Whakahe.
E whakahe ana matau kite panui i puta nei kite "Puke Ki Hikurangi" ia Hepetema i te 4th 1905, i te wharangi tuarua 2 mo nga mema o te Tai hauauru i te hui i tu nei ki Putiki Whanganui, he tino whakakotiti ta tenei tu tangata i nga korero o taua hui itu nei ki konei, -ira, koia tenei:— Ka niutu te taha kite Atuatanga, ka tu a Takorangimete kingi kite korero mo nga. mema tokowhitu. ko te Heuheu, ko te Kahi 1 , ko te Weraroa, ko te Honoiti, ko Pitiera, ko Hare Teimana, ko Ngarangikafcitia, heoi ko nga kni hapai i nga mema, o nga memo tokotoru kai konei, ko te Heuheu, ko te Kabu, ko te Weraroa, koia kai runga i ona iwi e haere ana, heoi ma ona kai hapai ia e korero ite hui nei. Ka tu a Erueti, kai te tika ana kupu i te panui i puta i mua ake nei, mea etahi, kupu pera ano me tenei, me nga kupu a te Hiraka. a ratau kupu katoa kai te rite pera me taua panui, me Euka kai te tika katoa enei, ka tu a Taiwhati he tito tena korero kai a i>e Kahu era iwi, kai a Mahuta ke era iwi, e Heu kia mau ki to pooti, kaore e pai nga iwi ririki hei tango i to pooti, ka tu a te Murunga, a e whakatika ana au kite kupu a Taiwhati e kii nei a Kuka kai a raua a Waikato, ko te Kahu mehemea kite pooti ana, ka riro ano ia He-
nare Kaihau nga pooti o Waikato. Ka tu a te Wharcaitu, ko nga tangata katoa o N'Kuanui kai a te Weraroa, te tangata hapai ko te Ngaru,he taraaiti rangatira no N'Ruanui, ko tcku kotahi unake kai a te Ivahu, e kore an e kii noa ake kai hee au, e tika ana e bee ana etahi o nga korero a te Kahu. Ka tu a te Wereta, ka korero ia ko t? iwi nana i bapai a te Kahu, ko te Mirimiri ko te Momona, koia nei nga iwi liana i hapai a te Kahu i puta i taua hni, a, rnau ano hoki e titiro e Heu e whakaoti nga, kupu o tenei huihuinga tangata, ka tu a te Heuheu, kite oti ia Whanganui tona tangata kai rei r a ia, kite oti ia Whanganui ko te Kahu kai reira ia a mehemea kai te puhaehae rawa homai kia haute pooti, mehemea kua mohio ki enei tangata tokorua, kia te Kahu rana ko te Weraroa e rua o v aua ahua he atua he tangata, kiia mai ko wai o raua e tu hei mema, kaore i hoki ia te Wereta taua patai a ta Heuheu, heoi he nui ano nga korero o taua taitna. Heoi i pakaru te hui a ko nga toenga o te hui i whanga kia tae mai a te Weraroa i uta o Whanganui, no te mane ka tae mai, i te apahi o te iwa o nga haora o te po. no te" ata o te turei ka tae atu a te Weraroa kite aroaro o te hui, ka tu ia kite mihi ki nga iwi mete Heuheu ano i reira, me tona kupu tono i te pooti o Ie Kahu kia homai mona baere atu ana kite noho, ka tu mai ko Hue i ahu tana korero mo nga mema me nga mate o te whenua, me tana kupu me whakahaere he tikanga mo nga mema, kia kitea ai he tikanga e riro mai ai te laonga nei ia tatau he nui ana kupu, ka tu ko te Heuheu, e utu ana i nga mihi a te Weraroa ka mutu te mib 1, ka korero -mo te ahua o nga mema, i haramai ai au ki Whanganui nei, kite iwi mana te kupu mo tenei ruea mo te pooti mema, he mana tana kupu, taku mahara e Hue kaore peange be whiriwhiri ma tatau, me titiro atu tatau ki nga whenua papatipu o Tuarere o Maoiapoto me Whanganui nei, heoi ko nga whenua kai waho, kai taana Karaati, kai taana Mokete Eiihi e noho ana, heoi nei nga iwi kai a ia nga miriona eka nei, e murua nei e te Kawanatanga, ter& ake elahi o nga kupu a te Heuheu i tu ai kite korero, ka iu a te Kahu kite korero mo te ahua o te Weraroa mo te korero a te Murunga i korero ai i Taranaki. Heoi kitea ana te ahua o nga korero a te Kahu i tenei hui he puhaehae te nuinga o ana kcrero kia te Weraroa, e kiia ana e nga tangata no te Weraroa te mauahara, kaore no te Kahu ke tenei maualiara, te kupu tenei a te Kahu, kia kitea ano koe ki nga marae o te motu nei ; tuarua, katahi ano au ka inohio kai au ke ia a Whanganui, ina hoki e tono mai nei a te Wereroa kia tukua atu taku pooti ki a ia, me korero ake au i tetahi kotero paki, ko te tangata nei e haere ana ka tae kite taha o te rakau nei, ka kite i te make
i runga i te rakau nei, ko mahara me pehea e ia te make ra, ka taeia ki tona heu ka heu ia i a ia, ka mutu tona heu, katahi. ka waiho atu tona heu mete karaihe, ka haere ki waahi ke titiro mai ai, ka heke iho te make nei, ka mau te make, nei kite hea ka< titiro kite. karaihe e puhuruhuru katoa tcna kaki, katahi ka heu ia ia. ka taphia ano ka tapahi ano te make nei i a ia ka mate te make. Ka whakamaoritia e te Ivahu tona paki kite hui katca, koia tenei e kore ia e pera mete make nei ,e tapahi ano i tona kaki kite heu nei, ka tu ake a te Weraroa, ka korero .mo nga kupu a te Heuheu, me ana kupu i. kii nei ko N'Maniapoto me Tuwharetoa, me. .Whanganui, a e Heu he papatipu enei whenua, koia nei takn whakaaro henui ake nga kupu ate Weraroa, mo a te Heuheu kupu mona, 1 konei katahuri kia te I\ahu kupu kite utu, e Ivahu kai te mahara an he tangata hapai koe i nga Oko a Ihowa. ko ena tu tangata hoki kai a ia te kupu a Atua e niauana, i mahara an kua korero taua i te mate waahi paku nei i puta i to panui moku i taua taima, ko tenei he mauahara tavuariki tau, mo Wkanganui tenei kupu, e Kahu e iti ana koange taaku matua wahine i riro na i a koe, e iti ana ranei tena? he paki make ano hoki taaku, ka haere te wahine nei ka hikitia te tamaiti a te wahine nei, ka tae ki waenga i tona kaari aporo, ka titiro ake kite pai o nga him o tona aporo, ka mahara me whuwha e ia taua hua o taua aporo, ka whakamoea e ia tona tamaiti ka iakoto, katahi ka haere atu te wahine nei kite tiki atu i te aporo, e mau ana te wahine nei kite aporo, e tangi ana te tamaiti ra, e kahakina ana e te make, katahi ka huri mai te aroaro o te wahine nei, e kahakina ana te tamaiti ra, whai kau atu kore raw a i whakatutu te kahaki a te make nei i tona taaniiti. Te whakamaoritanga o ti - nei paki, kotahi te tamaiti wahine a tetahi tangata rangatira o Whanganui nei, ko Haumapu taua tangata i .taugohia ra tona tamaiti wahine e te Kahu, tangohia atu e ce make nei hex wuhine ma ana ka tu a te Heuheu e Kahu e, ki takn mahara e tika ana a te Weraroa. ina hoki me whakatipu nga huruhuru o te ti'nana o te manuka. u ai. ka whakatipu i nga huruhuru o nga pariiau, e Kahu na wai au i whakatipu i nga parirau o te manu nei .te taenga kite wa i pooti, ai riro atu ana Ja _Kaihau te .ppoti, ka tu ake a te Weraroa, he tautoko i nga korero a te Heuheu, ue e Heuheu me matua mahi te pa ka oti ka titiro ai ki waho, ki ko ki ko, ka aiutu nga korero o taua hui. Kaore nga kupu whakapaipai a te Kahu i tona panui nei, kaore a te Kahu i tu mai kite whakahoki ia maua kupu ko te Heuheu, mutu tonu atu te korero. Ka povopoaki a to Heuheu te mutunga o tona poropo.iki h:.-
ere tonu atu i runga i fcoua paki. Me fca Wiki kupu mo te Kahu, i raahara au kai a te Weraroa te puhaebae kaore kai kce ke e Kahu tenei kino kia te Weraroa, he nui atu ona kupu. Heoi kia ora. Na te kai ttiku korero kite "Puke."
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/PUKEH19051106.2.5
Bibliographic details
Puke ki Hikurangi, Issue 25, 6 November 1905, Page 3
Word Count
1,486Whakahe. Puke ki Hikurangi, Issue 25, 6 November 1905, Page 3
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.