"Te Whakarewatanga o te Paetukutuku Kōrero Māori"

Muka, Volume 18, Issue 1, 1 September 2005, Page 3

"Te Whakarewatanga o te Paetukutuku Kō rero Mā ori"

nā Juanita Teepa no Ngai Tūhoe me Nga Puhi.

Ko Korero Maori te ingoa o tetahi hotaka parongo hou e whakahaerehia ana e Te Taura Whiri i te Reo Maori. I ahu mai tenei i te kirimana i waenga i Te Puni Kokiri me Te Taura Whiri hei whakatairanga i te whakamahinga o te reo Maori, hei whakapiki mohio hoki kite reo Maori i Aotearoa. Me ki, ko Te Taura Whiri i te Reo Maori te mangai whakaputa i te hotaka nei. Ko tetahi o nga kaupapa i whiriwhirihia, ko te hanga i tetahi paetukutuku tauwhiti. I ahu mai te whakaaro nei i te mohio kei te rahi haere nga kaiwhakamahi ipurangi, a, mete mohio ano hoki, ka taea e te paetukutuku tauwhiti te whakaputa rauemi hei whakaako i te reo Maori ki te ao whanui. Ka noho te paetukutuku tauwhiti nei, ara, ko Korero Maori ano tona ingoa, hei papakainga, hei tautoko i te hunga e hiahia ana kite korero Maori, kite ako ranei i ona ahuatanga maha katoa. Ma te hunga akoako, ma te hunga korero, ma nga pakihi, ma te hunga ihu roa ano hoki tenei hotaka. I tenei wa kei te hanga tauira ataringa, tauira a-kanohi nga kaimahi

o te paetukutuku nei, ara, ko nga rarangi korero, ko nga rarangi kupu, ko te whakahua tika i te reo Maori, me era momo ahuatanga katoa e taea te ako te reo Maori kite hunga e hiahiatia ana. Kua whakaritea te whakatu i tetahi wharangi wananga, ki reira korero ai, tautohetohe ai, whakawhiti whakaaro ai i runga i nga kaupapa, i runga i nga ahuatanga e pa ana kite ao Maori, kite reo Maori hoki. He wahi ano hei whakaharatau i to reo Maori kua akohia nei e koe mai i tenei paetukutuku, mai i etahi atu wahi ako i te reo Maori ranei. I whakarewahia tenei paetukutuku tauwhiti e te Minita Mo Nga Take Maori, raua ko te Kaiwhakarite Tumahi, ara, a Lana SimmonsDonaldson, i te po whakanui i nga mahi mo Te Wiki o te Reo Maori i Te Whanganui-a-T ara. Ko te tumanako o Te Taura Whiri i te Reo Maori kia u tenei kaupapa ki to matou putanga matua, ara, “Kia orate reo Maori hei reo matua, hei reo korero mo Aotearoa”, a, hei whakatutuki, hei tiaki hoki i a matou matapono, ara:

Rangatiratanga He awhi ite iwi Maori kite whakau i te reo Maori kia puawai

Hiranga He whakau mete whakapiki tonu ite hiranga mete tohungatanga ote reo Maori

Wairua Auaha Ma te whanui o te korerotia o te reo Maori, ka puawai nga ahuatanga o te ao hou

Manaakitanga Whaia kia ngakaunui mai te motu ki te reo rangatira

Whakapumautanga Poipoia kia pumau te reo tuku iho

Nga Rohe Reo Kia maha ake nga wahi e korerotia ana te reo Maori

No reira e te iwi Maori, kia kaha, kia maia, kia manawanui, a, tena, Korero Maori.

Me tiro atu kite paetukutuku nei, ki www.koreromaori.co.nz