TE MATE NEI TE KORE MAHI.

Toa Takitini, Issue 96, 1 August 1929, Page 1037

TE MATE NEI TE KORE MAHI.

Dr. Wi Repa.

Ko te tuarua tenei o aku tuhinga korero mo tenei take. Ko te take nui tenei o enei ra. Ko te mate tenei o nga iwi kei te hua. Ina hoki a Ingarangi me me Weira, i rahi iti atu i Aotearoa nei. Kei reira e 40,000,000 nga tangata. Kua tino kapi te whenua. Kaore he nekenga mo te tangata. Te whenua o te tangata ko taana mahi. The whenua o te hunga mahi ko te hunga homai mahi. E ki ana tetahi tohunga o Ingarangi i tae mai ki Turanga i tera wiki, 1,500,000 nga tangata o reira kei te kore e whiwhi mahi. Kaore e taea nga miriona e wha tekau nei te whakawhiwhi kite mahi ete hunga whakahaere mahi. Ehara i te hiahia mangere i kore mahi ai. Kei Aotearoa nei, 1,530,000 ano nga tangata. I rite tonu te tokomaha kite hunga e noho mahi kore mai ra i Ingarangi. He whenua tenei kaore ano i poha noa i te tangata. Kei te tangatanga rawa atu. Otira kei te tokomha nga tangata kei kore i te whiwhi mahi. Haunga ia te nuinga o nga Maori mahi kore. Na ratau marire ratau i whakakore mahi. He takiwa whakanga no tatau te ngahuru, te takurua, tae atu ki te timatanga o te koanga. No era wiki ka tu te hui a nga Pirimia o Ahitereria ki Canberra. I tona whai-korero kite hui: Ka kite Pirimia o Ahitereiria, he nui tona awangawanga mo te ahua o te wa. Tera pea tetahi aitua nui e puta mai ki Ahitereria Kua heke te utu o te wuuru o te miiti. Ko etahi o nga taonga e tukua ana e Ahitereria ki tawhiti kua heke te utu. Ko nga taonga i hangaia ki reira kei te iti rawaatu te utu i te kaha o te atetetia mai e nga taonga pera a rau-o-iwi. Ko te hua i puta mai i roto i enei ahua ko te kore kaha kite hoatu mahi ma te hunga mahi. Kanui te hunga kore mahi kei Ahitereiria inaianei. I whakamatau a Ahitereiri kite whakarewa i nga mahi, ma nga moni e £300,000,000 e tautoko. Kaore e taea e whenua te whakawaha tenei kawenga ina nama moni ia tau ia tau. He mutunga ano tona Ka taumaha mai a Ahitereria, ka taumaha ano a Aotearoa. N a te Tiamana o te hui a “The Farmers’ Union” i tu ki lahitaone (Masterton) i te 28 onga ra o Mei tetahi whaikorero. E ki ana ia kanui te moni kei Niu Tireni. Kei te puhake nga putea moni katoa o te Motu. He mea whakamiharo tenei e ki ana ia. Kei runga noatu te nui o a tatau taonga tuku i te utu o nga taonga hoko mai; Kaore i arikarika te puhake o nga peeke i te moni. Kaore hoki i arikarika te tokomaha o te hunga mahi kore. Kaore hoki i tika kia waiho nga moni nei i roto i nga peeke takoto ai. Te hangaitanga ke me tukutuku ki nga

tangata ahu whenua, hei awhina i te Motu. Otira i runga i te awangawangatia o te utu o te wuuru, o te miiti, ka tupato te hunga whai-moni; ka kawe ke i a ratou moni ki nga peeke takoto ai. Ina ra ko te ahua tenei o te ao i a tatau nei me Ahitereria. E ki ana o tatau kai whakaputa korero, kei te pai. E ki ana te upoko o Ahitereria kei te awangawanga te kino. E 2400 . macro te tawhiti o Ahitereria i a tatau. Otira kaore i arikarika te tokoraaha o nga tangata mahi kore kei reira. Kaore ano hoki i arikarika te tokomaha o nga tangata kore mahi kei konei. Tena i roto ite pai ote wa eki nei te Tiamana o te hui i Mahitaone, e hia te rahi o tatau i kohi atu ai ki roto? Kei te tauhou tatau ki tenei mate “Ki te Kore Mahi” Kia tatau hoki kite Maori he ora tera. Kei pohehe tatou. Kei pohehe tatou he rangimarie to te ‘‘Wa Kai Kino” nei. Ehara te whutupaoro, te tenehi, he ngahau. Kaore te ahi kohua kai eka i ena mea. Ehara te piriote, te tu i te paparakauta he mate Kohi-a- Kiko. Tamariki taane ma, kimi mahara totika mo koutou, koi mau ana o koutou kaha. Whakawa i a koutou. Kei te mahi ranei koutou, kei te tuku ranei koutou ma nga koroua, ma nga kuia e ono, e ngaki, he kumara hei whangai la koutou i te takurua kia ora ai te piriote me te whutupaoro. Tena, haere koutou ki nga mahi hipi i te raumati: ko lana nga moni e whangai na i a koutou i te takurua? E tama ma! uwiuwi i a koutou. . E . te iwi kei te awangawanga au mo tatau, pera mete Pinmia o Ahitereria.