Whakaakona te mita o Taranaki

Muka, Volume 21, Issue 2, 1 June 2008, Page 6

Whakaakona te mita o Taranaki

nā Ruakere Hond, nō Te Āti Awa me Ngāti Ruanui

/ a rite .ki.naiaia o'te wai, nga ara e piki ai te reo. lera Ka rite nga ia ote wai, nga ara e piki ai te reo. Tera te kopua, tera te puau, tera ano te rere, he paratl kau a til ranei. He pera ano hold te ruku a 'Te Reo o Taranaki,' ko Te Kapunipuni Reo tetehi o aua la. He momo kura Te Kapunipuni Reo engari ehara i te mea ko te wrrisrpi • , r _ . ,_. ° whakaako i te reo tona tino whainga.

No te tau 2005 ka puta i a 'Te Reo o Taranaki' tetehi mahere rautaki hei huarahi whainga ma te rohe o Taranaki. I roto i taua mahere ka aronui atu ki nga mita, ki nga reo o Taranaki. Ko ta te mahere nei, kua ahua nui tonu nga momo akoranga whakapiki reo kite motu, otira ki roto o Taranaki tonu, engari kaore i te kaha whakaakona te mita o Taranaki ki aua akoranga. No reira, ko te whainga i roto i tenei rautaki, ko te 'whakataranaki' atu i te tu a te tangata me tona reo.

I runga i enei whainga ka aronui atu nga akoranga kite whakamahinga o te reo i a te tangata e kokiri ana i ana mahi. Ka aro atu kite karakia, kite waiata, kite karanga, ki te whaikorero, ka mutu, ko nga korero tuku iho i nga iwi o

Taranaki whanui. Ka toia te pahake hei kaikorero. Koia nei te toenga o nga reanga i rahi i roto i te mita o Taranaki i te wa o te ohinga. Ka toia mai tenei hunga hei arataki i te tu a te rangatahi. Ka toia kia pa mai te mita, tokia atu ai kite hunga e whai reo ana.

Hei tona mutunga, kua tutuki nga tau e rua, a, e tarewa ana te kura i tenei wa, i a 'Te Reo o Taranaki' e whiriwhiri ana i nga korero kia tu tetehi tau tuarua. Ko etehi o nga hua nui kua puta i tenei kura ko te kitehanga atu i a ratou e kawe ana i nga mahi o te pae, ko te whanaungatanga kua tupu i waenga i a ratou, mete hokihoki o nga uri o Taranaki e noho ana ki waho i te rohe ki to ratou kainga, tu ake ana i nga hui.

Haunga ko nga akoranga i te reo, engari ko nga pukenga, ko nga huanga korero ke te aronga nui. Ko te kapunipunitanga i nga reo o tera, o tera e whai turanga ana ki Taranaki, ko te kapunipuni i te huki o naianei rangi, kapunipuni i te tangata i te ora tonu, i te kaikaha tonu.