TE PAREMETE.
(Kei te Nama 16 te timatanga o enei korero.) Kc te tino korero ma nga mem a Maori ko te Pirp : Poari a te Kawanatanga, araate Kuini. ',Na runga i tenei pire, kua tino wehewehe te iwi Maori, E kore e nui a matou kupu mo tenei pire, ko ta matou ia he matakitaki i te mahi a nga pakeke a nga abitawhito, a nga tangata matau. He mea whakamoe rniti na matou to tangata murere, otira i etahi wa hemea whakahemanawa te tangata tino murerfe rawa, kaore nei e ata whakaaro ite tikanga ote korero. E kore matou e mea tika, he pai, he he, he kino ranei te Pire ate Kawanatanga. He nui nga he, he nui nga tika. Ko te mea pai pea me ata titiro, ka wh’akatikatika ai i nga henga ; him atu huri mai, kia kitea raano nga koha Jkatoa. Kanui te ngawari ote Kawanatanga, ilia hoki i tapae mai ai ma taua ano ma te Maori e ata whiriwhiri he ture mo o taua whenua, Kia ngawari hold, kei taikaha, ka taikaha ano hoki te Kawanatanga a apopo pea e kore rawa e whakarongo mai ki nga mahi hoha noaiho a te Maori. Kei te korero etahi tangata mo haere Id Ingarangi. ,He haere kite aha ? Kite whak ipau moni noa pea. Ki ta matou whakaaro, e'kpre tetahi hua kotahi e puta mai i runga i tau^,haere. He haere kite aha? ' Anei ra ta te Kuini iwhakahau mai ai kei o tatou aroaro e dakoto ana, hei whiriwiringa ma tatou. Ki’ te kore e taea te whakatika, ka panga kite tahataha ; kite mate atu ite ngakau te painga tohungia hei taonga. Mehemea he kino te Pire Poari, kaati ma nga tangata e whakahe ana e whakaatu mai te mea paiatu. Ko te -kore noaiho te he. E kore te toenga o tatou 'whenua e takoto noa no te mei kanui te kaika o te pakeha kia whakatuwheratia nga whenua Maori hei oranga mo te tini o te tangata o te Koroni e piki haere tonu noi, ia tau ia tau. Na tenei Kawanatanga pea i ahua ngawari mai
ai, tera hei tetahi atu Kawanatanga ka murua o tatou toenga whenua. E -torn nga huarahi hei whakaarohanga ma teKawanatanga i nga whenua Maori. (l) 'Ko te tango noaiho. (2) Ko te whakatuwhera i te hoko ki nga tangaia katoa, (8) -Ko te tango a te Kawanatanga ma ratou e whakahaere. E kore te Kawanatanga e whakaae kite tikanga tuatahi, e kore ano e whakaae inaianei kite tikanga tuarua, engari ko ta ratou e whai ana ko te tikanga tuatoru, na reira ka whanau mai nei ko te Pire Poari. Ki ta matou rongo e mea ana etahi tangata Maori tera ano he tikanga tuawha ara kotetuku ma te Maori ano e whal ahaere he ture mo ratou whenua. He penei pea te ahua o te Pire a Kaihau, e karangatia nei ko te Pire Kaunihera ? Ma ana noa te Kawanatanga e whakaae mai ki tenei tikanga, he tino rite rawa kite mana motuhake e whaia wairuatia nei e nga Maori. Pai ke atu ki au kia riro taku whenua i te Poari i raro i te mana, mete whakahaere a te Paremete, ina te tino he ko te riro atu ma te Maori anake e whakahaere. E hoa ma, na te Ture Poari ranei i pau ai o tatou whenua, a e toe nei e 5,000,000 eka ano? ‘ E hokona ana ete kawanatanga ia tau ia tau mo nga tau maha ka pahure ake nei, e 400,000 eka o nga whenua Maori.’’ Taihoa i te iwi Maori ano e pokaikaha noaiho ana nga mahara ka pau katoa nga whenua. Eki ana te pakeha something must be done me mahi tetahi mea. Na reira ka ui matou he aha taua mea ? Me waiho noaiho ranei nga whenua kia ururuatia, kia tu ngabere ana kia tipuhgia ranei e te tataramoa ? Ka whakaaetia ranei e te Pakeha tera tikanga ? E kore pea na reira ka hold ake ano ta matou kupu, kimihia he tikanga e ora ai o tatou toenga whenua, e ora ai hoki tatou me a tatou tamariki. Tera ake ano te raw- , akatangao a matou korero mo nga mahi o te Paremete, otira me waiho hei etahi atu tuhingapea, ka whakaoti ai. E nga mema e nga rangatira, e nga tangata matau, e te iwi katoa kia kaha te kimi oranga mo o
o tatou toenga whenua—Kia kaha, kia toa, kia maia. “ Kui ! kui! whitiwhitiora!” R. T. M. K.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/PIPIWH18990701.2.3
Bibliographic details
Pipiwharauroa, Issue 17, 1 July 1899, Page 2
Word Count
756TE PAREMETE. Pipiwharauroa, Issue 17, 1 July 1899, Page 2
Using This Item
For material published 120 or more years ago, to the best of the National Library of New Zealand's knowledge, under New Zealand law, no copyright exists in that material.
For material published fewer than 120 years ago, copyright may still exist. Please see our copyright guide for information on how you may use this title.
In both cases, the National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga: Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.
Log in