TE RA O TE TOHORA I TAIRAWHITI

Te Ao Hou, August 1957, Page 18

TE RA O TE TOHORA I TAIRAWHITI na Te Tane Tukaki Me timata ake taku korero i te timatanga i te whakanohonoho i nga tangata mo runga i te poti. Otira kaore me timata e au i te timatanga o tenei mea o te patu tohora no te wa i moemoe ai nga Pakeha i nga wahine Maori o tenei takiwa, ka timata mai te ako i te Maori i taua wa ki te patu i tenei ika i te tohora. Me ki au he ika tetahi wahi, he kararehe tetahi wahi. Ka puta mai nga uri, i toku wa nei, ka puta mai nga tau iwi a aua uri toa ki te patu i tenei ika. No reira ka korero ake au i te ahuatanga o te korero i toku wa i noho ai au i runga i tenei mea i te poti. Ka whakanohonohotia nga tangata mo runga i te poti ka korero te iwi, me whakanohonoho he tangata mo tena poti, mo tena poti, mo tena poti. Katahi ka whakanohia nga tangata o runga o te poti. Ko te tangata o te hiwa e kiia ana he Potitiu, engari kaore au e mohio pehea te whakapakehatanga o tera ingoa o te potitiu. I muri mai o tena ko te tangata wero, a tuku i te wero. I muri mai i tena he pou, na kei te mohio koutou ki te reo pakeha mo te pou, e whaia tonutia e te Maori ko nga ingoa o runga o te poti, ko nga ingoa pakeha e whakahuaina mai ka whaia ki te reo, ki te taha Maori, no reira, ka kiia he pou. I muri mai i tena he mitipua, kei te mohio koutou ki te tikanga o tera korero e kiana he mitipua. I muri mai i tena he tapuhoe, he tapura. Ko tera tangata e noho ana ia i te taha o te taapu, te taapu ra, koira te wahi kei roto te taura e takotoana. Ko tera tangata, tana mahi he whakakau i nga hoe i na paahi te weera ara te tohora. I muri atu i tena he awheroa. I muri atu i tena ko te hetimana, otira te mete, te kapene o te poti. Ka noho enei tangata, kua mohio enei tangata he nui rawa o ratou tuunga, i runga i te poti. Ka tae ki te wa e karangatia kia haere ratou ki te whaiwhai weera, whaiwhai tohora, na, ka mohio tena tangata ki tona nohonga, ki tona nohonga, ki tona nohonga. Kati ake mo tena taha, me huri taku korero ki toku wa i eke ai au ki runga i tenei mea i te poti. E paku tonu ana au ka eke au ki runga i tenei mea i te poti, toku nohonga he awheroa. I ki ai tera wahi he awheroa ka timata te hoe o te poti ka apiritia mai taua hoe e te mete, ka rua ai raua ki te kimi, ki te hoe. Ma konei katoa hoki e whangai te whiu o te hoe o te poti.