Page image

G.—IB.

Kaore nga Maori i te tu-a-whakatete ki nga tikanga, c puta ai hei painga mo te koroni katoa. Ko te tohe a te Maori he mea kia hangaia c te Paremete tetahi ture c riro ai ma ratou ano c whakahaere o ratou whemia, i runga ano i a ratou huarahi c mohio ana; me ta ratou kupu kaore aua ritenga a ratou c haere hei takahi i te tika, hei whakararuraru ranei i nga, painga mo te Koroni. I runga i te kaha o enei mahara a nga Maori, kei te aro tonu atu ta ratou titiro kite Paremete, me kore c ahu mai i roto i tera whare te ora c tumanakohia nei c ratou. B whakaaro ana au tera ano c tau tetahi tino tika ki runga kite Paremete, mehemea, ka whakaaetia te tono a nga Maori kia huia ratou ki roto ki nga whakahaere. No te mea, kite kore c uru te nuinga o nga Maori ki roto ki aua whakahaere, c kore rawa c pai te tutukitanga o nga tikanga, me nga ture c mahia ana c te Kawanatanga. Ma te whakahoa kite iwi Maori ka tahi ka tika. Ko te takiwa tika tenei hei hanganga i etahi ture tika c pai ai te whakahaere a nga Maori i o ratou whenua nunui. Ko etahi o aua whenua kei te takoto kore tikanga; ko etahi kei te ahua mahia ano. Kei te whakaae tonu nga Maori kite awhina i nga ture c tono nei ratou kia whakamanaia i runga i te mahara ma reira c tipu ai tenei iwi te Maori. Ma reira c tirohia ai ratou he tangata, a, ma reira c whakaae ai ratou kite waha i tetahi wahi tika o nga taumahatanga o te Koroni. Xi te rata mai te Paremete kite iwi Maori penei me te ngakau pai o nga Maori i tae nei kite aroaro o nga Komihana korero ai, tera c taea te horoi atu nga mauahara me nga pouritanga i tipu mai i roto i nga kino o mua, tera hoki c taea te whakatakoto etahi ritenga ngawari c puta pai ai nga mahi whaka-kainga whenua, c rewa ai ki runga a Aotearoa me te Koroni katoa, a, c pumau ai te ora ki nga iwi c rua. Na Timi Kaea.

TIEITI 0 WAITANGI. Ko Wikitokia, te Kuini o Ingarani, i tana mahara atawai ki nga Eangatira me Nga Hapu o Nu Tirani, i tana hiahia hoki kia tohungia ki a ratou o ratou rangatiratanga, me to ratou wenua, a kia mau tonu hoki te Bongo ki a ratou me te ata noho hoki, kua whakaaro ia he mea tika kia tukua mai tetahi Eangatira hei kai wakarite ki nga tangata maori o Nu Tirani. Kia wakaaetia c nga Eangatira maori te Kawanatanga ote Kuini, ki nga wahi katoa o te wenua nei me nga motu. Na te mea hoki he tokomaha ke nga tangata o tona iwi kua noho ki tenei wenua, a c haere mai nei. Na, ko te Kuini c hiahia ana kia wakaritea te Kawanatanga, kia kaua ai nga kino c puta mai kite tangata maori kite pakeha c noho ture kore ana. Na, kua pai te Kuini kia tukua a hau, a Wieemu Hopihona, he Kapitana i te Eoiara Nawa, hei Kawana mo nga wahi katoa o Nu Tirani, c tukua aianei a mua atu kite Kuini; c mea atu ana ia ki nga Eangatira o te Wakaminenga o nga Hapu o Nu Tirani, me era Eangatira atu, enei ture ka koretotia nei. Ko TE TUATAHI. Ko nga Eangitira o te Wakaminenga, me nga Eangatira katoa hoki, kihai i uru ki taua Wakaminenga, ka tuku rawa atu kite Kuini o Ingarani ake tonu atu te Kawanatanga katoa o o ratou wenua. Ko te Tuarua. Ko te Kuini o Ingarani ka wakarite ka wakaae ki nga Eangatira, ki nga Hapu, ki nga tangata katoa o Nu Tirani, te tino Eangatiratanga o o ratou wenua o ratou kainga me o ratou taonga katoa. Otiia ko nga Eangatira o te Wakaminenga, me nga Eangatira katoa atu, ka tuku kite Kuini te hokonga o era wahi wenua c pai ai te tangata nona te wenua, kite ritenga o te utu c whakaritea ai c ratou ko te kai hoko c meatia nei c te Kuini hei kai hoko mona. Ko TE TUATOEU. Hei wakaritenga mai hoki tenei mo te whakaaetanga kite Kawanatanga o te Kuini. Ka tiakina etc Kuini o Ingarani nga tangata maori katoa o Nu Tirani. Ka tukua ki a ratou nga tikanga katoa rite tahi ki ana mea ki nga tangata o Ingarani. (Signed) William Hobson, Consul and Lieutenant-Governor.

ETAHI BABANGI 0 "TB TUBE WHAKAMANA O TE KOBONI, 1852." Ka ahei te Kuini ki to whakahau kia rnau tonu nga Ture a nga Maori. 71. Notemea hoki tera ano pea c whaitikanga kia waiho tonu kia mana ana mo tenei wa, nga ture, me nga tikanga., me nga ritenga whakahaere a nga iwi Maori o Niu Tireni, mehemea ra ia kaore i te rereke atu ona tikanga, i nga ritenga kua oti nei te whiriwhiri hei painga mo nga tangata, me nga iwi katoa (aranga hara kai tangata me era tv mahi kino), a me ata whakarite hoki nga rohe 0 nga takiwa c tikaai kia whakahaerea aua ture, me aua tikanga, me aua ritenga whakahaere. Ka ahei te Kuini, i ia wa i ia wa, i runga i te mana o tana pukapuka c whakaputaina ana i raro 1 te Tino Hiiri o Te Kiingitanga o Ingarani o Kotarani me Aearani, kite whakatakoto tikanga mo runga mo aua tv ritenga, ahakoa c rereke ana ia nga ture, me nga tikanga, me nga ritenga whakahaere a nga Maori i nga ture o Ingarani, i nga ture me nga ritenga ranei c mana ana i Niu Tireni, i etahi takiwa ranei o Niu Tireni. To mana o te Kunanga Nui kite whakahaere i nga hoko o nga whenua takoto kau. 72. Na i raro ano i nga tikanga c whakahuatia ake nei, me whaimana taua Eunanga Nui o te Paremete, kite mahi ture hei whakahaere i nga hoko, me nga riihi, me nga tukunga, me nga tikanga

23