HE KORERO NO NAMATA na MUTU KAPA Ehara enei korero i te korero paki waitara, engari he korero tika tonu hei taongo ma te whanau o te ao hou e tupu mai nei naku i tuhi. Ko Hokianga Te Wahapu mutunga i hoki atu ai a Kupe ki Hawaiki, na reira i kiaa ai te ingoa o tena wahapu ko Hokianga, ara ko te Hokianga o Kupe. Ko nga taonga i mahue iho i a Kupe ki tenei motu, tahi ko tana kuri a i te roa o te kuri nei e tatari ana ki tana ariki ka whakakonatutia. E tu mai na ano he kohatu ko te kuri a Kupe. Te rua ko ana kiore i ata waiho ano e ia ki tenei motu whakatuputupu ai, ko te maunga i mahue iho ai i a ia ko Tutamae, taihoa ake nga karakia mo nga kiore nei. Te toru o nga mea he puna wai i huaina e ia te ingoa ko Whakaruapuna a no te puna nei te wai o tana waka i hoki ai ki Hawaiki, a waiho tonu iho taua puna hei whakatauki tae noa mai ki tenei ra, “A toto te puna i Hokianga ka mimiti te puna i Taumarere, ka toto te puna i Taumarere, ka mimiti te puna i Hokianga,” ara kotahi ano te wai e rua nga puna, ki te wai tetahi, kua kore mo tetahi, koia te ingoa nei Whakaruapuna. He maha nga tau i muri mai o te matenga o Kupe ka whakaaro te mokopuna a Nukutawhiti kia haere mai ia ki te whakatau mai i te whenua pai i korero nei tana tupuna ki a ia. Katahi ia ka tahuri ano ki te rauawa ano i a Ngatoki-mata-whaorua, ka oti nga pari nga kaiwae nga taumanu ka haere mai ko ana tamariki ko Nga-

MO NGA NGARU E TORU The story of the Three Waves, written by children of the Whirinaki School, appeared in issue 18, page 46, Rev. Mutu Kapa here gives the genealogy of the Waves. Tena koutou nga tamariki o te kura o Whirinaki i tuhia e au enei korero tawhito kia tirohia e koutou ki nga korero tapu a o koutou tipuna. Ko o koutou tupuna tonu ena ehara i a Kupe ko Matawhaorua te waka ko Nukutawhiti te Ariki. Na Nukutawhiti ko Ngarunui, na Ngarunui ko Ngaruro, na Ngaruro ko Ngarupae-whenua, ko Hikuiti ko Tauroa ko Taurapo, ko Tauramoko ko Rahiri. Ko to koutou tipuna tena i heke mai nei i nga ngaru e toru.

runui ko Ngaruroa ko Ngarupaewhenua nga tamariki nei he Atua tonu he taniwha ara he tapu. Ko te waka nei hoki he waka tapu, ko nga taonga o runga ko nga taonga tapu katoa a te iwi ara ko te whakapapa ko te makutu ko te tuakaha ko te tapuwae ko te atahu ara ko nga karakia tapu katoa a te iwi, na reira kaore he kai maoa o runga, heoi ano nga kai he kaimata anake ka hoe mai a Muawhiti ka aru mai i te iramutu i a Ruanui. Ko Ruanui na te tuahine o Nukutawhiti engari kaore a Nukutawhiti e tino mahara atu ana ki te tamaiti ko te take he tamaiti whakaheke tupu hoki. Hei aha ka hacre mai a Ruanui i runga i tona waka ano a Mamari ko nga utanga o runga ko nga kai katoa i haria mai e Ruanui. Ka u mai nga waka nei ki Hokianga, ka u a Mamari ki Whanui ko Ngatokimata-whaorua ki Ngarongotea ko te mea tuatahi i mahara a Nukutawhiti ko nga kiore a to raua tupuna i korero ai ki a ia katahi ka karakiatia e raua ko te karakia tenei. “Te kiore tu Tamae hekeheke iho hekeheke iho roto i o rua i roto i o kowhanga i runga i o marae,” tena te roanga atu ka puta tena mea te kiore ki roto o Hokianga. Ka hanga te hunga nei i o raua whare ka oti. Ka tukua atu te karere a Ruanui ki a Nukutawhiti. Taihoa, kaore ano i oti noa taku whare, kaore i roa kua oti te whare, engari ko te mate kaore he kai i te mea hoki he waka tapu ke tona waka. Engari ko te whakaaro o Nukutawhiti kia karakiatia e ia ki te moana kia mauria mai he tahora mo te taenga o te kawa o tana whare ka karakiatia ka puta te tahora e tere mai ana ka kite a Ruanui mohio tonu a Ruanui na Nukutawhiti tenei ika e tere nei katahi ka karakiatia e Ruanui kia hoki ka huri te hau ka whakahokia ano te ika ra ki waho. Ka karakiatia ano e Nukutawhiti kia hoki mai katahi raua ka pakanga ki a raua karakia ka pau nga karakia a Nukutawhiti ka mate. Ka kiia te ingoa tuarua o Hokianga ko “Hokianga Whakapau Karakia” tae noa mai ki tenei ra. Ka mate a Nukutawhiti ka tara te pihe tatara te waipuna ko uru ko Nganga na ko Aporangi ko kapiti hono tena atu te roanga, ara he tangi tapu, tenei mo Nukutawhiti. Ka riro te mana o Ruanui ka noho ki Maukoro mo nga whakatupuranga e waru.