Te Kura Reo i Mōkai

Muka, Volume 11, Issue 4, 1 September 1998, Page 7

Te Kura Reo i Mōkai

E tino whai tikanga ana te whakatauki a nga kaumatua e ki ra,

‘Mate kainga tahi, ora kainga rua ’

I tino kitea e matou te tikanga o enei korero i te tuarua o nga kura reo mo tenei tau i whakaturia nei e Te Taura Whiri i nga ra o 27 Mahuru -2 Whiringa-a-nuku kite marae o Mokai, rohe o Ngati Raukawa. Ko te wahi kei reira nei te marae nei e til ana he ahua mokemoke, mohoao tonu nei engari ataahua ana tera te takoto mai o te whenua. Ko tona 20 meneti nei pea te tawhiti mai i Taupo, i te ara poka ki Te Kuiti, ki Mangakino me Atiamuri.

Tena kia hoki paku noa ake te korero kite take i tu ke mai ai tenei o nga kura kite marae o Mokai. E mohio mai ana hoki koutou katoa ko te tikanga kia tu ke tenei o nga kura kite marae o Hirangi, i Turangi, rohe o Ngati Tuwharetoa, engari no te ata o te ra o te whakaeke ka tae mai etahi o te marae kite wahi e noho ana matou kite ki noa mai kua kore i taea e ratou te hui te whakahl na te mea kua hinga mai he tupapaku ki to ratou marae, a, i runga ano i ta te Maori tikanga ko te mate ano ki mua i nga mahi a te hunga ora, a, e taea hoki te ringa kaha o Aitua te aha ina kapo mai? I runga and i te aroha mai o te tokorua nei i

. ki mai raua ko nga marae o Waihi me Nukuhau ite raru ano hoki na runga and i te pa mai o Aitua i tetahi mete , taumaha ano o tetahi o nga kaumatua i tetahi, a, ite taria noa ihotia kia eke te wa ki a ia. Whaia ra hoki no te ra tonu i muri mai ka hinga ko tera o nga kaumatua, a, uhia ana nga paparinga o te moana o Taupo-nui-a-Tia e te kahu taratara o Mate na reira ka mihi kau noa atu ki a koutou, kei nga rangatira o Tuwharetoa, e tau kaha nei te mate ki ruhga i a koutou.

Kia hoki noa ake kite tauhu o taku korero. Katahi ka noho maua ko taku tuakana"ko Te Wharehuia kite whakaaro me aha ke ra ina hoki kua kore i taea te hunga haere mai te ki atu kia kaua e haere mai kua kore te kura i tuna te mea kua timata ke hoki te takahi mai i wiwi, i wawa na reira me aha ke ia?

Ko te waimarie he mohio no Te Wharehuia ki etahi tangata o te marae o Mokai, a, whaia atu ana e ia era me kore noa e tupono ka taea e ratou te kura te pikau ahakoa te tino poto o te wa. Ko te waru i te ata i tae mai ai te hunga o te marae kite whakamohio mai i te raru kua pa ki a ratou, a, tekau karaka rawa ake kua tae ke mai te whakaae a te hunga o te marae o Mokai ae ka taea e ratou. Tau ana a mauri i te rongonga, a mauri i te rerere ke i ko tonu ake ra! - *

Kati, no te rima i te ahiahi ka whakaeke matou kite marae o Mokai, a, na te mea ko nga rangi a rire tu ana nga whakatau ki roto i te tipuna whare o Pakake Taiari. Katahi ano ka ata kitea te tokoiti o te hunga whakaute mai i a matou. Aroha ana ratou i te mea 150 nei pea matou te hunga whakaeke, a, waimarie ka eke te hunga kainga kite tekau! Aua atu, haere ana nga mihi, a, haere ana hoki nga manaaki a te iwi kainga.

Pau ana te wha ra kite marae nei, a, korekore ana i katata te pau o nga kai, o te kaha ranei o te hunga kainga" kite rauhi mai, kite maimoa mai. Haunga ia te iti o nga wahi kaukau mo tera nui o te tangata, me ona punua raru i te taha, i tutuki pai te hui i runga i te aroha nui atu mete aroha nui mai.

Na te mea tokowhitu noa matou te hunga whakaako i hiki te kura i muri mai o te hakari i te tuhoetanga o te ra i te Taite. Na Tainui Stephens nga mihi atu a te kura ki te iwi kainga, a, i roto i te whakaututanga mai a te kaumatua o te marae i takoto and te powhiri mai a te iwi kainga kia hoki atu a tona wa. Koira te manuka kua takoto, a,' wai ka hua, wai ka tohu' ahea ra tikina atu ano ai engari ia ko te koanga ngakau kua takoto - he tohu mai tera ae i pai ta matou noho!

Ko te kotore whererei ko te rongo ehara ke tera iwi i a Ngati Tuwharetoa engari ia ko Ngati Raukawa, a, ko te marae ko Te Pae o Raukawa no reira ka mihi kau noa atu ki a koutou, Ngati Raukawa i rongo nei matou i te mahana o ta koutou manaaki, a, ka noho tera hei korerotanga haere ake nei, haere ake nei.

E kore e mutu te mihi engari me penei noa ake hei whakaputa i ta te ngakau i rongo ai, "E kore e kitea he toki huna"