Ko Nga Taonga O Mua hei Pupuri ma Tatou na GRAHAM ANDERSON Tena ra koutou e nga Waka, e nga Reo, ara koutou katoa e noho mai na i o koutou kainga maha o te motu, Tena ra koutou. Tenei au te atu nei i o koutou aroaro he tamaiti hoki kaore and kia tae ki te wa hei tu ki runga i te marae. Ko te take e tu nei au he tono na te Tangata whakahaere o nga korero penei kia puta i a matou he whakaaro mo nga taonga o mua e tika ana kia puritia e tatou e te Maori. I te wa i tae mai ai te pakeha i te tuatahi, huri katoa te ahua noho a te Maori, whakarerea ana e ia tona whakapono, tona mana me tona tapu. Uru katoa nga iwi ki te whakapono Karaitiana, a e rite ana hoki tenei whakapono pera me te tapu o mua. No muri mai ka tupu te whawhai a te pakeha ki te Maori…i tenei wa ka kore haere te whakapono ki te pakeha, a ki tona Atua hoki. Muri iho ka pangia te Maori e nga mate huahua o te pakeha, a ka iki te tangata ki te po. A e whakaaro ana te Iwi kei te heke te Maori i raro i nga “waewae o te Moa” ki te kore. I aua wa e whakaaro ana nga tangata me pehea. E ki ana etahi o nga kaumatua kia “moea te po, ma te reo hihi e ora ai tatou” ara me whakarere nga tikanga o mua me whai atu i te ara o te pakeha. Inaianei kua rereke ano te ahua, kua ora ano te Maori, a kei te tokomaha haere. Kua tae mai hoki te wa hei whiriwhiri ma tatou mehemea me whakarere e tatou nga tikanga katoa o mua, me aha ranei. A ki te mea he tikanga papai hoki hei pupuri ma tatou, he aha ra era. I tupu matou, nga tamariki o tenei whakatupuranga, i roto i nga tikanga a te pakeha. Kua whiwhi matou ki tona reo hei reo mo matou a i akona hoki matou ki te kimi oranga mo matou i runga i ona huarahi. E pai ana ra ko tena, engari e patai ana au me wehe atu tatou i nga tangata o nehe,

Maori Culture Graham Anderson is a Wellington student who wrote this oration for a broadcast last year. The writer considers that the Maori should hold fast to his language and such customs as the “Tangi”, that is the ceremony of lamenting the dead, the “Hui” with all its ritual, speech making on the courtyard…marae…singing of chants and the performing of war dances…“hakas”. The retention of these attributes of the Maori is essential for its survival as a race.

me piri ranei tatou ki to tatou Maoritanga. Ki taku nei whakaaro me piri ra tatou ki etahi. Ko te mea tuatahi ko te reo Maori. I mua o te taenga mai o te pakeha ko te reo Maori he reo tino reka, he reo e ki ana i nga whakaaro me nga korero o aua ra. E paitia ana hoki te reo Maori i te mea he reo whakamiharo…he reo e ki ana i nga tu ahua katoa e pa nei ki te ritenga o te korero. Otira kaore anake te reo nei i te reo whakamiharo ki te whakaaro o te ngakau, engari he reo whakamiharo ki te whakarongo o te taringa. Ma tenei reo anake ka puta marama mai nga whakaaro, nga hiahia, me nga tumanako o nga Pakeke kua rupeke atu ki te po. Ki taku nei whakaaro ko te tino hiahia o aua tangata kua mate atu nei, kia mau tonu to ratou reo hei reo mo o ratou uri, ake tonu atu. A e whakaaro ana