WHENUA MAORI.

Mareikura, Issue XII, 1 July 1912, Page 12

WHENUA MAORI.

1 rofco 1 te huihumpa o nga mangai Kaunihera Pakeha o te Tomimana ki Poneke, ki rnotioi tia e klakiwerao laranaki,

" Me ntente te reiki o nga whenua Maori ki o nga Pakeha whenua, kaore e tika ko nga Pakeha anake e reili, hei whakapai 1 nga rori, ko o nga Maori e waiho noaiho, me tooo kite Kawanatanga kia .bangaia he fcure i runga i taua motioi."

Whakamarania ana taua tangata ko 6tahi o nga Maori noho noaiho ai i rungai o ratau whenua, neoi aoo te mahi he thi taewa, he hopu ika hei kai, ka waiho i o ratau whenua kia tipuria ana e nga taru kikino, no reira ko nga whenua e takoco penei aaa me hoko e te Kawana'auga, ka tapatapahi hei whakauohonoho i raro Ite Ture Whakanohonoho Whenua.

E hoa ma, e aku hoa Maori, i rungs i nea motu nei, be take tika ranei ta te Pakoha nei, he take he raoei ? Kaati, kei te tohutchu tonu a tatau pepa ia tatau mo nga take penei, kei te thkoto manpere noaiho etahi o tatau whenua, heoi ano te whakaaro lui o.nga tangata nui nga whenua, keitenui te wheDua l au, mo hoko tetahi waabi, ko te rironga mai o nga moni kua haere kite hoko motc-ka, ki le moumcu noaiho, kaore e whakaaro ake ko te wahi o tona whenua i toe mai kia ia me whakapau etahi o nga moni hei whakapai i tona whenua, hei tango rawa mu mo runga, kia puta tonu mai ai he moni i Dga wa katoa, ka toe te whecua. Kaati, kaore tenei whakaaro i te nuinga o nga Maori katoa.

Ko te piunga o nga mom tuatahi e hoko ana ano tetabi atu wtienua, hei baeretanga ki nga hui me nsa tigahau, hei tango hutu ataahua, kia kiia atu ai kapai nga kahu o te tanga'a ra, kapai tona moto-ka; ka taka te whakaaro i tetabi atu tangata rorirori hoki ka hoko hoki 1 tona wfaenua, ko nga moni hei kawe I oki 1 tona wgoa, ka hoko hoki he moto-ka mona, he kahu hou me Dga tnea whakapaipai katoa, beoi ka timata te paoke baere ki nga nui, ki nga nga hau, ko.ta paunga o nga moni kua rakuraku i te mahunga, kua kimi tikaaga e puta mai ai ano he moni, kitea ftke me hoko ano taku paanga i mea ; ka liro mai oga moni ka baere ano kite rorirori baere.

Na, e boa : tame korero a nga Pakelia nei, e titaha ai ia tatau i te iwi Maori, kaore he huarahi i ko atu o nga tobutohu a '• Mauri raahi, Mauri orn," e tohutohu nei ia tatau ki |e koi?e e mm a»a tobutobUi kn mau

torm ki nga mabi rorirori, tona mutunga iho he mate, kaore e bapa tenei kupu. E ki ana te motini a Slafctery "Ko nga whenua o nga Maori i roto i nga taone Maori me hanga he tura, me tango aua whenua i nga Maori, ko nga moni me hoatu kia ratau hei whakapai i o ratou wheaua i waho atu o aua taone " Ko aua taone ko Taumarunui, Kereitaone, Te Kuiti mete Wairoa. E penei ana taua motmi, me hanga ete Kawana auga he ture hei whakamana i nga paro takivva kia noho aua wLenua hei whenua taone i raro i te mana ote paro (borougb), me taogo e te Kawanatauga aua whenua me hoatu he mana ki nga taugata Pakeha e riihi ana 1 aua whenua kia whai mana aua tangata kite hoko tonu mai i aua v henua kia riro mai ai he taitara motuhake.

Ka patai te Tiainana (Makanrana), te Mea o Peneke, me pewnea nga Maori no ratou nga whenua? Ka utua e Katens, Mea o Riviiini, Horowhenua. Kaore i tika tenei hui kia tono ki ngt Maori me hoko e ratau o ratau cake i roto 1 aua whenua, no ratou ra ano o ratou na whenua, ka pokanoa atu tenei hui kite hanga tika nga mo ratou, no reira kaore ia e wha kaae ki tenei motini. Ka kite Tiamana kaore hoki ia e whakaae ki tenei motiui; no ta pootitanga hinga ana te motini, tekau ma iwa i te turaki, e rima i te whakaara.

Na e aku boa kei te aroha tomi etahi o tatau hoa Pakeha kia tatau, ko etabi kei te whakahe ki to tatau maagere kite whakapai i o tatau whenua.

B hoa ma kia kaha kite mahi i o tatau whenua, hei painga ano mo tatau kaore mo etahi atu.