He Whakatairanga i a RANGIMĀRIE HETET mo te Tohu Takuta o Te whare wananga o Waikato

Tu Tangata, Issue 36, 1 June 1987, Page 19

He Whakatairanga i a RANGIMĀRIE HETET mo te Tohu Takuta o Te whare wananga o Waikato

KUPU WHAKA MIHI

Hei whakaupoko i nga korero nei: tai timu, tai pari, tai roa, tai nui, tai ope 6 mana kite

whakatairanga i a Rangimarie Hetet, ko ia nei te tauira o te kura tangata, te tiritiringa o nga taonga o roto i te whare pora o Hine-te-iwaiwa.

I whanau a tuawahine i Oparure i te tau 1892. No nga tatai o Kinohaku hapu o Ngati Maniapoto, a, ko ona toto Pakeha no te taha ki tona whaea. Ko Mere Te Rongopamamao he ringa tukawikawi penei i tana tamahine nei. He wahine whakamiharo no tona reanga, i whakaakona e nga mihinare, a, i mau pu hoki i te wa o te pakanga i tu ki Orakau. He morehu ia no taua pakanga. Ko tona matua, ko Charles Hursthouse, he kairuri, a, no te tau 1883 i mau herehere ki Te Kumi mo tetahi wa poto nei. Na tenei ko Rangimarie, te ingoa o tana tamahine.

Mai i tona ohinga ake, i parekareka ia ki nga mahi raranga, i ako hoki i enei ahuatanga i tona whaea, i nga ruruhi ano hoki o tona rohe. Ka wahine haere ia ka ata tahuri ki nga mahi raranga whariki, whatu kakahu hoki, mete mahi ano i nga mahi katoa e hangai ana mai i te tapahanga o te harakeke kite hua o aua mahi.

Ahakoa i mohiotia te tohungatanga o Rangimarie i nga tau o mua atu i te 1950, i tino hau ona rongo kite motu whanui i te wa i puta ai te manukanuka, te anipa o Te roopu Wahine-Maori-Toko-I-Te-Ora kei tupono ngaro-a-moa enei momo mahi. Ka kimi haere te roopu i nga wahine i a ratou te tohungatanga nei, a ka huri mai ratou ki a tuawahine nei. Na tona matauranga ki nga mahi raranga muka, ka noho ko ia hei kaiwhakaako i, a, hei kaiwhakaatu ki, nga wahine Maori, Pakeha hoki puta noa i Aotearoa mo nga tau maha noa. Na tona makohakoha kite whakaatu i tona mohio, me tona pai ki

te whakaako i te tangata, kua horapa te matauranga o te whatu kakahu kite tahapatu o te rangi. E hia ke nei nga whakatinanatanga o te mihi ki a Rangimarie mo tana i tuku ai kite taha matauranga, kite taha hoki ki a Hine-te-iwaiwa. Kua uhia te tini o tiketike ma ki ona kakahu, kua panui whanuitia ana mahi e te pukapuka, e te whakaahua a tauiwi, kua whakakitea ana taonga i Te Whare Taonga o Waikato, kua hokona hoki e te Kawanatanga, e nga mangai o nga whenua o te ao kei konei o noho ana, e nga whare taonga hoki o te motu. Na tana mahi whakaako, i whakawhiwhia ai ia kite M.B.E. ite tau 1973, a, ite tau i muri mai i whakawhiwhia kite

karahipi e Te Putea a Ku i ni Irihapeti Te Tuarua. No te tau 1980 i haere ia ki Papua-New Guinea whakaari ai i nga mahi raranga i Te hui Nui a Nga Iwi O Te Moana-nui-a-Kiwa kite Tonga. Ehara i te mea kua rongonui ia mo te tohunga noa iho ona ki nga mahi raranga engari kua amohia e te iwi, kua tiketike ki runga na tona kaha kite awhina, kite tautoko, kite whakahau i te hunga raranga. Kua eke tenei kite wa hei whakanui ma Te Whare wananga i a Rangimarie Hetet. E whakanui ana i a ia kaua mo ana koha anake kite hunga raranga engari mona i whakamomori kia toi tu, kia toi ora nga taonga o roto i te whare pora o Hine-te-iwaiwa.