RONGO KORERO O NGA TAKIWA.

Mareikura, Issue XV, 1 October 1912, Page 13

RONGO KORERO O NGA TAKIWA.

Kei te paaratia e te Kawanatanga te moni £1,750,000 hei awhina i nga mabi nunui. I mate ki Kereitaone a te Wharepouri, he wahiue kaumatua no enei takiwa. Kei te mania tetahi whare nurei ki Poneke, e £30,000 te utu, ara he Opera House. I Jbaka i ruoga i tona hoiho, mate tonu atu, a Hamuera lhaka, e hold ana ki tona kainga i Gladstone. 1 wiini i ta hoiho o Watts' ia Midnight Sun te Niu Nirem Kapu e £2OOO. Kua pitihanatia te Paremata kia tukuna ki waho o to herehere nga tangata taraika o Waihi. Mo tona hckonga waipiro kite takiwa kaore e whakaaetia ana ete ture ka whainafcia tetahi Pakeha kite mom e £SO. No te timatanga o nga ra o Noema nei ka hiki te Paremata. Mehemea ka paahitia te Ture Menemana Whenua Maori i tenei turanga Paremata ka mana hei Ture l tenei tau ano, [ whainatia tetahi Maori i Kaatataone mo tana hoatutanga lte karaiho taute hei inu ma tona wahine. Kotahi pauna te whaina, engari ko te nfcenga ia e £SO te whaina,

Kei te kaha te haere a Wirihaaa, a e kna ana tana ka tu ko la hei Perehitini mo Anienka; kei a Noema nei ka pootitia te tangata i.-io taua turanga. > Kua mate a Wiremu Kaaka, he tangata Pakeha, no Turanga; 1 ucu ia ki roto Ite whawhai a nga Maori 1 te waomua i Whakasaane me Waikato; he tangata ia e tino mohiotia ana e Maori 0 Turanga. Ko te piira a Maata Makarika mo runga 1 ta raua keehi ko Harihi mo Ngawaka-a-Kupe kua unuhia e te kaitono e Maata Makarika, ara, Maata Mabupuku. 1 kite pea koufcou i nga korero a Maahi mete Apitihana, penei maoa e homai te pinhoura, heoi kaua tatou e tatari kei takoto ke he takotoranga mo ta tatou, engari kia riro ma te Kaunihera Maori e tango nga taake ka Dai, kaua koutou hei whakahawea ki tenei tono, tohea te tohe. He whakaaro na tefcahi tangata na Hone 'Paraone, kia panuitia ki nga iwi 0 te taha whakararo 0 Akarana, kia Ngapuhi, Ngatiwhatua, Te Rarawa, me te Aupouri, kia tukua he pitihana ki ce Kawanatanga hou, kia unuhia mai nga whenua Maori i te nngaringa 0 te Poari kia homai te whirihoura, mehemea ki te whakaaetia mai ka taake ai nga whenua Maori ko nga moni ma te Kaumhera Maori e tango hei whakapai 1 0 tatou rori, piriti hoki, i runga i 0 tatou whenua, Kua timala fce haere 0 nga ekepsrehi e rua ki Akarana inaiane, mete haere mai hoki 0 nga tereina e rua 1 Akarana ki Poneke. Tenei e whakaatu ake i raro nei:—Haere atu i Poneke ki Akarana, tereina tuatahi, 12.15 p.m., Jfamutana, 3.30, Akarana, 6.58 i te ata; Haere mai i Akarana, tereina tuatahi, 9.15 i te po, Pamutana 12,30 i tnuri i te tina, Poneke 4.7 ite ahiahi. Ekeperehi tuarua; Haere atu 1 Poneke 9,10 1 te po, Pamutana 12 37 a.m., Akarana 4.12 p.m ; Haere atu i Akarana 11.55 Ite tina. Pamutana 315 i te ata po, Poneke 6.50 a.m. i te ata. I wera tetahi whare nui i Ranana he whare hokohoko kahu ; kino atu te wera, kaore nga tangata fcinei ahi i fcata atu; e waru nga kotiro i mate. 1 te huihuinga a nga kai-whakahaere 0 te Dalgefcy Company ka whakaatu te Tiamaua i nga mom koha 1 puta mai i nga mahi a taua Ivamupene, e £274,155 kua meatia kia ufcua nga kai pupuri hea 1 te waru pauna i roto i te ran rjauna. I tahuri tetahi tereina i Kenata, ha nui nga tangata i mate. Hei fcitiro mai ma aga Maooi 0 haere ana ki nga putei hoiho. ' Ko nga moni 1 uru kite mibini mo to tekau marua marama i te lominiona nei tae mai kia Oketopa nei e £302,148, ko nga moni 1 riro i te Kawanatanga e £75,611 15s ioa,