HE KORERO PONO.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume 2, Issue 48, 24 October 1850, Page 4

HE KORERO PONO.

I te 31 o Akuhata, it te tau 1778, i te iwa o nga haora o te po—e ai ta Parona Kirimi nana nei tenei korero—ka puta kite rae o Tiepa tetahi kaipuke; tokowaru te kai mahi ote puke, tokorna te hunga eke noa. 1 aim mai (ana puke i Koherc. K kcri ana te liau i to rcrenga mai o taua puke ; takiwha nga whakauialamatauranga o to Pairata ki le whaknputii ivana ki waho, otira, kihai i puta, i te kaha ote liau. Ka kite a l'ouliari teta'iu atu Pairata e nhu kc ana te puke ra, ka karanga-i-ang■uia kite tetere, a, tohutohu nn:\ ia ki nga wahi pai hei rcrenga. Ko te keri- ole liau, ko te tutu o te iigaru, ko te pouri, kihai nga tohu i kitea e le rangatira, kihai hoki te tetere i rangoiin, a roaron iho, ka eke te puke ra ki ne loka, i rungn atu ote raenga, Ka rongo a l'ouliari kite auetanga o nga tiingata o ruiiga o te puke, ka mea ia, kia lioea atu me kore ranci c ora mai ratou i.a ia. Itiri uoa nun nga tangata'ki a ia, mo lona mnhi tiiapor-mgi ; kihai ia i'whakarongo ki a ratou kupu. Ko

tan.i wnhine, mo ana tamnriki i Jerc mai ki a ia ti'iigi ai, meinga atu ana c in kia whakahokia ki le wharo. Ilerea ana eia he whakaliekc ki nta, ko tetahi pito i hcrea ki tana liope, ka rere ki tc nioana ka aim tc kan ki ic puke ra. No te tatanga ki le puke ra, ka karawhiua ctc ngaru, a, t.ikolo nna ia kiuta. Ka hokia ano, a, ka whiua ki nta c tc ngaru ; he malia n«a peneilamia, a, taia ana c te ngaru ki le laha raro o te pnko ; ka mea nga tangata i konci, kna mate ke, kiliai i roa ka puta mc tetalii tangata o tc puke kua tutata ki tc mate. Takoto ana kiuta tana tangata, engia ano kua male. Ka hokia ano e ia, a — roa iioa e tautiihetohe ana rao ko tc ngaru, ka puta kite puke ra me tana whakaheke. E paea liaerctia ana nga papa o te puke i tenei wahi, ka whiua a Vouhari kiuta, takoto tahi ana mo nga papa titaritari o tc puke ra. No te. tacnga atu otc whakaheke kite puke ra, ka ma taua taura te liaercnga o nga i'akeiia kiuta, (te liuuija ia e kalia ana,) a, no te what'*, aronga o I'ouliari ka ora katoa nga tanga/V* o te puke, ka liaerc ki tons wliare, a tonu atn i te ngenge i te mamae, i te akiakinga ate ngaru ki tc toka, kite rakau, No te putanga o tc tai i tana puku ka oraoia kau ia. No konei ka puta he tangata kite men atu, tcraano/ctaliietarcnoa ana i rtinga i te puke. Kongo kau ano ia ki U'nei, ka holiorq te whakatikn, tac tonu atu ki tc puke ia, ka man ki te tangata c tare ra, a, ka riro ake kiuta. Ko tetalii tcnei o nga tangata eke noa mai i rnnga i taua puke, lie kaha kore nona te aru ai i nga hoa i te pikinga kiuta i runga i te whakaheke. I taua tino ngahuru, tokorua i mate, paea ana ana tokorua i to aonga ake o te ra. Ka rongoa Kojii te XIV, te kingi o te Wiwi ki tciifi inahi, ka tono i a Te Noka kia tuhituhia tenei puknpuka—«E te tangata inaia ! Rongo rawa ake ait ki ton malii nana o te lorn te kau ma tahi o Akuhata, i nanahi nei. Korerotia ana eau ki a le Kingi, e tino whakapai ana ia ki tenei inaia ou. E ho ilu ana c te Kingi ki a koe nga raiiva [hereni] kotalii mano, e lioatu ana hoki ki a koe etoru rau raiwa [hereni] mo ia tan, mo ia (an, mate noa koe. Ka (uliituhia tenei kite Apilia nui o tena wahi. Kia pena tonu tun whakaora mai i tc langatn, a, me inoi koe (kite Atua) mo toil kingi pai ; e aroli.i ana a te Kingi kite liunga maiu, lie mea ahuareka ki a ia te whakakitenga o tana pai ki a ratou.' lie taenga atu no te ptikaptika kite Pairata maia ra, tae ngatahi ake ki u ia me nga moni. Ka miharo ta\ia tangata mona i korerotia ia ki a te Kingi ; ka mea ia, he tokomaha "na tangata i whakaora mai i (e moana i mua atu, knliorc i utua, kahore hoki i korerotia. Ho> koa ana c ia he koheka mo tana wahine raton ko nga tnmariki. Muri ihf) ka mea atu ki tc Apilia kia (uktia ia ki Purihi, (ko te pa nui tcnei o tc Wiwi) kia whakawhetai ia ki a Tc Neka, kia kite hoki i a te Kingi taitamariki 'c aroha ana ki tc liuuga maia.' He kakahu heramana nei i te lincrciiga ai, i hokona tera i mua ai mo lona marenataiigo. Mea atu ana ki a ia e tolahi tangata " Na teaha koe i penei rawa ai (e inaia ?" Ko ana kupn mmui enei—"He aroha kite tangata ; ko le matenga licki o toku matua. I mate ia ki tc parata, kahorc an i rcira kite whakaora i a ia. Ka mea au i konci, ko te mahi tera moku, he whakaora mai i nga tangata katoa e tatnta ana kite mate ite mo.ina." Tera atu ranei i tcnei nga liua o te aroha o tc tamaiti ki temutua '.