He whakahoki ki a Puhi Kairangi.
“Ik in! Ikut ! libitivbitiora.”
KAORE e*taea te parekura o pa tohutohu a " Puhi Kaiariki" e man nei i roto i te Pipi. Ko to matou \hakaaro ko ia nei katoa pa\hakaaro o era atu tagata mo to tatou ahua kite waipiro ko a Puhi Kaiariki e korero nei, ahakoa nana ake ana korero, he \hakaaro e puritia ana ano e te nuiga o pa tagata kai waipiro. Ma matou e ki ake kaore he tohutohu kino atu i enei hei tohutohutaga ma te tapata kite iwi. E mohiotia ana te kino o te Avaipiro, kaore he tagata i te kuare ki tera taha, ko Puhi Kaiariki anake e mea ana he wai pai he wai ora. Egari kaore i te kotahi pa Ahakaaro o te tapata mo te ahua o te peehi i tenei mea kino i te rvaipiro. Kei te mohiotia iho te kino o te waipiro, he huarahi mai no te male, a ka tohutohu ai tetahi kite iwi kia kai tonu i taua kai, he mea miharo rawa ki a matou. Ki ta matou nei Ahakaaro he korero paid Avaitara na Puhi Kaiariki ana korero, kaore ia i te ata titiro iho ki pa kino e hua mai ana i roto i tenei kai. Mehemea he tohutohu na Puhi Kaiariki ki ana ake tamariki kia rere kite mate, tera te gakau e mea ake e pai ana, nana tonu hold ana tamariki; tena ko te tohutohu atu ki pa tamariki a raua tagata kia rere kite mate, ka ki matou he mea kino. E ki ana a Puhi Kaiariki he Aval orate waipiro, mehemea i kiia e ia he Avai hauga
kua hagai kite tikaga ote kupu Maori. Ko ta te Karaipiture i ki ai mo te waina \hakahauragi, " He huare (paitini) no ga tarakona, he huare nanakia (paitini) no ga ahipi." Kei \hea ianei te ora i roto, Ida kiia he wai ora. Ki te tirohia a matou korero i roto iga Pipi o Mei, o Hune, o Hurae me Akuhata ka kitea iho ga mate i hua mat i tenei kai kaore ona take Ida kiia he wai ora. Eki ana ano ia he kai na ga ariki. Kaore e taea e matou te Ahakahe tenei korero', ehara hold matou i te hoa noho tahi no ga Tiuka me era atu tu tagata. Egari he \hakapae tana e ki nei he kai tenei na ga Pihopa, na ga Minita, kei te he tenei korero, kaore hold e taea eia te tautoko tana korero. Ko te kino o te waipiro he patu tagata, he \hakatutua i te tagata ehara ite mea he Ahero no te ihu. Ko ga Tiuka kaore e kitea ana ki ga huarahi hurori haere ai, kaore hoki e taka ana i ruga hoiho; egari ga Maori, nui atu. Na konei matou ka ki ko tatou e mate ana, hei aha ga Tiuka na. Mo te taha ki ga hoia, ko te take tonu tenei ote mate a Ruhia i a Tiapani. He iwi hauragi a Ruhia, he hauragi kore a Tiapani. He tino korero na Rore Rapata raua ko Rore Kitina ko ga tino hoia ko ga tagata kaore e kai waipiro. Mo te taha ki ga kai paitini a te Maori, kaore aua mea e kaiga ana i te wa paitini, egari ite wa paitini kore. He poragi anake te tagata kaii te karaka werawera. Tena ko
te waipiro inumia ai i te wa paitini, koia te take e mate nei te tagata, na reira e poragi ana tatou. Name pe\hea te kai ragatira i te waipiro ? Ko te mea uaua tenei. Kaore e taea e te nuiga o te tagata, no mua iho i rhakamatan ai te tagata kite kai ragatira i te waipiro a ko iaano te papa. Na reira ka puta te ki kati noa te parau kite ki me kai ragatira te waipiro, no te mea kaore e taea. E mate atu ana he rhakatipuraga e mate atu ana, mete ki ano me kai ragatira, ina koa kei te mau tonu taua korero, a he aha te kiko ? Kei te taka tonu ki ro wai, kei te parori haere tonu i ga huarahi, kei te kohuriu tonu i a ia ake, mahue pohara iho ga taraariki kite ao na riri ai i ta ratou na riri. Ko ga hua ena o te kai ragatira. Me aha tatou ? Me \hakakore atu te kehua e patu nei i a tatou. Kati ko era kua heke atu kite po e mamigatia, me \hai tatou ga morehu kite ora. Ko ga kupu e mea nei mo ga tagata i \hanau pera mai, ki ta matou nei vhakaaro he kupu kohukohu enei kite Atua. Kaore e taea e tetahi te kite take i magere ai tetahi tagata, na te mea i \hanau pera mai ia. He karo na te tagata i tona hara, ka kiia e ia no te Atua ke te hara he meataga i a ia Ida \hanau pera. Kaore a te Atua pena i te tagata. Ka hara te tagata ehara i te Atua te he kite haga mai i a ia kia hara, egari nona tonu. He tohu kino ano tenei, he tohutohu i te tagata kia magere. Tena i ana kia \hakahaerea ake te tutukitaga o tenei tu tohutohu. Ka magere tetahi ka ki ia, aua atu kaore au e haere kite mahi i \hanau magere mai hold au. Ka kore lie moni a tetahi ka mea ia, aua atu kauaka noa au e haere kite rapu moni maku, i \hanau pohara mai hold au. He mate te mutuga iho o tena tu tagata. Ehara tenei i to tatou ahua i to te Maori, he gaki i ga mate to taua nei ture to te Maori. No tetahi no atu te mate ka taka e taua he taua hei gaki i te mate. Ina taua e gaua nei e te waipiro, kei \hea te ture gaki mate a o taua tipuna hei gaki i te mate e pa hagai ana ki a tatou mehemea ra he uri taua no o taua tipuna, ehara pea ia ina hold he tikaga hou e kauvhautia mai nei e koe. Ka pai hold to tautoko i te tohutohu ahu\henua a te Kahu. Ko te mea tika ra tena, egari mehemea ka kore te waipiro ka tino pai atu te ahu\henua, ka hold pai mai ona hua ki
o taua pakete. Rare e pai te ahu-\henua me te huragi, ka mate ko te ahua\henua, kaore e mate ko te waipiro. Ko te mea nui e \haia ana e tatou inaianei, he \hakamahi i o tatou \henua, ko tetahi tino take tenei i kaha ai matou kite mea kia vhakakorea te waipiro, kia kaha ai te mahi i o tatou dienua, kia hold pai mai ai hoki ga hua ki a taiou. Na e hoa e Puhi Kaiariki kaua hei riri ki enei kupu kaore i te taumaha ke ana ki o kupu, e korero ana taua i te pai mo te iwi, ehara i te mea mo o taua ake tinana.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH19110901.2.2
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 161, 1 September 1911, Page 1
Word Count
1,185He whakahoki ki a Puhi Kairangi. Pipiwharauroa, Issue 161, 1 September 1911, Page 1
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.