G.—B

Ki ta matou ano ko te take o to haerenaga mai o tenei iwi o Ngatiwhatu ki Kaipara, he kohuru na Ngatikahumateaika, na taua iwi ra i kohuru taku tupuna a Taureka. Ko te iwi tera e noho ana i Hokianga, nona tera wheuua na taua iwi ra. Ko taku kainga ko Muriwhenua lie kainga pumau lioku. ta te mea i tupu mai taku tupuna i reira, a i mahue ai i au a Muriwhenua, na taua kohuru. Ka tahi ahau ka rapu utu, a patua ana nga tangata o Hokianga a riro ana iau te whenua i nainata. Ko te mutunga i riro i au i taua patunga i riro Hokianga, katoa a tae noa mai ki Maunganui a noho ana ahau i te whenua no te mea kua mate katoa nga tangata te patu. Ka roa te nohoanga i reira ka timata te whawhai a Kawharu ki Kaipara, ko tana pa tuatahi ko Moturemu, he pa kei te tnoana, he pari tetahi taha te tahi taha; ko te mea i horo ai tera pa, koia ano ko Kawharu te arawhata hei pikinga mo tana taua ki te pa. Ka mate nga tangata o tera pa, ta te mea he tangata kaha tenei ki te whawhai, he tangata roa. Ko tona roa e wha maaro, ko te whanui o te tinana kotahi maaro, ko te kauohi te roa, kei te whatianga o te ringaringa. Nui atu tana kaha ki te whawhai, ki te huna ite tanga ote taha ki te Marangai, ki te tai rawhiti. Kotahi ra i patua ai eia e rua pa, ao ake e toru pa, ao ake e rua pa. Ka patua haeretia taua iwi o Kaipara, a tae noa mai ki Mahurangi, a puta noa mai ki Motukarakara, i tahaki mai o Te Puru i tawahi atu o Paparoa, ko tona pa whakainutunga tenei, ka hoki ano aia ki Kaipara.

16. —Moeioei (Chatham Islands), na Taputaeawai. Ko Eongomawentta i tumu o te wenua, no wairawa nei i ta mai ai Karapuna o Aote. E ru waka, no Eangihou, no Mihiti, ko Eangimata ta ingo o ra waka, ko Kimi ta ingo o to Bangihou waka. E tahi waka ka mate no Eangihou. Mura mai ko ro waka no Moe, ko Eupuke ta ingo, hara mai ratou ko Taupuorongoniaiwenua ko Kongopapa, ko Eongomaihori, ko Mapupuku. Ko Nunuku timata i nginei ta kai tangata, na Moe i tamata, kia Hengarua e take hoki e ko Henga me te witu (na taua tangata nei i patu, koia tenei ka kino nei tenei motu i konei, ka kainga e Moe nga tangata) ka kai ko Moe i ka rangata o te wenua a ka pau, a ka tiro a Nuuuku, ka ngaro ka rangata, karanga a Nunuku i tona hunga kia la, hara mai kia ia kia kairi hokuruto mo ratou, ka hure e kari ai ma raro riipapa puta rawa atu wenua ke. Keria e Moreroa puta rawa atu i Kekerione, koro puta a taua a Moe, to ratou ara tera, tenei i haroro i oro iei ratou i taua a Moe, ka hure ka hoki e neti i taua a Moe ki o taane, ka hure ka mutu i nginei koro mutunga rawa ora kai rangata i Eangiauria (hoeti ano ka mutu tenei i konei. Na nga kaumatua toko rima i whakatika tenei korero). Naku i tuki na Taputeharamaitarawai.

30