Te Whakataukī

Muka, Volume 18, Issue 3, 1 March 2006, Page 11

Te Whakataukī

Nā Hohepa MacDougall, no Ngāi Tūhoe. Nā Fredrick Tumutumu te karakia i tito, nō Ngāi Tūhoe hoki

“Ka rere a Matariki, ka wera te hinu”

Inga ra o mua koinei te wa, i haere ai nga tipuna kite tahere huahua ma ratou, pera kite kereru, kite kiore, katahi ka tunua ma te paera ki roto i te kohua, i roto ano i o ratou ake hinu. No konei te korero ‘ka wera te hinu’, ara, kua rongo koe ite hinu e hihi ana, e pakeke ana, mete kakara hoki ote hongihongi atu. “Ka nanawe te reka ki tona kaki, mete mau ano iteha ote kakara kite waha.” Mutu ana te tunu, kua waiho kia makariri, katahi ka raua ki nga taha, ki roto tonu i taua hinu ra. Katahi ka raua ki te pataka mo nga ra o te hotoke e tu mai ana, mo nga wa whangai i te manuhiri tuarangi. “He huahua anake te kai pai ma te tangata.” I enei rangi kua kore e taea tenei mahi na te mea kua rahuitia katoatia nga manu, a, kua kore hoki he kiore Maori. Haunga tera, kei te haere tonu tenei momo ahua whakataka kai, ara, nga mahi huahua (tahu) toenga kai pera kite toenga hangi i muri mai i tetahi hakari nui. Kia kore ai hoki e moumou te kai kua tahua ma te paera ki roto i te kohua hinu poaka, katahi ka purua ki tetahi puoto ka waiho mo te wa ka hiahiatia. I peratia ano etahi kaimoana, pera kite paua, heoi, kua kore e taea enei mahi i naianei na nga ture e pa ana kite kohikohi kaimoana.

Nau mai e nga nuinga e horn nei I haere mai na koe i Whakatupu-a-Nuku i Whakatupu-a-Rangi i Wai-iti f . i Wai-ta i Iho-matua i Aho-matua 5 |h t i Hotu-ihi-Rangi Ta awhia ki a Rehua, ki a Tama i te ao marama g ’ •’ ’ E Rongo-marae-roa, whakairia te kete korero ki te Tdhuhu kia tina, l t V Karahuihui e.. ....Taiki e