TE TU O TE MAORI.

Pipiwharauroa, Issue 29, 1 July 1900, Page 11

TE TU O TE MAORI.

Kite Etita o Te Pipiwharauroa, E hoa, tena koe. Tenei au te tuku atu nei i etahi kongakonga hei kotamutamu ma te ngutu o ta tatou manu, mana ka kawa, mana ka reka, e taea hoki te pehea. He nui nga whakaarohanga a te Pakeha raua ko te Maori o tenei whakatupuranga ki nga take e ngarongaro haere nei tenei iwi te Maori. E ki ana etahi na te Whakapono: nana i whakakore i nga mana, i nga makutu, i nga karakia i nga aha noa a te Maori. Ehe ! na wai i ki ? Tena kia ata tirohia e tatou. Kei te mohio nga Maori ki to ratou taokete pakeha ki a Te Manene( Judge Manning ) i noho nei ki Hokianga i te timatanga tonu o te taenga mai o te Pakeha ki enei motu a mate noa ia. He tangata whai matauranga tera kite taha Pakeha, a he tino tohunga rawa ki nga tikanga Maori. Na, e ki ana ia, i mua noa atu o te taenga mai o te Pakeha kua iti haere te iwi Maori. I mohiotia tena kite nui o nga pa tawhito kua mahue a e takoto noa ana i runga i nga hiwi, a ko etahi kua tipuria e nga rakau nunui o te ngahere. I ki hoki nga Maori, ko te take i ngaro haere ai te iwi maori i mua atu o te taenga mai o te Pakeha, he nui no te raruraru kite whawhai, na reira i kore ai ratou e ahei te whakatipu kai hei oranga mo ratou. He tae-tae tonu mai hoki no nga taua kite patu kite muru ano hoki i a ratau. Mate ana i te patu, mate ana i te kai, a whati ana nga morehu ki wahi ke. No te taenga mai o te Pakeha i te tuatahi ka hohoro haere te mate o nga Maori. Te tino putake o tena ko te pu. Otiia kia ata whakamaramatia tenei. Ehara i te mea na te pu tonu i patu; engari no te rironga nuitanga mai o te pu ka mahue i nga Maori te noho ki runga ki nga hiwi, ka heke iho ki nga parae, kia tata ai ki nga wahi makuku hei mahinga kai, a hanga tonutia iho o ratou pa, a ratou taiapa ki aua wahi. Tenei ano tetahi take mate o te pu. I whai nga Maori kia rato katca ratou i te pu, i te paura, i te mata, a ko te utu mo aua mea kite Pakeha he whitau. I te timatanga kotahi te pu mo te tana whitau. No te taenga mai o etahi pakeha hou ka hoatu kia rua pu mo te tana whitau, kotahi ranei pu, mete waipaata paura me nga mata. Heoi poto katoa nga tangata maori, nga tane nga wahine, kite takiri whitau. Mahue ana nga maara kai a nohoia ana e ratou nga wahi repo kia tata ai

ratou ki nga pa-harakeke. Whakatupato noa o ratou hoa pakeha i a ratou, hei aha i te kaha oto ratou hiahia kite pu mete whakaponokore ki nga tohutohu a te Pakeha, kaore i rongo. Pangia iho ratou e nga mate kino, e te mate-kai ano hoki, ki aua wahi, a mate atu mate atu tona tini noa iho. Kihai hoki ratou 1 kite i te aitua nana ratou i patu. E ki ana a Te Manene i mohio ia ki tetahi hunga e wha tekau e noho pena ana i te taha ote repo raupo. I tae atu raua ko tetahi takuta pakeha ki reira. I ki taua takuta “ Ehara tenei i te wahi tika hei nohoanga mo te tangata, e kore ano hoki au e ora kite noho ki konei.” Aua atu, kihai taua hunga i rongo, a kaore i tae kite warn tau kua poto katoa ratou kite mate, a tokorua nga tangata ke 1 puhia mo ta raua makututanga i a ratou. Maori! Maori! ( Tavia e whakaoti.) Na Hohepa Peka. Turanganui.