Page image

5

G.—2?

of offence; 4. Wives and offspring; 5. Companies and divisions of an army; 6. Acts, deeds, words, thoughts; 7. Passions: of the subject, following nouns of passion; 8. Actions of elements; 9. Actions of living things, and the active properties of things. 1. Te kai a te tnanu. Te kai a tena tangata. Nga ika a Hoani. 2. Te iimu a Mere. Te kete kawe kai a taua wabine. Te Eu'penga a Ngatihori, 3. Te pu a Hoani. Te waruhanga a te mata koitou ! Te maripi koi a tena tangata. Te huata a Maui. Ko te takoto koa ate taura raka iraro i te raorao. 4. Nga tamaliine a Hoani. E hine ate lioa.— Poet., 134. E tama rongonui ato matua. — -Poet., 232. Te wahine ate Hapuku. Kowai koe ? Ko au ko Tauhou. Ka vi atu ano ia, Tauhou a wai P Tauliou a Ira ; ko ia atu. 5. Ka takoto te matua a tetalii, a tetahi; ano te matua a taua tangata! Ka titiro atu nga tangata o te ope a Takarangi. Q. He utu kupu naana a te tangata. Heoi ano te kupu a te hoa aroha a Te Ueremoana. Hoe noa iho to noho a te tangata ki reira. E puranga ana te mahi a te tupapaku. Aua o tango kite whakaaro a te tuna, kite whakaaro a te kiore, engari ki a te tangata. Kua tomo te waka i te mahi a te ika. Te. mabi a te kabuwaero, a te topuni, a te mawhiti, ate puahi, ate kahu taniko ! E kauwika ana te kai nei, a te keke, a te purini, a te rohi, a te tii, a te poaka, me etalii atu o nga kai reka. Ka nui haere hoki te mabi a te karakia Maori.— Myth., 128. 7. Me pebea i te kawenga a te pawerawera. Myth., 144. Na te kawenga a te mataku, koia tenei omanga. Ka pura tona kanobi, kihai i pura kite riringa a riri; a, ehe ana tera notemea ehara tera i te tikanga a riri.— Prov., 98. 8. Ko te rere ate ua. Te pupuhi ate hau. Te mabi ate werawera. Te ngaunga a te makariri. Ka pau ra ite kainga ate abi! 9. Te mahi a te pu ! Te rere tere a te manu nei. Te ngau ate kuri. Te kakati ate tuiau, Ako rawa ake kite mahi atetuuii. Foot., 87. Kapikapi ana i te mahi a te kara te rakau iringa kara. Te kakati a te rongoa. —of, or from ; noting the place : To mata i haea kite toroa a tai. Poet., 69. Heoi a matou nei, ko a uta aana kai, kaore matou c kite ana i te kai a tai. —that of: Ko ate bee korero. Nohea «te ware ona mea ? Kahore a te pakeha ona ngenge. Papaku a ringa, hohonu a korokoro. — Prov. —those of, the things of : Ka mea ratou kia hokona aratourakau ki a nga pakeha. Taku kupu mo te marama aurei, kei te pai te takoto a te wbenua. A toku ringa i waiho ai.— Poet., 246. Me he karanga a kai pea c kore c tonoa. — Prov. "Whakareka a kai, whakareka a moenga. — Id. Na, ka hee ta ratou mahi, nui atu hoki i a o ratou matua i mea ai.

—the parts of: Momona a hiku, momona a tara. Naau, c ta, c abu ana i a te tai kii, i nga motu. —the people of: Na te mano kotahi o tera i uta i patua a te Tumu. Ka puta te rongo o taua ope ki nga wahi o Taupo, ka bui a Taupo, he mano nga tangata o Taupo; katabi ka haere mai ki te riri, haere mai a uta me te moana. He pai kau ano ra kite whakarongo atu a tawhiti nei. Kahore a reira riwai ? He hanga w.hakama hoki ki a mua. —the sayings of: Taku kupu, ka tv i au a Meiha. —the doings of: He mea nui a tera i mea ai mo matou. —the fruits of : Ko te tangata c rapu tika ana, mona ano a te tika: ko te tangata c rapu hee ana, mona ano a tehee. Katahi ano ka pae ki tahataha, kite mahue, ki te wbakarere ; ka tutuki hoki ki tona tutukitanga a te kuare. A,prep. Until; till; (time,) to the time that. Ka whanga nga matua a ahiahi noa. Nc ho, a too noa te ra. Ko koe ano to matou hoa, a tae noa ki tenei ra. Ka tatau atu te tangata nei i nga ingoa a poto katoa.— Myth., p. 201. Ka tiakina c ahau, a ora noa ia. Na, noho ana ahau ki a ia, a ao noa te ra. —to the place that: Nana ano i haere, a te wai nui ra ano. He arulie ta ratou i kai ai, a to ratou taenga atu. Ko te wahi kino rawa tena o taua ngahere, a tae noa atu kite putanga. —unto, even unto : Haere i auarohe, a te mareretanga ki Piako nui. Ka na te akau mai te huarahi, a Whangaroa. Ka na Tarawera a Hotomahana. Kara Hakomiti atu te ara a Paritangi. Momona ake i taku hiku a taku tongahau. {Old fable, Bel to Codfish). Tahi mai ana i te ihu, a te noko atu ana ; tani mai ana i te noko, a te ihu atu ana. Ka piri tonu ahau ki a koe, a te mutunga ra ano. —throughout: Takoto ana tera, a toru noa nga ra. A nga takiwa c haere ake nei me tahuri ki te ahuwhenua hei oranga mo tatou. —to: Ka mea atu ia, Haere mai; a arahina ate whare kee i roto. Moe tonu, a ka ao te ra ka hoe a nga pa ano i nohoia ra ano c Paoa ka v ki uta. Kia wawe au te kawe a te rae ki Horoboro c ! —Poet., 146. —towards, as in direction to a place : Ka rere Da runga i nga hiwi a Torohanga. —(as to each other) : Engari kia pena ano tana whakarite me ta te pakeha a ia whakapakeha, na ka tika. —with : I kiia, kia poua a rimurirau a maaua rakau. Ho mai kia kai awau, me haere a toenga korua ki to korua kaainga. -by: (noting the cause, or instrument), Maau c korero a mangai atu. I rongo a korero ahau. Ka kiia a ngutu atu, ka kiia a ngutu