Maoritanga

Te Ao Hou, June 1962, Page 50

Maoritanga na Kingi Matutaera Ihaka I ia putanga o Te Ao Hou, e mau ana te tono a te Etita penei na, mehemea ka maha ake nga korero Maori e tae atu ana ki a ia, ka maha ake nga wahanga o Te Ao Hou e tukuna ki te reo Maori. Mai i te putanga tuatahi o Te Ao Hou i riro mai ai ia i ahau, a ki oku nei whakaaro, ko tetahi mate nui, take nui hoki, i ruarua ai nga whakaaro o te tangata ki te tuhi Maori atu, he kino, he he no te ta i te reo Maori. Otira, me penei taku korero; i etahi wa, e tika ano te whakatakoto i nga kupu Maori, engari no te taenga atu ki te kai-ta, he kore nona e mohio ki te reo Maori, ka kotiti ke nga kupu, ka kore noa iho he take te tuhi Maori atu. Ko nga kupu Pakeha, i te mea he Pakeha te Kai-ta, pai ana te takoto, kahore he he; engari ano nga kupu Maori, ma te tino tohunga o te tangata ki te reo Maori, katahi ano a ia ka mohio e pehea ana etahi o nga kupu, me nga korero Maori e kitea ake ana i roto i Te Ao Hou. Koia nei hoki tetahi o nga kaupapa nui o Te Ao Hou, ara, he pupuri i te Maoritanga; me pehea e tika ai, e pai ai tenei taonga, mehemea ka kore e tika mai i nga pukapuka i tonhungia ai e te Tari Maori, hei hapai i nga taonga Maori? Kua takoto te korero mo te reo Maori; koia nei te tuahu o te iwi Maori; ki te ngaro tenei, ka ngaro te Maoritanga (e ai ra ki nga korero) Na reira, me whakatikatika tenei taha i te tuatahi i mua atu i te tukunga atu o nga korero Maori kia tangia ki tenei pukapuka a tatou. Kati noa nei mo te take tuatahi. Kua pau ke nga marama maha mai i te timatatanga o aku korero i te reo takiwa (ki etahi, he reo irirangi) i raro i te kaupapa o te Maoritanga. I timatangia ai, he tono mai na nga Pakeha me kore noa tetahi tangata e kaha ki te whakahoki i nga patai maha kei roto i te hinengaro o tena, o tena, e pa ana ki nga take ki nga ahuatanga ranei mo te iwi Maori. Na tetahi kotiro, (tamaitiwahine) e iwa noa ona tau, taua take i kokiri. I pangia a Professor Arnold Wall e te mate. Na reira, ka awangawanga nga rangaitira o te reo takiwa, mo tetahi tangata hei whakaki i taua taima. No te hokianga atu o taua rangatira ki tona kainga, ka puta noa ake i a ia taua take. I reira tana tamahine, e iw noa nei ona tau. Ano ra ko