KO TE KARERE MAORI. Akarana, Aperira 20, 1854. TE MATENGA O TERA RANGATIRA WHAI MANA O TE TANIWHA.
Ko tetahi tenei o nga maia o namata; i arohaina ia e nga iwi o te motu nei, te Pakeha, mete tangata Maori, he manaaki nona. Ko te tangata tenei i mahara kite rerenga mai o Pjnci Kuki ki enei wlicnuahcoi, kua
ngaro atu in i !o tirohanga kanolii. Kua kuliorc ko ia, a To Taniwiia ; i rolo i nga tan, ka malia, i runga i loiia korohckeianga ka mate ia, i to aroaro o loim iwi, ki tona kainga ki Waiau i to 21 o nga ra o N6cma. I to takanga oTo Taniwiia, mil atu to aroha o nga rangalira o nga lini iwi ki a ia, liacre niai ana kia kilckitc, kia korcrorcro ki a ia. Ki to ritcnga Maori ia, kia mato to tupapaku ka linorca mai o nga tangata ki to tangi; ko tonei, no tc ovanga i kiloa mai ai nga iwi, no koiiu koa, i matauria ai ho arolia nui ta nga iwi ki a Tc Taniwiia. Ho tangata niatau nui a To Taniwiia ki tc arataki taua; ko tona maia akc, hcahakon.i korcrolia ai! na tona kotahi, whati ana to ppo. Olira, icnei ano tc mca, i nui ako i tern, i to maia wliakatangata, inahoki tc kupu o tona hoa o tona kni tuliituhl c mca ana, "Ko le moa i lino painga ai aTe Horeta he manaaki uona." E ai ta taua kai tiihituhi i touoa a Tc Taniwiia ma mc lona Ifa pa ki tctahi hakari i raro mai o Waikafo. I reirn,hciwinui to Tc Taniwiia a Ngaliwhanaiinga. No tc tacnga ki tuua wahi c nolio mai ana tctahi iwi no Ngnpuhi ko Ngaurc to rangalira; criiua te kau o taua mca. E hoki mai ana tora ite taua i runga. Na ka lakina a Ngnliwhanaunga i miia atu o tc whii'inga o lowacwac. I nga pcneiiauga ka kokiri whakanuia nga tangata o tctahi otctohi c mama ana, a, ka whakatatae raua toko-
riia; olira, lie takarokaro k:m. Ka uiiuhia i konci to tokorna, a Tc Taniwha raua ko ho Ngaurc, lie patiti ta tcnoi, rcia mai mm c tcra anga tonu tc koiuga o tc toki ki a Tc Taniwha, tc liacrc mai, no ka tu lata noa .ka whiua mai tc patu ki a Tc Horcta, tc niakanga alu o tc tao roa o tenci I era tc hacrcra, a, talii ano ki a Ngaurc chara ! takolo ana, pekea lonulia ana a Tc llorcta, nolio ana i rtinga i tc kopu. No tc kitcnga o Ngapiihi ka liinga a Ngaurc, ka wliali, ula tonu ki nga waka, wailio atu tc tangata ra kia lineia cNgaliwhanaunga. Inamata, karapolia ana aTc Horcta c tona iwi, inca tonu ratou kia patuaa Ngaurc i rcira, a, kia artimia tclinuga i ckcra ki nga waka, otira, ka ki akc laua kaiinialua ranginiaric, "Kati c koulou, kcii a tatoutc papa." "No ko noi" e ai ta tona kai tuliitulii "ka ora i a Te Taniwha a Ngaurc, a, tukua ana ki tona iwi ki a Ngapuhi kia u tona iliu ki a ratou." He tangata humane a Tc llorcta i tona lailamarikitanga; he tangata roa, alma pai ana le tu otc tangata. He tangata maruluna ia, ko tc ahua i tu a rile ki tcra tangata toa o Ingarangi ki tcra maia whakahara ki a Wcrcla. Ko Tc Horcta tona ingoa lawhito, he ingoa lion n Te Taniwha, i buaina tcra iugoaki aia no tona'maia nui i 'oto i tc whawhai. I rere nga tangata ki upa i a ia, a imiri iho ka pa ki tc here i nga waka. Ivaranga ai a Te Horcta " Kaua nga waka c haerca, inaku ano cna." Mca mai ana tcra hunga, *' Kahorc ma matou ano." Ano ka ia, "Ac ra c papa ma, mo koulou. Tcna koa." Na ka pekca mai ctc tangata ra itc pari taka tonu atu ki tc wai, n, kau liacrc una ia pin una itc iliu otc waka. Ka wcrowcrohia i kotici ki tc matia, otira no tc liokinga mai o ic manawa ka peke akc ra ki tc waka, 'a wliali katoa tcra hunga kcula i tona kotahi. Tiliro mai ana tcra hunga kiuta karanga tonu mai " Eharai tc tangata, he taniwha, he taniwha !" [Tcra atu ano tc roanga.]
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/newspapers/MMTKM18540420.2.5
Bibliographic details
Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 139, 20 April 1854, Page 1
Word Count
728KO TE KARERE MAORI. Akarana, Aperira 20, 1854. TE MATENGA O TERA RANGATIRA WHAI MANA O TE TANIWHA. Maori Messenger : Te Karere Maori, Volume VI, Issue 139, 20 April 1854, Page 1
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Mātauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.