NGA KONGO KORERO O PONEKE.
Kiki tonu a Poneke i te Maori i enei ra, kei reira nga iwi katoa o tatou motu. Te take nui nana i kukume te tangata ko nga pire i hangaia nei hei whakahaere i nga whenua i nga toenga whenua —o te Maori. Kei Poneke a Waikato me to ratou kingi a Mahuta Tawhiao. I te mea kahore ano a Mahuta kia tae i akiaki nga rangatira i Poneke kia whakahaerea tonutia te Pire Poari, heoi ano na te kaha tonu o te Pirimia i tatari ai. Na te Tutanekai ra ano a Mahuta i hari ki Poneke. Itu he powhiri nui mo Mahuta a nga iwi e tau ana ki Poneke. Ko te Heuheu te tumuaki o te huihuinga. Nga rangatira itu kite powhiri i a Mahuta ratou ko tonaiwi ko Timi Kara, ko Wi Pere, ko Tame Parata, ko Tamahau Mahupuku, ko Hone Paerata, ko Wikitoria Taitoko, te tamahine a Keepa Taitoko, me etahi atu. I whai kupu a Timi Kara kite kingi kia whakarerea nga whakaaro tawhito, nga mahi o nga ra kua pahure ki mud, engari me whakakotahi te whakaaro kite rapu tikanga hei oranga mo te iwi Maori. I mea aWi Pere ki a Mahuta e karanga ana ratou i a Mahuta, he rangatira ki te rangatira, ehara ite rangatira kite kingi. He kupu tauhou te kingi kite taringa rnaori,, he kupu no tawhiti, ehara i a taua i te Maori. Hei tona whenua pea whakakingi ai i a ia. Te waiata a te Tai Rawhiti ki a Mahuta ko : “ Ma rinhringi ai te wai o aku kamo, Tona hekenga tonu.” I whakaae a Mahuta ki nga kupu a Timi Kara, inahoki i penei etahi o ana kupu : “Haere atu e aku tupuna! Haere atu e nga rangi! Haere atu e te whenua e tu nei matou! Haere e taku mana! He rangi hou, he maramatanga hou kua tiaho. E kore e mauria mai ki tenei marae nga he o mua, ka timata he rangi hou, he maaamatanga hou ” I muri iho ka whakatangitangi te peene a te kingi i te waiata mo te Kuini: “E te Atua tohungia te Kuini!” Katahi ka timata te tangi, te hongi, ka tutataki nga mate, te aroha mo nga mea kua ngaro atu. Kei te hapaingia e te Kawanatanga nga pire e rua, te pire tuatahi i whiriwhiria nei e te Kotahitanga ki Rotorua, te pire Kaunihera a Waikato. I runga ite tono a Hone Heke kia whakaaturia te take i whakahaerea ai e te Kawanatanga nga pire e rua ka mea te Pirimia e hiahia ana ia kite hanga i tetahi pire i waenganui i nga pire e rua. I ki tetahi o nga mema e whakawhirinaki ana te Pirimia kite kingi o Waikato.
[Ki ta matou whakaaro he kaha rawa te whakanui a te Kawanatanga i te kingi o Waikato mehemea nei he kingi nui no te iwi Maori katoa. Apopo whakamanamana ai, pohehe ai a Waikato he tino kingi to ratou Idngi. Etita.] I mea etahi o nga mema pakeha kahore ratou e pai kia noho he Maori hei rangatira mo te pakeha. I mea a Pereiha, te mema o Nepia, mehemea kite kore te Kawanatanga e tupato ka tino rawakore rawa te iwi Maori. I mea ano a Hone Heke he iwi ahuwhenua te Maori, e hiahia ana ratou kite mahi i o ratou whenua, engari kia takoto pai te ture. Mehemea kite kore e ngawari te whakahaere i nga whenua o te Maori ka pa he raruraru, ka rite ki nga wa o mua. Na Hone Heke anake nga kupu maha mo enei take. I hea ra era atu mema Maori ?
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH19001001.2.6
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 32, 1 October 1900, Page 5
Word Count
614NGA KONGO KORERO O PONEKE. Pipiwharauroa, Issue 32, 1 October 1900, Page 5
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.