WHENUA MAORI.

Mareikura, Issue XIV, 1 September 1912, Page 14

WHENUA MAORI.

He kupu wbakamarama tenei Id te iwi Maori kia mohio ai ki tetahi tikanga e mama ai te boatu i o tana whenua kia whakapaia; ko te mea tuatahi hei rapu ma tatou ko tenei patai e bia wahanga o nga whenua o te Maori. t Kaati ko te whakautu e rua wahanpa, ko te wbenua papatupu me nga wbenua kua oti te wbakawa e te Kooti, engari i roto o enei wabanga ka whanau mai ano etahi patai mo enei take e rua, me pewhea te wbakahaere ? 1 Ko nga whenua papatupu beoi ano te tikanga mo enei whenua he tcno ki te Kooti Whenua Maori kia whakawakia, kia mohiotia ai ko wai ma nga tangata no ratau aua whenua, kei te mohio hoki tatou i te wahi e noho papatupu nei o tatou wbenua, ( kore rawa e mohiotia ko wai nga rangatira tuturu no ratau aua wbenua, heoi kite tukua atu kia wbakawakia, kei reira ka mohiotia nga tipuna i noho ki runga i aua whenua, me a ratou mainga l runga, a ko nga uri o aua tipuna te hunga e tika ana ki aua whenua papatupu. 2 Ko nga wbenua kua oti te whakawa e te Kooti Whenua Maori, kua tuturu nga taitara ki nga Maori; he maba nga wehewenga i roto o tenei, me whakamarama ake te patai mo tenei. 'me pehea te wbakahaere mo te tangata kua wehe motuhake tona piihi, me nga tangata hoki he maba nei kei rote l te poraka kolahi'; ko te whakautu mo tenei patai me whakamarama, e whai ake nei:

(a) Ko te tikanga mo te tangata kotahi kua wehe motuhake tona piihi, mehemea kaore ano Ida Karauna Karaati noa tana whenua, me tono e ia kite Kooti Whenua Maori kia whakaputaina he Karauna Karati mo tana whenua i raro ano i noa tikanga o te Ture Kooti Whenua Maori, kite riro mai ia ia, kua rite ia ki nga Pakeha nei, kua ahei noatu ia kite nama moni kite Kawanatanpa hei wbakapai i etahi atu o ana whenua, ko tetahi ka ahei noa atu ia kite hoko i taua whenua ki nga Pakeha mehemea he hiahia tona, no te mea kahore ke atu hoki ho tangata hei whakaramraru i tona hiahia kite hoko. Koia enei ko nga tangata o t’ka ana kia kaua te Poari Whenua Maori e whai mana ki ruoga i o ratou whenua, ara, ko enei tu nhna tangata me whakapakeha he tikanga mo ratou me o ratou whenua. (b) Ko nga tangata he tokomaha nei kei roto i te poraka kotahi, mehe* mea he nui nga eka o etahi i rotoo taua Maoii k a wetua o ratou uei paanga. (e) Ko neatangn'a be raaha nei i roto i te poraka, engan he iti nga eka o td mea kotahi, kahore hoki ratou e pal sm feia mhi nm mo t@ webenga &ml

l nga eka e rua,' e toru rauei; ko te tikanga mo enei whenua me whiriwhiri e nga tangata no rataa aua whenua etahi iangata o roto ano ia ratou hei komiti, kia rima mema mo taua komiti. : Me tuku atu ma aua komiti e whakahaere' nga tikaoga hei whakapainga mo aua whenua, ko ta ratou whakahaere me haere 1 runga i te ture kaporeihaoa; ka ahei taua komiti ki fce naraa i etahi moni i te Kawanatanga hei whakapai i aua whenua, hei tango kararehe hoki mo runpa. Mehemea ka pai aua whenua i te ; mahinga e a-ia komiti, a, kite ea katoa nga mom ? whakapaia ai, hei reira ka mutu te mana o nga komiti ka whakahokiai kinga tangata no ratou ruga whenua; i runga ite whakahaere o nga whenua Maori inaianei he uaua rawa, na te mea ko nga tangata he nui kei roto i tetahi poraka, ara kei runga atu i te tekau, e kore rawa e wbakaaetia kia hoko ratou, kia pufca rano he whakaaetanga mo te Poari Whenua Maori katahi ano ka tika kia hokona taua poraka.—Matakokiri Taima.