TE KORERO O TORERENUIARUA

Te Ao Hou, November 1957, Page 43

TE KORERO O TORERENUIARUA by J. KUHUNOA Na Kuaotepo, ka noho i a Teanauoterangi kia puta ki waho ko Hoturoa, ka noho i a Whakao-tirangi kia puta ki waho ko Torerenuiarua, ka noho ia Manakiao, kia puta ki waho ko Taimanawapohatu. Na Taimanawapohatu ko Tai, ko nga uri tenei o Torerenuiarua, e karangatia ko Ngaitai ki roto o Torere. Kia hoki rua ake taku korero mo Torerenuiarua i whai nei i a Taikehu o runga o Te Arawa waka hei wahine mana, kaore a Torerenuiarua i pai atu. Hei whakatikatika ake i te korero kei te “Ao Hou May Issue 1957”, e korerotia, ara i whai a Rakataura i a Torerenuiarua hei wahine mana. Ko te tohunga tenei nana i tarai a Tainui Waka. I whai ke tenei tangata i a Kahukeke taina o Torerenuiarua Me hoki whakamuri ake he korero maku mo Taikehu i whai nei i a Torerenuiarua, mai i te motu nei i a Tangihia i u nei nga waka ki te patu o mo te whakawhititanga mai, kaore ano a Torerenuiarua i pai atu. Hei whakapoto i te korero. Ka u a Tainui waka ki Tikirau ara ki Whangaparaoa ka whakahau a Torerenuiarua ki tana Papa ki a Hoturoa kia haramai ratou, ka whakarerengia atu a Taikehu. I u mai te waka ki Pukeiahunoa, kei Torere kainga tenei wahi, i makere mai hoki a Torerenuiarua. I konei ka tukua iho e tona whaea e Whakaotirangi te Rokuroku Tinaku ma ta raua tamahine. Ka mahue iho a Torerenuiarua i konei ka haere te waka a Tainui ki te Tai-Whakararo ma Waikato me Ngatimaniapoto e korero nga whakaunga o Tainui ki tera tai. I tenei wa me hoki ake he korero maku ki te kahenotanga mai o te waka nei o Tainui i Whangaparaoa, i whaia mai nei e Taikehu ma te taha tika o Takutai. I korerotia ai e ona mana “E kore koe e kite i a Torerenuiarua kua Kohatuketia”. Tona taenga mai ki tetahi pari toka, ka werohia e ia ki tana hoe he kimi nana i a Torerenuiarua, i te korero a ona mana ki a ia. E karangatia ana tera waahi mai i reira ki tenei ra ko Toka Puta. Te korenga e kitea e ia i roto i te toka nei ka whakatakina mai e ia ki te ‘Huka o te Tai’, ka kitea iho e ia ko nga tapuae anake. Katahi ka whakatauki iho ia “Ko te Ha noa o nga tapuae” a mai i tera wa ki inaianei, e mohiotia ana tera waahi ko te ‘Hanoa’. Ka eke mai ia ki te tuamaro o te Akau o Torere e karangatia nei ko Tamatea Tipi. Tomo rawa atu ki te