Te korimako "Kei te Atua to tatou piringa." AKARANA, AKUHATA 23, 1886.

Korimako, Issue 54, 23 August 1886, Page 1

Te korimako "Kei te Atua to tatou piringa." AKARANA, AKUHATA 23, 1886.

He whakatauki tenei, "ma te tohe tonu ka kitea ka taea ranei nga mea e hiahia ai tatou." He

kupu whakamaiangi tenei kia kaua ai tatou e ngoikore kite rapu i nga mea e tau ai te ora e whiwhi ai ranei tatou i nga matauranga e nui ake ai te iwi. Ko tenei taonga ko te nupepa he huarahi mo nga rongo katoa, aliakoa he aitua, ahakoa he pakanga ranei, ka riro mai he mohiotanga he matauranga i runga i enei mea katoa. Ma te mahi perehi i nga whakaaro ke o tetahi o tetahi, ka kitea n»a tini mahara o ia tangata o fa tangata, koi ana tetahi ki tetahi, e kii ana a Horomona, "e koi ana te rino i a rino ano," waihoki e hari ana te tangata ina ka i kitea te kanohi aroha o tona hoa. Koia tenei kua tae mai ano ta koutou inanti kite whai kahaore i nga tini rongo kua tae mai i muri i tona rerenga atu i te marama o Hune. No te 10 o nga ra o Hune i tae mai ai nga rongo e paorooro ai nga taringa mo te aitua nui whakaharahara i puta nei kite rohe o Te Arawa. I huakina ake nei e Tarawera ona rangitoto, ona ahi uira me ana whatitiri, me ana wai ngaawha. E wha tekau pea o nga maerowhenua i ngaro i nga hanga i puta mai i te hohonutanga o te whenua, ngaro ana nga whare, ngaro ana nga maara, ngaro ana nga tini tangata o taua kaainga.

E 36 nga tangata o Ngatirangitihi i mate me tetahi ona rangatira a Niheta Kaipara Mokonuiarangi, ratou katoa ko ta ratou Pakeha ko Paraone. E 55 nga tangata o Tuhourangi i mate, me tetahi o ratou rangatira a Rangiheuea. Waihoki me Penepiriti he Pakeha manuhiri e haere ana ki ia waahi ki ia waahi, mete Haheta me ana tamariki tokowha—erangi ko te whaea o aua tamariki, ahakoa i whara kihai i mate me nga tamahine tokorua. Ko taua Pakeha he kaiwhakaako no te kura o Te Wairoa. I rangona te haruru o taua ru i nga kaainga tawhiti, i Poneke whiti noa ki Te Waipounamu, me he pu-repo no nga manuao-nunui. Na te iti o nga parirau o ta koutou manu, penei ka tuhia atu nga whaikorero a tenei a tenei e puta ai te aroha mo runga i tenei aitua. Kihai rawa i atahanga nga tukunga aroha a nga tangata Maori me o ratou hoa Pakeha mo runga i tenei mate. Waihoki, e whakamoemiti ana ta koutou manu mo te mahi atawhai a te Kawanatanga, whakaturia ana e ratou he tangata ki ia wahi ki ia wahi hei hoatu i nga kai me nga kakahu ki nga tangata e rawakore ana, ki nga tangata e mate ana. Puna ake ana te aroha tetahi ki tetahi, ahakoa he Maori ahakoa he Pakeha. Kua rite pea tenei kii a Hoani, "e aku tamariki nonohi kaua e waiho ma te kupu ma te arero te aroha, erangi ma te mahi ma te pono." Ka mutu enei korero, ka aro atu ano o tatou kanohi ki nga mahi a Te Whiti, kua tahuri ano ki tona mahi parau ki tona mahi

taiepa ki runga ki nga whenua 6 nga Pakeha, ko te tukunga iho> ko raua ko tona hoa ko Titokowaru me etahi o raua tangata kua kawea hereheretia ki Poneke. E mea ana kua tu a Te Biihi, hei roia mo raua, aianei ka whakamatauria e taua roia, mei kore e hoki mai nga whenua tango e te Kawanatanga ki nga Maori. Ko taua mahi a Te Whiti i tae rawa mai ki Mangere, i tawahi atu o Onehunga, i tahuri nga Maori kite parau i nga whenua o nga Pakeha, akuanei ka pehea ranei tenei mahi e mutu ai. Waiho iho tenei, ka kite ano tatou kua tu te Kooti Whenua Maori ki Otorohanga, Kihikihi, he whenua tenei i kiia kei runga i te mana o Tawhiao, a inaianei ka marara nga tini tangata o te taha Kingi ki nga waahi e tupu ai te matauranga. Maranga ra e nga iwi o Niu Tireni kia whiwhi ai koutou i te ora. E ai te rakau o te ako, " tenei aku hua e powhiri ana kia koutou, haere mai! haere mai! kohia nga karaka o te ora kia pumau ai te mohiotanga kia koutou. Ko nga rongo nui o tawahi, ko te hinganga ano o te Kawanatanga o Te Karatitone mo runga i tona tohe kia tukua atu ano ki nga Airihi te mana o te hangature mo ratou. He nui atu te manawanui o taua koroheke whakahirahira, e kiia ana e wha nga haora i korero ai ia i nga take o tona Pire kia ahei ai nga Airihi te kawana ano i a ratou ake. Ahakoa i puna ake te aroha o tetahi o tetahi mo te mahi a taua kaumatua, otira kihai tona taha i whai kaha, turakina ana te Pire, na reira i hinga ai ia. Kua tu ano ko

Roore Haripere, hei kaiarahi mo tehei Kawariatanga-hou. Tenei nga Wiwi te tolie nei kia riro i a ratou nga moutere e karangatia ana ko nga Niu Hepereti, aianei ka tupu ano he kino ki aua waahi. Waihoki kei te ngau tonu a Ruhia kia Awhekanitana ki nga kaainga hoki e paatata ana ki Taakei, me etahi waahi i te taha whakararo o Haina. E kiia ana kanui te mauahara o Ruhia me Wiwi kia Tiamani, kei te noho taumarumaru iho te kapua o te pakanga ki aua iwi. E kiia ana kua riro a tatou kaipuke-riri ki te Moana Marino Whakararo ki te titiro haere i nga mahi a Ruhia i taua waahi. Waiho atu era, ka huri mai ano o tatou kanohi ki to tatou Paremete i Poneke, Kotahi mea pai kua oti i tenei Kawanatanga ko te whakanohonoho tangata ki nga tini kaainga i Hokianga i hea i hea. Mehemea kite whai ngoi nga tangata, tena ratou e ahua rangatira a nga tau e haere ake nei. Eransri ko te Pire Whakatokomaha i nga mema mo te Paremete kihai i taea, kei tera tuunga pea te oti ai. Ka huri, kia mahara tatou ki tenei whakatauki, " ko te tangata e ngaki ana i tona oneone, ka maakona i te taro, ko te tangata e whai ana i te hunga wairangi kanui tona rawakore."

I Te Korimako i taia i te 16 o nga ra o Hune, i penei nga kupu ata koutou manu. Mehemea e kore koutou, a te Kawauatanga ranei e tautoko i te manu nei ki nga moni e 200/. i te tau, ka hoki ia ki tona motu ki Moutohora,

noho mataara mai ai. Otira kei te tumanako ia, ka tae mai he awhinatanga. I kite ano koutou kihai i rere te manu nei i te marama o Hurae, pouri ana nga ngakau o nga Pakeha mete tini noa atu o nga Maori mo tenei huarahi o te matauranga i araia nei ete kore oranga. He tini nga pukapuka i tae mai kite Tari mo nga nupepa a nga Kaitautoko kihai i tae atu i te marama i mahue ake nei. Otira, kei te hari te ngakau o ta koutou manu mo te kaha mete uaua o etahi o nga mema Maori, a Ihaka Te Tai, a Te Puke Te Ao, me Hori Kerei Taiaroa, me era atu o nga hoa aroha, a Paora Tuhaere, a Hiriiii Taiwhanga, me Henare Topi, kite tautoko kaua e whakamutua to tatou taonga. Kei te whakamoemiti hoki ia mo te oha a Kapene Mea raua ko Hori Taiaroa i tukua mai te moni 11. i runga i te mihi mete aroha kia ora ai te manu nei. Waihoki, inaianei kua whakaae te Kawanatanga kite homai i nga moni kotahi rau pauna i te tau kia mama ai te pikaunga a nga hoa Maori. Mehemea ka kotahi mano o nga Maori i roto i te wha tekau mano o te iwi e tango i te nupepa, kanui te tika, penei ka kaha tonu ia kite kawe atu i ona pikaunga ki o koutou marae. Kia kaha koutou katoa kite tautoko i tenei huarahi kawe whakaaro o te matauranga me te mohiotanga ki nga kaainga i nga maania, i nga awaawa, i nga maunga, me nga kokorutanga katoa o Aotearoa, me nga motu ote Moana Marino. E whakawhetai ana ta koutou mokai ki te Kawanatanga mo to ratou

aroha kia koutou i awhinatia ai tenei huarahi ote akoranga. A, e tumaziako ana ia, ka puta ano nga kupu hari, nga kupu wliakumaiangi, nga kupu rangimarie, e hari ai te ngakau o nga tangata katoa. Ka waiata hoki ia i nga waiata e parekareka ai nga taringa. Ka tuhia lioki eia nga rongo-korero o ia waaki o ia waahi o te ao katoa, penei ka tupu haere nga wkakaai o i roto i a koutou e puna ake ai te aroha ki tetahi ki tetaki. A, ko taku tenei, kei ngoikore koutou kite mahi i nga mahi e tika ai koutou ki tenei ao me tera atu.