TARANAKI.
He oranga ngakau te rongo nei, kei te mau tonu te rangimarie ki Taranaki, kua tahuri ano nga tangata Maori kite ngaki kai. E hiahia ana etahi o raton kite tango i toga Tare kua taia nei e Te Kawanaranga ki te reo Maori, kua tukua ki nga wahi katoa o te niolu nei kia tupu ai te mohio mete pai ki nga tangata. Kotahi te buibuinga i turia kite pa ki Waiwakaiho, na Hone Ropiba Te Keken Kai-wbakawa Maori i karanga, 200 o nga tangata i tae ki taua hfti, ko te tokoma* ba o nga tangata i wbakaiika kite korero, be pai ta ratou ki nga Ture kia tangobia. He aronga aiu tenei kite tika, ahe pai ano hoki tenei e kiia nei, meake ano turia tetahi huihui penei ki Te Hua, ma Raniera Ngaere raua ko Tahana Papa Waka Kaiwbakawa Maori e karanga. Otira, ekore ano e pura te kanobi o te tangata, e kitea ana ano te nohoanga alu o etahi o nga rangatira, kaore e uru ki tenei tikanga, e pera ana hoki to ratou aroha ki nga tikanga o raua me to ratou aroha kite whenua, kaore nei e wbakaaro ki nga pai e taka mai ki a ratou, ki a ratou tamariki me he mea e toahia ana, ehara tena te waiho kia takoto buhua kore iioa I bo, kia ogaro i ten*
Kn n^ l JnhM kau kahore Dei ona haanga. tekiSS S! n ß a jua e nga tangata Maori, takitahi noa lho nei, kei konei tetahi kei ko noa atu tetabi. E pera ana te lakoto kino 0 nga wbenua Maori ki Taranaki me tona ahtia ano o raua, kaore he kouinga am ki le pan roto i nga tau i 8 kua puhuro aiu nei. Kahore kia mahia kahore kia ahatia a Mangaraka.a te Ikamoana, i muri i te hokiuga k « te Huatoki, a kia maha nga tokoto kaunoa IHO oera wahi, katunu te ngangare ka tauto'jetohe nga tangaia ki aua wabu mea ana tctahi, nona v» wbenua, na ona Uipuna hoki. mea awa hoki teiahi, kabore mSri'lhU'l? ? h ? nua; k0 ku^u ki mna ' muri ibo, ka wbaia e te patu; lieoi, ko te wbenua i fneatia 4iei pui mo te tangaia waibo ana bei kino, bei wfcakatupu rariiraru bei whakatupu pakanga. «raru, E rite ana ano enci kupu kite whakaaro a nga tangata matau o Taranaki. e mea ana boki ratou katoa, nga tangata mobio ia, ekore 1„w b- ,We - le pa 4ki n ß a l! *ngaia Maori, engan kia nro ra ano te wbenua te boko. He tokomaha nga tangata Maori e pera ana, a e puta ana ano a ratou kupu mo tenei. He pai lenei. Otira, kaua ra e meinga kei te bralna aTe Kawana kite boko ite wbenua i te mea kabore e pai nga tangata kite hoko; kabore; eoguri, ka whai hiahia hoko uga tangata be wbakaae knu ta te Kawana* iSkf 1 i a hokona ' P enei e waibo bei hoki ki TeHnvVf ' aDga,a Maori: tW «> ki .L wll n ' ab ? koa '? , a 'aua wlionua nl- \Y» pu ai le P akan ga i mmu ake nei, kabore rawa beraruraru i tupu i reira Mao,i "nei. Ko 1 a !* 10 b pl wbakamatau 1 njra taMaon kia mobio ai ratou ki to te PainSkiatS wbenua, na wbakaritea wa Te H,., 3jh" ga l? nga,i ! Dona taoa «heRua te Hua, etabi wahi o rcira ano hoi whe. "» a «° »» ratou, ko te Karaana Ka™u boki mo ia tangata mo ia tangata, ka tukua LwaM FaWa ki Ie iD « oa OT e itawana. Kabore be raruraru e tuou a mu. n ne. mo tenei wbenua, tana boko noa™ una pupuru ranei, kabore he tanga?a be" .aba mai, mana ano te wbakaaro, e kore a la " gala nobo lata roai wobo tawbiti aiu ranei. He pai ki aTe Ri. be i/ l,ea ka penei le takoto tika o nga wbenua katoa me era i Tew Hua. Tann le kibana kuaia eka kei te Taone o Niu Paremata kua riro i te tansata Maori te boko i tenei wa i teneiwa, ko*e£ hi, no nga maketeiauga wbenua a te Kawanatanga, ko etabi, be mea boko i nsa Pakeba > ak « e»hi o aua pihi kua u. N
papa ma tera ma tera. Na, e utua aoa te mahinga o nga rori mo aua wahi, a be tika ma te Maori ano tetabi wahi o te bangangu o aua rori e uiit, inaboki, ko o ratou kaata bei whakakino i te kawenga kai maiki te Taone. Mo te tokomaha katoa hoki nga rori i banga ai„ otiia, kite kore e mabta nga wahi e kino ana i te ngaunga o te kaata ka line kino rawa. Ka wbakaarobia nga tini raru o nga tangata Maori o Taranaki, me nga pakanga i uru nei ratou i mua tata ake nei, beoi, he mea wbakabari ki o ratou boa Palceba te nui ote wbenua kua ngakia, me te tini o te boibo o te aba e mau ana i a ratou. £ rarangi 1 raro nei ko nga eka o nga wbenua kua ngakia, me uga kau, me nga boiho, me nga aba, me nga banga mabi paamu kci nga tangata Maori o Waitara tae noa ki Moturoa.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18581215.2.4
Bibliographic details
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 24, 15 December 1858, Page 1
Word Count
878TARANAKI. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume V, Issue 24, 15 December 1858, Page 1
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.