TE REIHI KAIPUKE O TE TAU 1859.

Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 3, 15 February 1859, Page 1

TE REIHI KAIPUKE O TE TAU 1859.

Katahi ano te reihi pai rawai turia ki Akarana ko te reihi ote tau 1859. I taka kite Hatarei te 29 o nga ra o Hanuere, ara, te ra i nohoia mataatia ai a Akarana e te Pakeha; na reira nekehia alu ana te ra reihi kite Mane, kite 51 o nga ra, he ra raru hoki te Hatarei ki nga kai hoko ote taone. No te Mane ka turia te reihi, he rangi pai rawa taua rangi, no te taianga kite awatea katahi ka pa te hail, tika ana i reira te mahi a nga kaipuke, a nga poti hera, ma te hau ano hoki ka kitea ai te tere o tetahi o tetabi. Kati te mea i lino pai ai nga tangata katoa, ko te ahuareka o nga tangata Maori ki enei reihi, ehara i te mea ko ana waka papai anake i wbakatapokoria, e wba hoki poti a ralou a nga Maori i rolo i nga poti weera e whitu i wbakatapokoria kite reihi luatahi; na te whatinga anake o te hoe te riro ai i a Kahav/ai tenei reihi; na, tona raru na; kite mea pea ka reihi ano enei tangata a muri ake nei, ka mahara pea ki tc ula i tetahi atu hoe ki runga ki to ratou poti, mo te whatinga hoki o tetahi ka tango ki lelahi.

He mea ahuareka noa iho te maiakitaki atu ki nga Pakeha ki nga tangata Maori e ma hi whakataetae penei ana, a e mea ana hoki matou hei nga tau e baere ake nei te uropti ai ki tenei lu mahi. Ite reihi o nga pon vyhakatereiere nei, i uru ano telahi poti Maori ki roto, ko te Kawana tona ingoa: i whakaterea paitia ano tenei poti, a, kei tawhiii ano hoki a ana tona tere i roto i te reihi: i laua whakapaburelangai te kaipuke Kara, he maha nga poti i muri i a ia» n„ K °w I te ™ ea . f he ko le kore reihi mo nga Waka Tiwai, engari ia le reihi mo nga \\nka Tana, ehara i te banga; heo* nei hoki te reihi e lino abuarekalia i n«a tau batoa i roto i nga reihi kaipuke o Akarana. He reihi pai rawa ano te reihi waka end"- 6 Wim " ga >VQka 1 lapoko ' koia KoTeßere . . .Na Te Retimona. Ko Tnputeuki . . Na Te Waka. Ko Hurai . . . . Na Te Rewiti. Ko Hunmaraugai . Na Te Hapimana. —I te ohonga, ko te Rere ano ki mua, ko era e torn, piri tonu, taupapatu ana nga hoe taiangi kau ana, kata ana nga tini Pakeha maiakitaki, roa ill nei katahi ka atea, katabi ka whakaputama te nana o nga kai hoe, ko le Rere ano tena kei mua, a u noa: ko Tupuleuki te tuarua, ko Hurai te tuatoru, ko Hurimarangai to muri. . ,wa D » a reihi, e rua nga mea i urn ai nga tangala Maori kite whakataetae ki 0 ratou hoa Pakeha ; i te luaioru o nga reihi, 1 to nga Waka Taua, whakaputaina ana to ratou kaha kite whakataetae ki a raiou tangata Maori ano. A, lino ahuareka to ratou mahi kite titiro a nga tangata i haere mat kite matakitaki ki to ratou mahi * miharolia ana hoki e te tangata whenua e nga tauhou ano hoki. Ta matou e pai ai, kia rua nga reihi waka 1 „?§? ta f e haere ake nei, kia kotahi mo nga Waka liwai, kia kotahi mo nga Waka Taua, a ka lino pai rawa ano hoki me be mea ka whakaiuria be reihi mo nga waka hera kaua e hoea. ' E mea ana matou, tena e pai ake nga tikanga mo le reihi kaipuke a houanga nei me uru ano nga Maori ki tera, ko reira pea puta ai tetahi o o ratou poll i te reibi mo

nga poti weera: a kia maha mai ano hoki nga kaipuke e whakatapokoria kite reihi o nga wahi kaipuke whakaiereiere nei, kaua e Mea ko Kawana anake. Tenei te pukapuka a Te Hoteta ka taia nei Ui te "Karere Maori." Korerolia ana e matou i tera " Karere" te haerenga mai ole manuwao o Ataria, o te Nowara, me nga tikanga i tonoa mai ai ki Niu Tirani nei. Korerotia ana hoki te nohoanga o tetahi o o ratou tohunga ki konei kimi ai tirotiro ai i nga mea maori o tenei whenua. Na, he pukapuka tena na taua tohunga kia mohio ai nga tangata kaloa ki a ia, kia uru mai ai hokihei hoa mona ki tana mahi. Ko te uru tenei, mehemea ka ki le tetahi tangata i te mea ahua ke nei, kowhatunei, agarara nei, alia nei, me homai ki a ia hei titiro mana, hei tuku hoki ki tawahi kia tirohia e o reira tohunga hoki. Na, e mea ana matou, he mahi pai tenei ma nga tangata Maori, ara, te whakakite i nga mea o tona whenua lupu kia tirohia e nga tohunga, na reira, taia ana enei korero kia rangona ai e ratou. Na, tenei tetahi mea c kimihia ana, ma tetahi tangata Maori pea e whakaatu mai. Ara, ko te korero mo taua manu rongo nui, mo te Moa: ko etahi tangaa ta Maori e mea ana, kua kilea oratia e tenei whakatupuranga tangata. He horihori pea. Engari nga iwi kua kitea kite motu waipounamu, a ki etahi wahi o lenei motu hoki. He huruhuru pehea o taua manu? He ngutu pehea nga ngutu? He kai aha tana kai? He hua pehea tona hua; i pehea te ahua; i pehea te nui? Tena ranei tetahi tangata kua kite! tona hua i te papa ranei o te hua. Ahakoa ili nei le maramara, kowai kua kite? Na, he mea atu tenei ki o matou hoa tangata Maori ole motu nei, mehemea e kitea, ana tetahi aha ranei aha ranei no taua manu, kia korerotia mai. Me tuhituhi mai kite pukapuka, ko te ingoa mo waho o te pukapuka, ko te Kai-tuhi o te "Karere Maori." Akarana, Hanuere 15, 185$» E no,\, —Kei te mea taku whakaaro kia meinga taku noho i Nui lirani nei hei whakanui hacre i le mohio o nga tangata ki nga mea maori o lenei whenua, na reira au i mea ai kite whakamahara i a koe, mehemea kaore ranei e pai kia panuitia kia rongo ai nga tangaia katoa, ko ahau tenei, a he pai taku kia homai ki aau elahi c nga lini mea maori

e kitea nei ki tenei motu, ara, kowhatu, otaota, rakau, ngarara, manu, aha, aha, hei rnea.e kitea ai o tenei whenua hua; ka horuai aua mea mete korero ano nga aha noa o tewahi i kitea ai, kia lino tikaai te ala titiro marire e nga tobunga litiro pera. He mea pai ano kia tatakiruatia mai, ara, kia ruu o tera mea o tera mea e homai ki a au; ko tetahi fca tukua e ahau ki Oropi hei wbakarite mo nga tikanga o to matou haere e haere nei, a ko te rua ka waiho iho e au ki te Whare waihoianga mea pera ki Akarana nei, me lubi ano tonanama ka whakapiri ki a ia, ko le nama ano o te boa, o te mea hoki ka tukua ki Oropi, a kei te lainga ole korero o to matou haere, o nga mea lioki i tirohia e maton, ka kitea e te tangata ki nga nama ko ehea nga mea le korerotia ana ona tikanga —kakiiea ano hoki nga tikanga katoa o aua mea i kimihia nuitia e nga tobunga sui o Oropi. Mau ia e wliakaae, na, ka mea aiu au kia tukua mai nga mea e korerotia nei ki nga Tari o te Kawanatanga i Akarana, ko toku ingoa me tuhituhi ki waho ole takai. Naku Na Wherinara Hoteta. Kite Hekerelari Honore o te Koroni.