HE PAREKURA NUI I TAMAHI.

Waka Maori, Issue 6, 16 May 1884, Page 4

HE PAREKURA NUI I TAMAHI.

HOUTANA. Kua tae mai he korero mo tetahi parekura nui i Tamahi, i te 13 o nga ra o Maehe, a e ki ana he nui rawa atu te maiatanga o nga tangata i uru ki taua whawhai, o te Ingirihi me a rateu hoa riri ano hoki, ara o nga Arcpiana, In a kia mohio a maiou hoa Maori, ko tenei whawhai, lie kaweuga hacretanga i le whawhai i tipn ako i waer.ganui o nga Ihipiana, me riga tangata koraha, i whakaaturia ra etahi korero i mm. JLc maha noa atu nga whawhaitanga i muri iho o taua whakaaturanga tua'.ahi, engari ];c mea hanga noaiho, a kihai i tnkima miitia mai nga korero, a kalahi tonu matou ka kite i nga korero e akua inarama ana. I tenei whawhaitanga, ko Ohimana Tikina te kaiwhakahauhau o nga Arcpiana, ara o aua tangata koraha, a he tangata inatau rawa atu ia kite kawe i tana whawhai, he tangata toa ano hoki. Kawea ana e ia etahi o ona tangata whawhai, 12,000 ratou, ki tetahi -wahi wharua noho ai, kia kore ai e kitea e te Ingarihi ; a mo te tatanga rawatanga, hci reira inaranga atu ai kite patu ia ratou, a ma a ratou hoa e aki mai hoki i etahi atu wahi. A i mohio ano hoki a Ohimana, e kore e kalia nga hoia eke hoiho ki taua wahi, he whemia pukepuke hoki. Kati i kitea c tetahi o nga Apiha o tc Ingarihi i taua ope e kupapa an a, a whakaaturia ana e ia kia Ticncra Kereama, ki tc rangatira o te whawhai ; heoi kihai i whakaarohia c ia. iika tonu atu ana ia ki taua wahi. Tena ka tae atu nga hoia ki tetahi awaawa hohonu, kaiahi ka poke mai nga hoa riri, he 1000 tangata ; i tc huna hoki ratou i tua o tetahi wahi pukepuke : lea pupuhi mai kin ratou pu, a mete whalu tonu nei to rerenga mai o a ratou mata, ki waenganui o nga hoia o te Ingarihi ; oho maun ana ratou. Meaha ka tahuri atu aua hoia ra kite whawhai, whakamaua ana nga pencil', oma tonu atu ana ki tc whakatau i nga hoariri. ILeoi kihai i pa te mataku ki nga Arcpiana, rcrc tonu mai ana ratou, poke rawa mai ki roto I-.i nga rarangi hoia whawhai ai; penei tonu mc tc wuruhi tc rerenga mai ki tc whawhai, kahorc hoki i whakaarolua c ratou nga mata o a ratou hoariri. JN":i raruraru noaiho ana nga hoia, o Ingarangi ; kat-ihi hoki ratou ka kite i tenei tu whawhai a te

porangi, a whati ana etalii o ratou, mo te pupuhi haere ano ki a, ratou hoariri. Teua ano ngaheramana manuao, mc a ratou parcpo. e tu noa mai ana ; kihai hoki i rawe nga purepo mo taua whawhai : i mataku hoki uga kaitiaki o aua pu, ki tc pupuhi atu, kei mate tahi a ratou hoa mc te hoariri, notemea i huihuia katoatia ratou i rotu i tc whawhai. A no te kitenga o nga Arepiana i aua tangata ra c tiaki kau ana i uga purepo, katahi ka akina atu e ratou aua tangata, a riro atu ar.a i te hoa nri nga purepo. IS"o te kitenga hoki o nga hoia e korc e lika Ida pupuhi tonu ratou i a ratou pu, i tc mea c whawhai huihui tonu ana ratou, nga hoia me nga hoariri, katahi ka tahuri ki ie werowcro ki nga peneti, kite kr.ru atu hoki ki nga raparapa o nga pu. Heoi hinga ana i taua timatauga whawhai ra e 5-3 nga hoia, a i mate katoa a ratou apiha, mc etahi hoki o nga rangatira nui o tc whawhai Ka kite te rangatira o nga hoia ckc hoiho i te ahuao te whawhai, katahi ka whakahaua e ia ona tangata, kia haere atu hoki ratou kite awhiua i a ratou hoa. Engari nui atu te kino o taua waM hei haerenga mo nga hoiho. Ahakoa ra, no tc kitenga o nga Arepiana i taua ope nui kua tae mai kite tautoko i a ratou hoa hoia, katahi ratou ka whati, a marara haere ana i runga hiwi: ate taea e nga hoiho te whai i a ratou i runga i taua wheaua kino, lea makere kite whenua n kai eke, ka tahuri kite pupuhi haere i aua tangata Ano te putanga mai o tetahi atu ropu hoia, katahi ka whaia haeretia c ratou te hoa riri; patupatua haeretia ana, a iac noa atu ki ta ratou pa ki Tamahi, a tahutahua ana ta ratou pa e nga hoia ki tc ahi. Katie wha tonu nga haora e whawhai ana lea mutu ; no tc awatca i muti. ai, aka haere nga hoia kite tiroiiro i nga tangata i hinga ite parekura. Tatauria ana c ratou e -i'JOO nga tupapaku o te hoariri, a c whakaarohia ana e 5000 hoki nga mea taotu. Ivo nga tupapaku ote Ingirihi 120 e 99 hoki nga mea taotu. lie iwi kino rawa atu ano hoki te Arepiana ki te whawhai, e kore hoki e tohungia e ratou nga tangata hinga i tc parekura, engari i te kitenga i nga hoariri kua tu i te pu, ku motu ranei i te hoari, e takoto ana kite whenua, ka patua kohurutia e ratou. A tetahi i te mutunga o te whawhai, ina haere atu nga hoia ote Ingarihi, kite tiroiiro i nga langata i hinga i te whawhaitanga, kite kawe mai hoki i nga mea e ora ana kite haki ; ka takoto marire nga Arepiana, kia maharatia ai e nga hoia kua herno rawa atu ratou, a kia tata rawa atu nga hoia, katahi ka okaina mai ratou, ka werohia ranei kite matia, e nga tangata i haere atu na ratou kite atawhai. Kotahi hoki tc tangata i karanga atu ki tetahi wai mana, a no te kawenga atu e tetahi o nga hoia i te wai hei inumanga mona, katahi ka werohia mai e taua tangala kia mate tonakai atawhai. Koia i whakaritca ai taua iwi kite wuruhi riri kino.