TE HUI TAKIWA A TE HAHI MAORI KI MOHAKA.

Toa Takitini, Issue 62, 1 October 1926, Page 470

TE HUI TAKIWA A TE HAHI MAORI KI MOHAKA.

HUI O TE HAHI. Itu te Hni a to Haiti Maori o To Atirikonatanga o Horetaunga nei ke Mohaka ito rua tekan-ma-whitn o nga ran Hepetoma a ho mii te whakamihi kia Huata me tona ropu taitamariki ki to kah.a mete pai o nga whakahaere o tana hui timata mai i to whakahaere tanga tae noa ki nga pntako i whakatakotoria ki to aroaro o te hui. 1 pan katoa mai nga tangata o Mohaka ki to awhina i to marao, ko nga mea anake kna hnri atn ki era atn tikanga i ngaro atn i roto i nga ra o to whakamannhiri mo to whakahaerotanga i nga take o te hui, otira no te ahiahi o to Mane ka hui katoa mai ano tera wahanga i rnnga ano i te pohiritanga atn a nga manuhiri kia htiihui katoa mai raton kia mihirnihi kia tangitangi mo te hnnga kna wehe atn, a mo te whakatnpntnpn i te ngakan rangimarie ki rnnga i tana iwi katoa i te tntetntonga a nga tikanga ka wehewehe nei raton i roto i enoi ra. Kaati he nni te wairna pai i tipu ake i roto i tana ahnatanga, ahakoa rate tu taikaha o nga whakaaro whaiti i te mea ko nga korero kia ata titiro whanui ki nga morehn marae me nga morehn knpn i mahne ake i te hunga kna wehe ki to po. Ahakoa wehe i nga karakia ite mea e kotahi ana i nga tikanga whanni. Na reira he nni to mihi mo tenei waimarietanga kite tn o tenei hui ki Mohaka, i hui ai i whakawhitiwhiti knpn ai tetahi ki tetahi, ka waiho hei tikanga e titiro ai to hnengaro hei whakawawa i roto i te ngakan kia ata haere ai te ngakan kite whawha marika i nga tikanga e horahia haeretia nei lei o taton marae maha, Ko nga knpn nnnni

i whakatakotoria e te Pihopa, ko tona whakaatu kia ratou i tuna taenga tuatahitanga mai, kotahi tonu te whakaaro mai me te hahi, na reira itiro atu ana ia kia ratou katoa ahakoa kua rerc atu etalii ki wahi ke kei te titiro tonu atu ia lie tamariki katoa ratou uaaua, o mua iho a tae mai ki tenei ra. Na reira ka haere a ka mahara mai auo, iua tae ki te wa e moluotia iho ai kia hold mai, me hold mai, uotemea kei te tangi tonu atu ia kia ratou katoa, kia kaha te inoi kia homai he maramataiiga kia ratou, ka hoki mai ki roto ite kahui aTe Karaiti. He nui hoki te mihi kite ropu taitamariki o Mohaka, mo te kaha kite pupuri i te oha a o ratou tupuua ahakoa nga matua kua rere atu ki wahi ke ko ratou kei te piri puuo tonu, kei te akiaki atu hoki ki o ratou matua tuahine kia hoki mai kite oh a a o ratou tupuua. He nui hoki te mihi mo te rougo, uuku atu i te whatekau o Te Wairoa kua hoki mai i runga ite rangimarie mete niarama. He uui hoki uga mihi kia Te Hata Tipoki mo te kaha mete manawa nui kite whakawhaiti ite iwi, pera ano hoki nga kupu kia Tiaki Mitara. Tena koutou e te huuga whakamarama i nga tikauga holionu e ruin noatia nei ki nga marae. Hepetema 20 ki 28. Ko nga tangata enei i tae mai ki taua hui: Tumuaki: Pihopa u Waiapu. Nga Miuita: Pew Hemi Huata Pew Peni Hakiwai Pew E. A. Bennett (Kai-tirotiro) ... NBA MAN GAI PEI jM AN A. TE Naera Te Wainohu Mohaka Netane Ehemia Mohaka Ari Te Kahika Mohaka Tiaki Mitere ... Wairoa. Beta Pakuku Wairoa. A win Te Kahu Nuhaka Keremeueta Te Waiheke Nuhaka Paora Kurupo Moteo-Wharerangi Neri Hokeua Omahu-Waiohiki Itereama Hodges Petane Taugoio Hori Tupaea Te Hauke P. H. Tomoaua Waipatu Pohe Hemi Pakipaki Tawhi Karaitiana Kohupatiki Ture Gillies Waimarama Te Tumuaki o Te Hui: —Te Pihopa o Waiapu. I whakapuaretia te hui kite iuoi. I muri ka panuit ;. ti whai-korero a te Perehitini. (Taria te perehitauga.) I whakaritea ko P. H. Tomoaua hei hekeretari mo te Hu:.

Nga take i takoto; I motinitia o Rev. Huata i tautokona e Te Naera: Kia tukuna he mihi kite Perehitini mo tana whai-korero kite hui. 1. I motinitia e Netana (Mohaka) a i tautokona e Te Naera (Mohaka) Kia mahara Te Pihopa ki Te Pariha o te Wairoa mo runga i te nama kei runga e taumaha ana, Kua rou rawa tenei takiwa e uhi ana tenei nama, a i te mea kua pakaru atu nei te nuinga o te tangata ki waho o Te Hahi, a he tokoiti kei te man, na reira ka mahara te iwi i temea kua tu ake ko te taitamariki kei te hapai i nga tikanga o Te Hahi, na reira whakamamatia ratou, ara kia whakakorea atu tana nama, a ka whakapau hoki ratou kite whakahaere i te whakatuputupu oranga liou mo taua Pariha. 1 puta he korero tautoko a Hori Tupaea (Te Hauke) mo te whakaaro o te hunga taitamariki. He nui nga kupu aroha i vvhakaputaina a Te Pihopa mo te whakaaro o nga taitamariki ka hapai nei i tenei tikanga i runga i te mea kua mahue iho ratou i nga maatua, kei a ratou nei nga kaha mo enei tu main a ka rere atu ratou ki waho. Kaati waiho maana e man taua putake kite ropu e tika ana hei mahi i taua putake, kei reira te mana. otira ka whai kupu ia ki taua ropu kia awhinatia mai tenei tono. '2. I patai a Netana (Mohaka) mehemea ka taea te whakatu tetahi o te pariha o Te Wairoa hei inangai reimana mo Te Hinota Topu. Ie whakautu a Te pihopa, ae ka taea engari me' waiho kia rnutu te torn tan a enei e tu nei inaianci. 3. I whakatakotoria e Tiaki Mitara me Beta Pahuhu (Wairoa) te mapi o te whenua kei Waihirere (Wairoa) e hiahiatia ana kia whakawhitiria kia piri ai te whai hei turanga mo te whare minita (he whenua no te hihi) ki le wahi kua rahuitia hei marae tuturu. Whakaae ana Te Pihopa, maana e tirotiro. 4. i patai a Rev. Huata (Mohaka) . mehemea pehea te moni i tukua mo te Mission Hail i Te Wairoa. Ie whakautu a le pihopa, kaore i tika kia hoatu taua moni e Manaro. 1 whakawhaititia taua moni hei whakatu whare minita. Kanui te raruraru o te take inaianei 5. I tono a Bev. Huata me hemea ka taea e Te Pihopa te whakaniarama o to take mo Te Pihopa Maori i paahitia mai nei i to hui i tu ki poneke. 1 tautoko hoki a Rev. Peneti i tenei putake. 1- ki Te Pihopa ko ona ake whakaaroa enei mo taua take. Kaore pea ie Hinota- e kaha ki te whakamana i taua motini i mea ra ko Te Atipihopa kia tu hei pihopa Maori mete tu ano hei Atipihopa notemea ki tona ron ,r o ko te ture nui o Te Hahi kaore e whakaae ana kia rua

turanga mo Te pihopa, na reira he mea tika hi a tirohia tetahi tikanga e taea ai te whakarereke i taua motini inaianei, kia kore e whanga rawa kia tae ki taua turanga 0 Te Hinota Nui ki Poneke a te tau 1928, kei tukua kia tae ki reira ka kitea kaore te ture i te whakaae kia pera, ka roa noaiho tenei putake nui e takoto noa ana. Na reira mehemea ko an, e kore an e whanga engari ka rapu alum 1 nga whakaaro hohonu o nga roia nunui me nga tangata inmui i konei tae atu ki tawahi me kore e tatu tenei putake i mua mai o te turanga o taua Hinota Ki tooku mahara me waiho whanui tonu o koutou whakaaro mo tenei putake, kaua e araitia kite mahara mo Te Maori anake mo te tangata rnohio anake ranei kite reo maori, he torutoru rawa no tena memo tangata, engari waiho watea tonutia kite ao me kore e kitea he tangata pai i waho i roto i waenganui ranei, hei arahi i te mihana maori, a mehemea ka kitea tikatia taua tangata tera tonu in e tino matau kite haora e tika ana kite tuku mai i taua turanga ki a koe kite Iwi Maori, e koingo nei i roto i tooku hinengaro kia whiwhi te inihana Maori ki nga painga katoa e, whakaarotia ana e te ngakau- karaitiana i roto i a To Karaiti. Na runga i enei korero ka paahitia tenei motini a Te Hui: — runga i te mea kei te rongo-ruarua mo te ahuatanga o te motini i paahitia i te' hui whakatu pihopa . Maori mo Aotearoa i noho ki poneke he mea tika kia tonoa atu taua ropu kia tohutohu atu ki To Atipihopa kia rapua mai nga matauranga nunui te ao mo runga i taua putake, kia wawe ai to mohiotia te ahuatanga o te Italia o te ngoikore ranei o taua motini a kia whakarereketia kia noho oti latu ai te ahuatanga hei whiriwhiri ma taua Hinota Nui. 0. Na Hori Tupaea i motini a na pohe Hemi i tautoko kia whakaturia he Komiti Tumuaki tohu tohu ranei. I whaliamarama hoki Pev. Peueti na tenei In alma ka ngawari ka kotahi hoki te whakahacre mai a nga tangata o Akarana i a ratou putake nunui. He nui te whakamihi a peueti mo taua ropu. Te mahara o Te Pihopa tera e tino pai atu nga niahi a tenei Atirikonatanga mehemea kite haere i runga i tenei alma te main i nga whakaarotanga. Engari ina kohiritia he mema, me at a kohiri i nga tangata e noho-pa-t.ata ana kite lari a hei nga,. mea ranei e hihiko ana kite main notemea kei te nui rawa nga tikanga hei whakatikatika hei whakaoho oho i nga main mete iwi. 7. Na Pohe Heim i motini a na Tomoana i tautoko kia win kamuturia te tanu tupapaku ki roto i te urupa i Te pakij aki notemea kua tu he urupa mo te katoa e patata ana ki reira. I whakaae Te Pihopa ki tenei take a whakaari hoki ia kia whaka takotoria tenei putake kite Hinota Topi ka tu nei ki Nepia.

8. ! whakaari a Mrs. Takihika (Mohaka) mo tetahi moni ■ na to ropu Mothers’ Union ara i mea ia ko etahi o ratou kua rere atu ki waho a kei te awangawanga ratou kite almatanga o a ratou moni. E tone ana ki Te Pihopa mehemea pehea tenei ahuatanga. I whakamarama Te Pihopa ko era moni i mahia e te Mothers’ Union o roto o To Hahi na reira ko nga meina i rere atu ki waho kaore whai tikanga mai ki roto. Ko to ratou mana kua kore. Otira inana ano e ui ki nga roia o Te Hahi a ka whakaatu mai ai. 0. Poke Plemi i tone ki Te Pihopa mehemea pehea nga moni 0 te hahi ko nga kai tiaki moni kua rere atu ki waho pera me nga moni o Te Pakipaki. I whakamarama hoki a Peneti kua tae mai te ui kia ia mo ana moni kaati kua ki atu ia me tuhi kite lari notemea kei reira ana tikanga katoa e tiaki ana. 10. 1 konei ka panuitia e Rev. Hakiwai tetahi rota mai no Ngapuhi mo etahi main penei ano te alma a whakatauria ana e Te Kooti Whenua kua he te hunga i rere atu ki waho ara kaore o ratou whai wahitanga mai ki nga mea 1 mahia e to ratou hahi matua. 11. 1 motinitia e Peneti a i tatokona e Huata kia tukua atu he mihi kite hunga whatekau oTe Wairoa kua hold mai nei kite oh a a o ratou tupuna, notemea kei te moliiotia atu te uaua, otira no katoa te rangimarie te polio mete tika, no reira kia puta he whakamoemiti he whakahonore ki To Matua mo ana painga me ana manaakitanga i enci me Te Iwi Nui tonu. 12. 1 whakaatu a Nelana i te hiahia kia awhinatia ratou mo tetahi Nurse mo Mohaka katoa i to mea tekau-wa-rua pauna ka tae mai to takuta a tekau herengi ka korero atu i roto i te telephone. 1 tautoko a Peneti i tenei take a i whakaatu hoki ia i te Nurse kua tu mo Heretaunga na Te Kaunihera o Tamatea i tono. Kaati mana e tuhi kite wahi e tika ana me kore tenei hiahia pai e whakaaetia mai. 13. 1 patai a llev. Hakiwai mehemea e whai mana ano nga Maori kite tono moni i Te Hahi i runga ano i te itareti tika. I whakamarama Te Pihopa ko nga main tuku moni kei roto i nga ringa o nga roia o te Hahi. a kaore he rereketanga o te Maori i te pakeha i te mea tonu e tika ana nga punga. Ko nga kauhou:—Na peneti “Nekeneke ake”. Na Hakiwai “Kite hoki mai koutou ka haere atu ahau. ’’ Na Huata “He toki ano te toki he ngahere ano te ngahere.’’

Xa Te pihopa: —Kapai la tatou liui. Ahakoa itiiti tatou, i-'lalii tikanga nunui kua takoto lvi o tatou aroaro. E aku tamariki, ahakoa kua rere atu etahi o koutou © kore ahau © wareware he tamariki, katoa koutou naku. E to hunga kua hold mai t©ua koutou © aku tamariki, t©na koutou © to hunga kua ngawari, © tangi ana ahau mo koutou, © iuoi ana mo koutou. E aku tamariki kua rere atu nei o koutou maatua i a koutou, Ida kaha Ida aroha ki o koutou maatua, Ida u Ida man ki to koutou taonga ki to oha a o koutou maatua a o koutou tupuna. Kanui to aroha atu Ida koutou © tu main©i i inua ian he tamariki katoa. Kia kaha. Maaku koutou © awhina. Nga taumahatanga © tonoa mai nei © koutou kia whakamamat’a, a© maaku tonu © whakaputa to koutou r©o, maaku hoki © hoatu tooku whakaaro hei apiti atu i ta koutou © tone mai nei. Maaku ano e tuhi mai kia koutou. 1 runga i tt‘ Ingoa o Te Matua Kaha Kawa kia kaha e aku tamariki o Mohaka oTe Wairoa, eTo Iwi nui tonu. Ka noho koutou, ka haere matou. Ko te aroha kua tupu, waiho ra i waenganui i a koutou me matou taka ai.