tae mai kite aroaro o te Kaunihera a tona hui c tv a muri ake kite whakaatu take c kore ai ia c whiua mo tona takahi i te whakahau a te Kaunihera. 3. Ko te whiu mo te tangata c takahi ana ite whakahau a te Kaunihera kia kaua c iti iho i te £1, kia kaua c neke atu ite £10. ~,.., , , . . 4 Mehemea kei roto ite rohe o tetahi kamga etahi taru kikino c tupu ana, ako te whenua he papatupu kua karauna karaati ranei, kua wehewehea motuhaketia ki ia tangata kahore ranei, engari mehemea kei te maramatia i runga i te ahua o te noho a nga tangata o te pa, i a ratou taiepa, mahinga kai ranei, te wahi c nohia ana c tetahi tangata, ma taua tangata c whakatutuki te whakahau a te Kaunihera. , ." 5 Ko nga wahi i roto itepa he marae no nga whare o te katoa, he huarahi, he wahi ranei no te katoa he urupa, papatakaro, rahui ranei o te katoa, me karanga te Kaunihera ki nga tangata c noho ana i roto i taua pa kia kohi ratou i tetahi moni ma te Kaunihera c tapm hei ngaki mo nga taru kikino c tupu ana i aua wahi.