Te Hui Whakangungu Kaiwhakamāori i Tū ki Kirikiriroa

Muka, Volume 11, Issue 4, 1 September 1998, Page 6

Te Hui Whakangungu Kaiwhakam ā ori i Tū ki Kirikiriroa

Nā Te Haumihiata Mason

No muri tonu mai i tend o nga kura, ka tae ake te rongo kua riro te matua o tetahi o matou Id te Putahi nui o Rehua.

Kei te karawa, Scott

Kua man nei te kakahu taratara o mate ki opakihiwi, nei noa rate tangi kau atu ki a korua ko to matua, Ko ia kua tae atu ki tern o nga wharepuni e kore e ki, ki a nunui ma, ki a roroa ma, e tatari mai ra i a tatou katoa, Kei a koe te kakahu i tenei wa, kei'a wai ra apopo, atahird, Rati, tangihiate tangi kite matua, ma hea ke atu hoki e ea ai a aitua atu i a roimata me hitpe. Nei rate mihi kau atu a o hoa, tatou i noho tahi ai i Kirikiriroa,

He tokomaha tonu te hunga i tono mai i nga whakamarama mo te ahua o te whakamatautau mete kura whakangungu. Otiia, tokoiwa te hunga kua matua whakauru mai ki nga whakamatautau i tenei tau, a, i tae katoa ake kite kura whakangungu, i te ti, i te ta. I tae ake ano a Takuta Sabine Fenton, tetahi tohunga ki nga mahi whakamaori e mohiotia ana i te ao, raua ko Ngamaru Raerino kite awhina, kite matakitaki i nga mahi.' I haere ake and a Ngahinarurae Te Uira, tetahi o nga kaiwhakamaori e kitea ana i nga koti, a, ko ia to matou kaiwhakawa i roto i nga mahi whakamaori a-waha i whakahaeretia i te ra whakamutunga o te kura. I pai ano te kite i tetahi kanohi i puta i te whakamatautau i tera tau, engari i hoki mai ano ki tenei o nga kura i runga i tana whai kia.pai ke atu, kia pakari ke atu ia i roto i nga mahi whakamaori. Me mihi tenei u kite kaupapa, ka tika.

I haere katoa nga mahi i roto i te ngakau pai mete wairua ngahau, mete kite iho a etahi he mahi taumaha harukiruki tenei'mahi te whakamaori korero. Ko tetahi o a matou mahi he whakamaori korero anga rua kia kite ai te tangata he mea nui tonu te aro atu kite horopaki o nga korero. Kei titiro kau kite kupu ka whakamaori, te aro atu kite roanga atu o nga korero, kite roanga atu ranei o te whakaaro. I whakamatauria ano te whakamaori mete whakapakeha korero a-waha.

Katahi matou ka whakaru koti kia pai ai ta matou whakatau , ki a wai etahi punua poaka 10 nei i whanau mai kite whaereere a Tiki, i hapu ra i te tame poaka a Tame, engari i whanau ke mai i nga whenua o Hare. Katoa nga korero a enei tangata e torn i korerohia kite reo Maori, ko nga korero a te kaiwhakawa, i te reo Pakeha. Ka mahi a matou kaiwhakamaori mete ngahau o etahi o nga whakapakehatanga. I a matou mo te kimikimi!

I whakahaeretia and tetahi mahi whakapakeha engari ko tenei he whakapakeha a-waha i nga korero whakatau . manuhiri ruarangi penei i a Nelson Mandela nei kite marae. Koinei ano hoki tetahi wahi e tika ana kia rioho mai he kaiwhakamaori, a, ko tana he whakamarama atu i nga nekeneke katoa o te marae kia marama ai te manuhiri, kia taea ano hoki te whakauru nga korero ka uhia, ka whiua ranei ki a ia. Ko tetahi hoki o nga 'ture' o te ao whakamaori korero ko te u tonu ki nga korero e korerohia ana. No reira, kite whiua he korero kino, kia kaua te kaiwhakamaori e whakapaipai i nga korero he kore nona i pai ki nga korero e whiua ana kite manuhiri.

No matou ka tahuri ki tenei o nga mahi, katahi ka kitea te v uaua o nga ahuatanga katoa o te noho hei takawaenga mo etahi iwi e rua mete whakarapopoto, te whakamarama atu ki te'tauhou he aha katoa te tikanga o tana e mataki iho ra,

e rongo ra. Ara ano hoki tetahi mahi nui ko te whakamarama ; i te ahua o te tauparapara, ara, he aha te tikanga, e tohu ana i te aha. Ko wai hoki ka mohio ki nga whakamarama mete putakenga mai o nga tauparapara katoa. He mahi ta te kaiwhakamaori.

Ko te wahi o tenei momo mahi e whakamataku ana, ko te kore mohio he aha nga korero ka maringi iho i te waha o te kaikorero. I runga i tenei tuahua, kia noho mataara tonu te kaiwhakamaori, kia areare nga taringa, ka mutu, mehemea kei nga koti e whakamaori ana, kia kaua e whakama kite patai ite tikanga ote kupu kite kore e mohiotia. He pai ake te kitea oto kuare kite kupu ito whakataruna e mohio ana koe, mete aha, he ana i a koe te aronga o nga korero.

Ko etahi o matou i tenei o nga kura he kaiako i te tari Maori o Te Whare Wananga o Waikato, a, i tekore kairiwhi mo tetahi, ka haria mai ana pia i te ra whakamutunga o te hui. Ora katoa ana te ngakau i te mahi a te matatahi e ngakau nui ana ki to ratou reO me to ratou hiahia kia whakamatau ratou J nga mahi a te kaiwhakamaori i nga koti. Kia kaha koutou nga waka kawe i to tatou reo ki roto rawa atu o te mano tau hou e whatare mai ana i te pae. Kia kaha ano hoki to koutou pouako, me kore noa e whaia mai Te Taunga Tohu i te Matatau e koutou ana pia i roto i nga tau.