PANGO?

Toa Takitini, Issue 39, 1 November 1924, Page 138

PANGO?

Na Akapita H. Pango. WAHI 2. IMURI i te Matenga o Hongi ka puta ano he raruraru i waenganui i a Ngapuhi ki Kororareka me Ngapuhi ki Hokianga. Ka mate ate Whareumu. Ka tikina a Te Wiremu, a naana i whakamau te rongo. I tenei wa i Ngapuhi a Pango me te Arawa. Kaore i roa te hokinga o Ngapuhi i Hokianga, ka rangona te whakapae, ko te mate o Hongi mete Whareumu na Pango. Ko te take he tohunga nui a Pango e mohiotia ana e Ngapuhi katoa. Noreira te whakapae a Ngapuhi, na Pango i karakia i reretika ai te mata ituai a Hongi me te mata i mate ai ate Whareumu. Ko te take tenei o te hiahia o Ngapuhi kite patu i a Pango Ngawene. Kaore i roa i muri mai ka tae atu a Pango mete Arawa ki Paihia. Na Patuone tenei whakaoranga i a Pango me te Arawa. Ite ahiahi o tetahi rangi ka hoki mai tetahi o nga tangata a te Wiremu, ka korero ki a Te Wiremu, ko Pango mete Arawa kei Paihia, apopo ite ata ka haere ka hoki ki Rotorua. Otira e kohurutia ana e Ngapuhi. Kua rite te taua kai te huarahi e whanga ana, ko Marupo te rangatira, mo te puta atu o Pango mete Arawa, ka patua. Ko te take he

kii na Ngapuhi na Pango i til ai a Hongi mete Whareumu i le mata. he tohunga nui hoki a Pango Ngawene. Koia te take ote tana a Marupo, he kohuru i a Pango mete Arawa katoa. Te rongonga oTe Wiremu, ka tonoa te tangata kite kapene o te kaipuke i waho o Kororareka e tan ana, kia mauria a Te Arawa ki runga ite kaipuke. Ka whakaae tana kapene. I taua po ano ka utaina a te Arawa ki tana kaipuke, a ko etahi o ratou i eke ma runga i a Te Karere, te poli ake o Te Wiremu. Ko te tutakitanga tuatahi tenei o Pango ki a Te Wiremu, a haere tonu mai hoki a Te Wiremu kite kawe mai i a ratou. Ka uki Tauranga. I reira te whai-kupu tanga atu o Pango ki a Te Wiremu: “I muri nei mauria mai te whakapono ki a Te Arawa." Ko tenei wa ko te tau 1828, ka tae mai a Pango ki Rotorua nei. He ono marama, he tau ranei i muri mai ote taenga mai o Pango ki Rotorua, ka haere a Pango ki Waikato kite whakatakitaki i tcna tuahine i a Pareto i moe i a te Area, rangatira 0 Waikato. He mea karanga mai kia kite mai hoki raua i a Pango. Ka haere a Pango ki Waikato. I tena wa kei te whakatikatika te ope a Waikato ki Akarana. Kite whawhai ki a Ngapuhi, ara ki a Ngati Whatua. K tonoa a Pango e Waikato kia haere hei tohunga. E mohio ana hoki a Waikato ki a Pango. Ka haere a Pango me Waikato. Tera hoki aTe iremu ma kai te haere mai ma roto o Waikato ki a Te Waharoa. Ka tae mai a Te Wiremu me ona hoa ki tetahi wahi o Waikato, ka rokohanga mai te taua ra e 400, e ahu pera ana ki Akarana, a ko Pango ano tetahi, ara te tohunga. Ka whakahe aTe iremu ki a Pango, te whakamutua ai era main ite mea 1 oraititia ia i Ngapuhi. Ka hoki mai a Pango ki Rotorua nei. I te tau 1831 ka tonoa a Wharetutu e Pango ki a haere ki Ngapuhi, kite tiki ite whakapono. ( aria te roanga.)