A TAWHAKI, TE TOHUNGA RAPU TUNA Na MOKO

Te Ao Hou, April 1955, Page 50

A TAWHAKI, TE TOHUNGA RAPU TUNA Na MOKO I tetahi ahiahi ka whakaaro a Tawhaki ratou ko ona hoa kia haere ratou ki te rapu tuna i nga awaawa o Parahaki. I mua i to ratou haerenga ka mea a Tawhaki ki a Te Tomo, mana e mau te hinaki, ma Tame e mau nga rama. Ka whakaemihia a ratou mea, ka haere. I te taenga ki te awa ka waiho i te hinaki me nga rama. Ka mea atu a Tawhaki, ‘Me huna a tatou mea kei kitea e nga whanako o Parahaki!’ Ka hunaia nga mea nei ka haere ratou ki te rapu tuna. Ko te awa nei ko Te Waiau te ingoa. Ka heke ratou ki roto i te wai, Kaore tonu i roa e whawha haere ana a Te Tomo, ka ngaua tona ringaringa e tetahi mea ka aue te waha. ‘Aue! e hoa ma, he taniwha kei konei. Kia tere mai, kei motu taku ringa!’ Ka oma ake a Tawhaki raua ko Tame. Ka mea a Tame, ‘Taihoa, maku e kimi te aronga ki te waero.’ Ka karanga a Tawhaki, ‘Kia tere werohia mai ki te rakau, kia puta mai ai te mahunga. Maku e whakatika atu te pihuka hei hopu.’ Ka mea atu a Te Tomo, ‘Kia teretere e hoa ma, taea rawa ake te tuna nei, kua pau ke tetahi wahi o taku ringa te kai.’ Ka patai atu a Tawhaki tena kei te mamae ano, Ka whakahoki a Te Tomo, ‘Tena iana, haria mai tou ringa ki roto ki te waha, kia mohio ai koe, he mamae ranei kahore ranei!’ I te werohanga mai a Tame ohorere ana te tuna, ka makere mai te ringa o Te Tomo, ka puta mai te mahunga ki waho. Ka rere atu a Tawhaki ki te pihuka. I tona mataku mau ke ana te pihuka ki te rakau, ka hoki ano te tuna ki tana rua. Ka ki atu a Te Tomo ki aia, ‘E tama kaore o take, homai ki au te pihuka na. Ana, werohia mai ano!’ Ka werohia mai ka puta ano te tuna. Katahi ka pihukatia e Te Tomo ka mau, ka mea ia, ‘E koe, e koe! Tena e ngau ano i taku ringa!’ Ka tiwaha atu ia ki a Tawhaki kia mauria mai he raku he patu. Ka mea a Tawhaki, ‘E hoa e mahara ana ahau he taniwha te mea na. Kite rawa ake ahau he punua noa iho!’ Heoi, ka mau te tuna nei ka rapu haere ano ratou. Ko Ngaheu kei mua e rapu haere ana, kaore i te aro ake ki ona hoa. E toru ke nga tuna rarahi kua mau i aia. Ka rapu nga taitama nei, ka rapu, a ka tino ahiahi, ka hoki ki te kainga o Tawhaki. I reira ka whakairihia a ratou tuna e ono. Ka mea a Tawhaki kia mutu ta ratou kai ka haere ai ratou ki te tuku i te hinaki, ki te rama hoki. Mutukau ana te kai ka puta a Tawhaki ki waho ka haere ki te whare o a ratou heihei. Ahakoa tona mataku ki te heihei ka hopua e ia tetahi, ka wiria te kaki. Tae rawa ake a Te Tomo ratou ko Ngaheu, ko Tame kua ka te ahi a Tawhaki, a, e hunuhunu ana i nga parirau. Ka ki a Tame ki a Tawhaki, ‘E hoa, te reka hoki o te haunga o te mea na!’ Ka whakahoki a Tawhaki, ‘E ki, kei te mate kai tonu koe! E hoki ki te tepu ki te whakaki i to puku. Ma nga tuna ke tenei kai, e hara mau!’ Ka mea ake a Ngaheu. ‘Koina te he

o te puku-kai, ahakoa pehea te kai kaore rawa e ngata te hiahia.’ Ka ahua pukuriri a Tame i tenei korero, ka karanga ia, ‘Kaua koe e korero, he nanakia tonu koe ki te kai.’ Ka ki a Tawhaki, ‘Kati noa te korero e hoa ma. Haere tatou ki te tuku i ta tatou hinaki.’ Haere ana nga taitama nei, ka tae ki te wahi i hunaia ai a ratou taputapu. I reira ka kuhua te maunu ki roto i te hinaki, ka herea ki te taupoki, ana ka whakatikahia e ratou te rohe. Ka mea a Ngaheu, ‘Kei au tetahi wahi pai hei tuku i ta tatou hinaki.’ Ka patai a Tawhaki, ‘Kei hea tena poke? Kia pai tonu tena wahi. Ko taku hiahia hoki, kia ki tonu ta tatou hinaki i te tuna momona.’ Ka whakahoki a Ngaheu, ‘A, he tino poka tenei no nga koroua o mua!’ Ka mea a Tawhaki, ‘Homai maku e tuku. Haere koutou ki te tahu ai mo nga rama.’ Ka whakaae nga hoa, ka haere, ka waiho ma Tawhaki e tuku. Kaore i roa ka herea e ia nga taura o te hinaki ki te rakau hei pupuri, kia kore ai e tere. Oma ana ia ki te whai i ona hoa. Ko a ratou rama, he taea motoka i topea, a i herea ki te rakau hei puritanga. I te mea kahore ano kia tino pouri ka noho ratou ki te taha o ta ratou ahi korerorero ai. Heoi, ka tino pouri ka tahuna ratou rama ka mau ki a ratou pihuka ka haere ki te awa. Ka aue a Tawhaki ki a Te Tomo, ‘Ana e hoa! Ana tetahi e haere atu na, Pihukatia!’ Ka rere atu a Te Tomo ki te pihuka, ka hinga he mania no nga kowhatu. Ana, maku katoa, ka weto tana rama. Kua rere atu hoki a Tawhaki ki te hopu i te tuna nei; hinga ana ki runga i a Te Tomo. Tata mate ana a Tame raua ko Ngaheu, i te katanga ki o raua hoa. Ka mea a Tame ki a raua, ‘E hoa ma, e mahara ana ahau i haere mai tatou ki te tama tuna. Titiro kia korua e kaukau na. Kua mataku katoa na tuna i a korua.’ Ka tu ake a Tawhaki ka mea, ‘Turituri e tama. Tena homai to ramahei tahu ano i taku.’ I te kanga ka tahuri ano ratou ki te rama, Kahore i roa, ka mau tetahi tuna tino nui i a Ngaheu. Ka rama ratou a waenganui po noa. Ka hoki ratou ki te moe. I te ata po tonu ka maranga a Tawhaki ki te whaka oho i ona hoa kia haere ratou ki te to i te hinaki ki tua. Ka mea atu a Ngaheu, ‘E tama, e hoki ki te moe. ‘Taihoa ta tatou hinaki.’ Ko Tawhaki kei te rika katoa kia tirohia te hinaki, ka ki atu ia ki a Ngaheu, ‘Maranga e hoa! Ki tonu te hinaki, i te tuna, kaore e taea e ahau te to. Tera pea ma te hoiho ra ano ka taea.’ Ka mea a Ngaheu, ‘E hoa kei te wairangi ke o mahara. Me pewhea koe e mohio ai, e hia nga tuna? Taihoa tena hinaki. E hoki ki te moe.’ Karanga atu ana a Tawhaki, ‘He tino tika taku korero nei. Haeremai, maranga mai!’ Ka hoha a Ngaheu ka maranga, ka haere raua ki te awa. Ka ki ano a Tawhaki, ‘Ki taku mohio, kaore e taea e taua, te hiki. I taku moemoea hoki e rua ke nga hoiho hei kukume mai, ka taea.’ Ka mea a Ngaheu, ‘E hoa! koia ke na te take e rika na koe ki te titiro i ta tatou hinaki—na te moemoea! Tena pea kei te he katoa to moemoea.’ Ka mea ano a Tawhaki, ‘Na te kaha marama o taku moemoea, kei te tino mohio ahau he tuna kei roto.’ Ka tae raua ki te tukunga, ka tahuri ki te to mai i te hinaki. Ka mea a Ngaheu, ‘Te taumaha hoki; akuanei kei te tika tonu to moemoea.’ Ka kukume raua, a, ka rewa. Ana, mama noa iho! I mau ke ki te rakau. Puta mai ana te hinaki ka titiro a Ngaheu ka mea, ‘E hoa, titiro! He aha ke tenei mahi au ki ta tatou hinaki, ana kei te huri muri ke? Tino he rawa atu koe. Me pewhea e mau ai he tuna? Whakarongo, me penei ka. Tukua te pito maunu ki te ia, ko te waha o te hinaki ki raro!’ Ka kumea mai te hinaki ki rahaki, ka tirohia. Kaore kau ana te tuna, tino kore nei! Ka huri a Tawhaki, a na te tino kaha o tana pouri, me te pukuriri ki a ia ano, ka hoki taumaha ia ki te kainga. Ka pa mai te aroha ki a Ngaheu, mo tona hoa, mo Tawhaki, ‘te tohunga rapu tuna.’