G-.—B

Ka ngaro ano ratou ki ro ngahere haero ai, puta rawa atu ratou ko Taiharakeke, i taua takiwa ano. Ko te wahi tera ituai te kai tahaa hinu a Awapoka, e wharona ana i enei ra. Ka ngaro ano te iwi ra ki ro ngahere haere ai puta rawa mai te iwi ra ko Anaura, ka takoto ano ena umu kai a ratou. Ka ngaro ano te iwi nei ki ro ngahere haere ai, puta rawa mai ko Whangara. No te taenga mai ki reira, e noho ana te tira tapu a Pouheni, kua mate, e muia ana ete rango. He mate kai te take, kua kakati noa atu nga niho. Katahi ano ka hikaia te ahi tapu, ka miia nga mimi o te iwi nei ki roto ki nga ipu, ka whakawerawaetia ki te ahi, ka werawera, ka wheaahia ki te rakau nga waha, ka tuwhera ka ringitia te huahua mimi nei ki roto ki nga waha, ka weraweraa a roto o nga tinana, ka ora te iwi nei i konei. Ka haere ano te iwi mahi, ka waiho he ahi me te tahua kai, me nga mea hei patu kai ma ratou ka tahi ano ka rewa te ope nei Ko nga tangata i aia nga patu kai. Ko te kuri ia Te Paki, ia Koneke te tao, ia Taanelierepi te here manu nei, ia Kahutore te korapa tunu kai, ia Kura te hiuaki-tuna; me te tini noa atu o te tangata hei mahi kai ma ratou. Ko etahi hei mau i nga atua o te ope nei. Heoi ano te iwi ora ko Ngatiira anake. Tae rawa mai (te ope nei) ki Turanga nei i^reira a Ira, a Keiwa a noho ana. Takoto rawa ake a Horouta i Te Muriwai, ka noho ratou i reira noho ai. Ka kitia a Whakamanu he pua manu tera, no tawahi mai ano tera pua, me te kuri a Pawa he kowhatu tera. Ka pumau ta ratou noho ka roa, ka hoki ano ratou ki nga wahi ano i haere mai ai ratou, tae noa atu ki Kereu, ki te wahi i toru mai ai ratou ki mo ngahere, ki te whai i to ratou tuahine, ki te rapa haumi hoki mo Horouta, koia a Maunga-haumi, a Kaikamakama, he Maunga tenei. Ka miia e Pawa tona mimi hei kawe mo Maungu-haumi. Ka tawhai mimitia e Pawa tana mimi, tona kupu i reira : — Tawhai mimi tawhai roa, Tawhai mimi tawhai roa Ka heke motu tenei awa, Ka heke ko te Wairoa tonei. E nei awa e rua, a Motu, aTe Wairoa he mimi no Pawa. Ka mahue atu taua haumi, kaore hoki i tae, kua riro mai nei hoki te waka kei Te Wairoa tae mai ki Turanga nei, he mea mahi e ratou ki te hanga itewa i pakaru ai ka oti. Heoi ano tenei.

11. —Ko etahi enei o nga Koeeeo wiiakapapa mo Hobottta, na Nepia Poiixjiiu. N&a korero mo te taha Ida Ngatiira tenei ka timataria nei. Ka whawliai a Ngatiira mo a ratou maara kumara, me a ratou rakau, ka pa te pouri kia Ngatiira. Ka tahi ano ka tikina ka tangohia mai a Horoutu, ko taua waka na Tama-a-Kawa, mo Hikitapu, mo Tuakarikawa. Ka riro mai te waka ra, ka utaina mai a Ngatiira ka eke mai a Pouheni; ka mauria mai te kumara, me te kowhai, u noa mai te waka ra ko Ohiwa nei, ka eke ki runga ki Teraeokanawa, ka warea te iwi ra ki te tauawhi i ta ratou waka ite tahuritanga, tahuri rawa ake ona tungane, kua kore a Hinekauirangi. Ka mahue te waka ra ka whai mai ito ratou tuahine. Ko nga ingoa enei ote hunga i whai mai ia Hine: —Hounuku, Haurangi, Takiwhenua, Takirangi, Pawa, Eongotope, Taikehu, Taritoronga, Tapuke, "Wahapaka, Koneke, Taaneherepi Karotaha, Whioroa, Taoroa, Hiwara, Tehatoitoi, Tahore, Kura, Tutepakihirangi, Taiarao, me a ratou wahine ano, koia nei te ingoa o aua waliine: Manawaroa, Hinemataotao, Terakume, Mapuhiarangi, Koia, "Wahapuku, Tangihiawaitutu, Tapoto, Tangaroakaitahi, Hinekapuaarangi. Koia hoki to ratou tuahine mo to ratou tuakana. Ka tae mai ratou ki te wahi i mahia e Hine, ka huaina e ratou nga ingoa mo nga rnahinga a Hine, me nga walii i noho ai, i haere ai hoki aia. Koia nei aua ingoa me ona ritenga ano, ko te horahanga i tana maro. Ko te Horahangamaro tena. Ko te miringa i tana hei, tapaia ana, ko te miringa a hei, ko tana "Whakauranga, tapaia ana ko Te Whakauranga, ko te hokahokaanga, ko Te Hokahoka ano. Ko te roa o tana tapuwae ko Tapuvvaeroa tena. Ko te riritanga, ko Eaparapaririki tena. Ko tana tirohanga, tapaia ana ko Tirohanga tena. Ko te walii i tangi ai aia, tapaia ana ko Tangihanga tena. Nona anake enei ingoa katoa. Puta rawa mai ratou ko Tiparoa nei, ka tahuna te umu kai ma te ara ki tatahi, heoi kaliore i hukea taua umu ra, e tao na ano. Aranga tomi iho tena wahi ko Umutaoroa. Ka haere ano ratou ma ro ngahere, puta noa mai nei ko Taiharakeke, wharona tonu te kai inanu a Wapaka, me te kai taliaa. Ka hoki ano ki rongahere mahi ai, purfca rawa atu ko Maungatapere, ko Maungahaumi, mo Horouta taua haumi. Ka tahi ka miia e Pawa tana mimi, ka karanga a Pawa i te heketanga o tana mimi: — Tawhai mimi tawhai roa, Tawhai whai mimi Ka lieke te wai o motu Tawliai roa, ka heke te wai o Wairoa. Hei ara mo tohona haumi Heoi ka poka mai ano ratou ki tatahi nei, puta rawa mai ratou ko Whangara nei, rokohanga mai e tawheta ana tera te hokowhitu mau mahiti ia Pouhei, ka kapiti nga niho i te mate kai ka tahi ka miia e Ngatiira nga waha ka kowhakia ki te rakau ka riringi ai ki roto ka huahuaina kia werawera ai taua wai; ka ora, katahi ano ka haere ki te Muri wai wherohero ka kite ratou ite pua i Whakarnanu. Ka tahi ka ki, e ko to tatou kainga tenei, ka noho ratou i reira ka mahi kai ma ratou. Ka tiria te kumara a Hinehakerirangi, ko te maara i tiria ai ko Manawaru, ko te matapaia te kowhatu hei tao, ka tipu tana, ka mate ta etahi: no te mea i aia te kowhai, ara te mohiotanga ki te wa e rere ai tana, ko ta nga tungane papatakoto tonu. Ko Eapaka te maara ko tetahi o nga kumara o runga ia Horouta he Pohue, e tipu na i tatahi. Ka noho ko Ira i Turanganui ka roa ka mahue i a Ira a kona noho rawa mai ko Pakarae tu ai tona whare. Ka noho ko Paikea ki Whangara noho ai, ka tae te korero kia Kuawharo (ko Tupai) i Porirua i Arapawa, i Patea, ka haere ake raua i runga ia Takitimu, ki te kawe i nga kumara whakahaere kia Paikea ki "Whangara. Ka tea ki Whangara, a Euawharo, a Tupai, ka kiia a Ira kia patua e raua hei whariki mo a raua kumara, mo te whitinga a Uenuku ia Euawharo kia hinga ki roto, ki te Kaharoa, ka ki atu a Paikea e taa ma te toatoa puku korua ki te kupukupu ki to tatou tuakana, no rawhai mai nga take, ka mau rawa mai ki konei whakarite ai. Heoi ka kora te kii patu i a Ira i kona.

27