Page image

A.—No. 17.

THE THAMES GOLD FIELDS.

31

Hori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga kawana i muri i a ia tetahi piihi whaenua kei te takiwa ki Hauraki he whenua mahinga koura mona me ana i whakarite ai i ruuga i te tikanga o te ture i huaina " Te Ture mo nga whenua mahinga koura 18GG," ko nga rohe o taua whenua ka timata i te rolie ki raro o nga whenua o Ngatitamatera i te Ruahine liaere tonu ite rama kua oti whakatakoto tae noa ki Pongowhakairo haere tonu ki Puketotara haere tonu i runga i te taukaka tae noa ki to matapuna o te awa o Manaia haere tonu i runga i te taukaka ki Pukewharariki haere tonu ki Tawhitirahi haere tonu te Tautiti haero tonu ki Maungakawa katahi ka puta kite huarahi nui ka haere whaka-Manaia i taua hurahi nui tae noa te rohe ote piihi whenua kua oti te whakatapu he whenua ngakinga nohoanga mo nga tangata Maori haere tonu i te rania o taua whenua kua oti te whakatakoto tae noa kite awa o Manaia ka whiti ite awa o Manaia haere tonu i taua rama Te Tumutumu haere tonu i taua rama ki te wahi i timata ai i te Ruahine kua rite hoki kite niapi kua apititia ki tenei pukapuka A ko nga tikanga enei kua tuhia i raro nei mo te rironga o taua piihi whenua he whenua mahinga koura, ara : — 1. Ko nga whenua katoa ki roto ki aua whaka puaretia he whenua mahinga koura mo nga tangata katoa. 2. Ekore c tukua to tangata kia nahi noa iho i te koura i runga i taua piihi whenua kua tuhia ki runga ake nei engari kia mfitua riro i a ia to Mama Raiti (miner's right) lahi ka ka mo taua whenua tika tona Mahinga koura ko te utu mo te mama raiti (miner's right) kotahi, kotahi pauna (£1) mo te tau kotahi. 3. Ma totahi Apiha o te Kawanatanga c whakaputa nga mama. raiti (miner's right) a ka whiwhi te tangata ito mama raiti (miner's right) ka whai mana ia kite kcri koura ki to hanga whakamato wai kite keri i nga awa rerenga wai kite tapatapahi rakau maori mo nga mahinga koura mo te wahio me to mahi i nga main katoa c rite ana mo te mahinga koura ki runga ki to whenua katoa ki roto ki nga rohe kua tuhia ki runga ake nei engari nga rakau kauri kua kape ki waho c kore c tika kia tapahia era kite hiahia te tangata kia riro ia ia totahi rakau kauri me whakaputa cia nga moni Kotahi pauna c rima hcreni (£1 55.) he utu mo to rakau kotahi: Ekore hoki c tukua atu tetahi tangata kite tapatapahi i nga rakau maori he wahio ho taiepa aha rairei c hoko mana ki atahi atu tangata engnri ki to hiahia to. tangata kite mahi pera me matua whakarito cia tetahi mama raiti (miner's right) me tetahi Raihana Mahinga Rakau (timber license) me te utu hoki mo nga rakau "kauri" ko aua moni me tuku ki tetahi apiha o te kawanatanga i te tuatahi a mana hoki c tuku aua moni ki nga tangata Maori no ratou te whenua ko nga ra whakaputanga mo aua moni me penei me Ega ra tukunga mo nga moni o nga mama riti (miners' rights) kua tuhia ki raro nei. 4. Ko te whakaritenga tenei ki nga Rangatira me nga tangata Maori o Ngatimnru me te Tawera o Manaia me o ratou uri mo te rironca o tana piihi whenua katoa i a Ta Ilori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia ho whenua mahinga koura ma ratou me a ratou i whakarite ai kua whakaaetia a Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) Kawana o Niu Tireni mona me nga Kawana i muri i a ia kia whakaputania ki aua Rangatira me aua Tangata o Ngatimaru me te Tawera o Manaia me a ratou uri kotahi pauna (£1) mo ia mania raiti (miner's right) kua oti te whakaputa ki ia tangata ki ia tangata mahi koura tapatapahi rakau ranei ki roto ki nga rohe o to wjienua kua tuhia ki runga ako nei i ia tau i ia tau o te whakapumautanga o tenei pukapuka. Ko te timatanga ote tau tuatahi kei te tahi o nga ra o Okctopa, 1868, kua pahemo nei ko nga ra whakaputanga moui kei te 31 o nga ra o Macho kei te 30 o nga ra o Hune kei te 30 o nga ra o Hepetema kei te 31 o nga ra o Tihema i ia tau i ia tau. 5. Engari kua wahia taua whenua kua tuhia ki runga ako nei kia rua nga piihi ko tetahi piihi ki a Ngatimaru ko tetahi piihi ki a to Tawora ko te roho wahanga o aua piihi ka timata i to Tumutunui haere tonu Eaukauwhitia hacro tonu ite awa te tau o Tikohunui haero tonu kite awa o Manaia haero tonu i taua awa kite ritenga ki Puketotara. Ko te taha whakararo o taua roho ki a Ngatimaru ma ko te taha whakarunga ki ate Tawera ma kite mea ka mahi to tangata ito koura ite mahi rakau ranei i tetahi o aua piihi me tuhi te ingoa o taua piihi ki to mama raiti o taua tangata mo te ra hoki i timata ai tona mahi i taua piihi a kite haere kc atu taua tangata ki tetahi piihi kite whenua ranei o tetahi iwi ke atu mahi ai kaore ano kia mutu noa te tau kua whakaritca ki roto ki tona mama raiti (miner's right) i reira me whakahoki atu c taua tangata i tona mama raiti (miner's right) kite Apiha whakaputa pera kia tuhituhia te ra me te marama o tona haerenga ki taua piihi whenua ko kite whenua o tetahi iwi ke ranei. Ko nga moni o nga mama raiti (miners' rights) pera me whakarite marire (i nga ra whakaputanga moni) kite wahi ote moni c rite ana kite roa ote nohoanga o taua tangata i tena piihi i tena piihi ite whenua o tetahi iwi ke ranei. Ko nga moni o nga mama raiti (miner's rights) o te whenua katoa me tuha ki nga tangata o tetahi piihi o tetahi piihi kia rite ano kite nui o nga kai mahi koura i aua piihi. 6. Xi a Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia te whakaaro mo Dga tau c pumau ai ki a ia kia ratou ranei to whenua kua tuhia ki runga ake nei mo te mahinga koura: Engari kite hiahia aTa Hori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) Kawana o Niu Tireni me nga Kawana i muri i a ia kia mutu te mahinga koura i taua whenua me matua whakaatu taua hiahia ko te takiwa hei whakaaturanga kaua c neke iho i te ono marama ka mutu te mahinga koura me hoki tuturu ki nga Rangatira me nga Tangata o Ngatimaru me te Tawera o Manaia ki o ratou iwi ranei enei whenua katoa. A he tohu mo te whakaaetangata o nga Rangatira me nga tangata katoa o Ngatimaru me te Tawera o Manaia ki nga tikanga katoa o tenei Pukapuka kua tuhia o ratou ingoa i raro nei. Ahe tohu mo te whakaaetanga o Ta Hori Pakitini Powene (Sir George Ferguson Bowen) ki tona taha o aua tikanga katoa kua tuhituhia te ingoa o Tiemi Make (James Mackay, jun.). Komihana ki raro nei i te ra me te tau kua tuhia ki runga ake i to timatanga ano. To Marau, his x mark, Ruka Hutaupoki, "VVikiriwhi, his x mark, Paurini "Waitaha, his x mark, Waka te Tuhi, his x mark, Manuera Potae, his mark, Anaru Pahapaha, James Mackay, jun. Paroto, Kai-titiro Ilenare Pango, Pirihiinana Hauraki.