HE TUHITUHINGA I nga Mahi a te Hui o te HAHI MAORI o te Takiwa o Turanga, i tu ki Raukokore i te 22, i te 23 o Aperira i te tau 1898.

Mahi a te hui o te Hahi Maori o te Takiwa o Turanga i te Pihopatanga o Waiapu, 22 April 1898, Page 3

HE TUHITUHINGA I nga Mahi a te Hui o te HAHI MAORI o te Takiwa o Turanga, i tu ki Raukokore i te 22, i te 23 o Aperira i te tau 1898.

No te awatea o te 22 o nga ra i mine ai nga tangata o te Hui me te tangata whenua ki te karakia i te Whare-karakia o Te Karaiti. No te 4 o nga haora i te ahiahi ka tae ano ki te Whare-karakia, karangarangatia ana nga ingoa, me te whakao ano enei: MINITA: (GG. Maunsell, Mohi Turei, Matiaha Pahewa, Hone Waitoa, H. WI. WKEINHāms,. Kakara. RARE AI MANGAI REIMANA; NHaaka Tautuhi, Akuhata Hamo, Wiremu Tamahaua, Watene Te Akau, Pita Pokia, Wiremu Te Houkamau, Hemi Pititi, Te Hata Pokiha, Wi Takeke, Eru Hauraki, Eparaima Uruika, Riwai Pakerau, Hori Tohungia, Apirana Pahina, Wiremu K. Teiti, Pene Te Huki. I Katahi ka ki te Pihopa kua tu te Hui, ka timataia hoki e ia te mahi ki te inoi, Muri iho ka whai-korero te Pihopa ki te Hui. I

TE WHAI-KORERO A TE PIHOPA.

E hoa ma, e nga Minita, e nga Mangai o te iwi, I Ka nui toku koa i ahau ka tae mai nei ki tenei Hui, kia uru tahi ai tatou i tenei ra ki te hurihuri i nga mea e nui haere ai te pai o tenei wahi o te Hahi a Te Karaiti. No Nowema ka taha ake nei i hoki mai ai ahau i Ingarani, i te huihuinea o nga Pihopa o nga Hahi e whakahoa nei ki to tatou nei Hahi. IlKKotahi rau e iwa tekau ma wha nga Pihopa i tae ki taua Hui. Tetahi kupu nui a taua Hui, ko te mahi kua takoto nei ite Atua ma tenei Hahi, ara ko te hora ite Rongopai ki nga wahi katoa o teao. Kahore ano tenei mahi kia ata rite i a tatou. Na konei ano pea i hoki haere ai etahi mahi pai i roto i a tatou, na te ngakau-kore ki te Kingitanga o Te Karaiti kia nui haere ki Niu Tirani nei, ki nga waa Kakoa Wehi ō te ae. I I

' No Pepuere nei ka whakaaturia inai ete waea te matenga o teERI E Ea PIRATA I ki ea 6 amaui, ara o Te EleTSma mai, I piiopa nei Li NI mo KU a lAMITOEI I him a, Ie aana, Fahona. . ETe (ako pouri tenei ki a tatou, otira ki te Hahi katoa. Tetahi mea hei whakaaturanga maku, ko te perehitanga o te Kawenata Hou ki te reo Maori, he pukapuka mama mo te mau haere, me te motu ano nga rarangi oia upoko, oia upoko. Tenei pea ka 8 a E puna, kana ob noa aku heki N6 perelans I. Kati ena korero mai o tawahi: me tahuri tenei ki etahi o nga mea e hapa ana i to taiou nei tawaha o te mara... I Tetahi take nui o te raruraru epa nei ki nga (angaia o te Hahi, ko nga tikanga ate tangata Maori mo te marena. marena e te Atua i te wa o te harakoreianga o te tangata, hei mea e whai pai ai te tangata, kia waiho ai te tane raua ko te wahine hei hoa pumau, tetahi mo teiahi. Kua takoto mai hōki ia Te Karaiti ta te Atua tikanga, 'ēKo a te Atua i hono ai, kaua e wehea e te tangata:" Ie tino taonga tenei kua homai nei e te Atua, ki te mau ano ia te tangata ki ta te Atua whakatakotoai. "Tena, kia mahue ta te Atua, ka riro ke te taonga pai hei mea kino ; nui noa atu teraruraru. Ihe ai etahi, na nga matua i whakariterite te wahine ma te tama, te tane ranei ma te tamahine ; te waiho kia kitea to'raua pai ki a raua, katahi ka whakapiri i a raua, tetahi ki tetahi, i runeoa ite marena. Īhe ai ano etahi, he tohe na nga matua kia marenatia nga tamariki i te mea kahore ano kia ahua pakeke nga whakaaro, e mohiotia ai te tuturu o tE pai ote tanc ki te wahime, ote wahine ranei ki te tane. Na enēi tu tikanga 1 mawehe ai etahi o te hunga kua marenatia, i anga ai ki te rapu hoa ite mea kua mahue te hoa i marenatia ai. "Takahia iho ta te Atua marena; ka rite te tangata ki te kararehe, ka moepuku noa iho. eTe ekenga o tenei he ki runga ki te tokomaha, ko te whakaae ate tokomaha kia pera he mahi ; te pita he kupu whakahe. E kore rawa ta te Atua manaaki e tau mai ki te tangata e pera ana te mahi.

Pouri noa iho toku ngakau i toku rongonga, iahau ka hoki mai nci ki etahi mea kua nui haere I roto i te iwi I etahi wahi, ara ki te haurangi waipiro, ki etahi mahi takaro hoki, e waiho ana hei whakaware mo te tangata, e kore ai e tau ona whakaaro ki nga mea hei oranga mo te wairua. ŌlHua noa kua kitea i enei tau ka mahue ake nei te kino o ena mea. I mua ake nei kua iti haere te haurangi waipiro. inaianei e kiia ana, ehara i te mea ko nga tane anake, engari ko nga wahine ano, ko nga tamariki e whakahaurangitia ana, e mahi ai i te tini noa iho o nga mahi whakarihariha. Ka rite ki ta Pita e korero ra: ''Ka hoki te kuri ki tona ruaki, me te poaka i horoia ki tona titakatakanga iRO MI. iu 2. Ea muia ma OU kI, ua ko Clu

mahi takarokaro a te pakeha, purei hoiho, purei kaari, kanikani, aha, aha, e whaia nuitia nei e te tangata, e wareware ai ia ki nga mahi kua rite mai ite Atua hei mahi mana. Nui atu toku pouri i ena tu tikanga. Ko nga mea i tuku ai aTe Karaiti iaia mo tatou, i mate ai ia ki runga ki te ripeka, e whakanuia ana, e manakohia ana e te hunea kua iriiria ki roto ki a Te Karaiti kia waiho ai nga tinana hei temepara mo te Wairua Tapu. Ma te kaha anake ote Wairua Tapu ka taea ai te whakakore i nga tikanga he katoa i roto i a tatou.

Tena ano tetahi mea e whakaware n6i I Le Kameafa i rumea i TE whakapono ki a Te Karaiti, ko te mahi a nga tohunga e mea nei ma te mana o nga karakia ka ora ai te turoro. 3EAhakoa no te Karaipiture, no ta tatou Pukapuka Inoi ranei, nga kupu e whakahuatia ana, he rite tonu taua mahi ki nga karakia a nga tohunga o mua, he takahi Ite whakapono ki aTe AH... EI RE TH am AmmE kI te tangata, kahore hoki he pumautanga ote ora o tenei tinana. Ki te manaakitia e te Atua te māhi ronsoa a te tangata, e ora ake ai te turoro, e pai ana. KI te kore ia te turoro e ora ake, e pai ana ano ; ina hoki hei te whakaarahanga a Te Karaiti 1 te tinana a mua ake nei te ata tutuki ai te ora o te tinana hui tahi ki to te wairua.

I whakaaturia ai e ahau ena mea ki a koutou, kia hangai ai te titiro ki nga mea i ahua matemate ai te whakapono i roto i a tatou, kia puta ai te uaua o te katoa ki te whakakore i nga mea e he ana. He mahi uaua ; heoi ano te mea e taea ai, ko te kaha oTe Karaiti, lana mei LGRIMR) I IHERRI Ri 0, . WHama i ami toku kaha i runga ite ngoikore."

Tena ano tetahi mea hei korerotanga maku, ko te oranga mo nga Minita, i te mea kua hoki haere nei nga hua o nca Tahua i kohikohia imua. —Me rapu e tatou he tikanga e rawaka ai ;me kohikohi ano ranei ; me apiti ranei e rua nga pariha kia kotahi ;me pewhea ranei.

Ma te Atua tatou e whakahaere, e arahi, kia kitea ai e tatou nga mea e whai kororia ai ia, e whai pai ai tenei wahi o tana Hahi.

I. Na Mohi Turei, minita, raua ko Hemi Pititi :TE E whakapai ana te Hui ki te Whai-korero ate Pihopa, he ki atu hoki tenei ki aia kia whakaae ia kia perehitia i roto i nga mahi a te Eli. TE e

Whahaaetia ana.

NGA MOTINI.

2. I whakaritea a Te Wiremu Hapata, raua ko Hemi Pititi hei kaituhituhi i nga mahi a te Hui. I panuitia nga motini hei whakaarohanga ma te Hui, katahi ka nakuhia ki te io o nga haora o te 23 onga ra o Āpērita.

EI IN 23.

: Ī te ro o nga haora ka huihui ano ki te Whare-karakia, timataia ana te mahi ki te inoi. : 3. Na Te Hata Pokiha raua ko Wi Takeke : Kia whakaaetia ko Timutimu, ko Tataikoko ranei, hei Minita mo te Pariha o te Horo, i te mea kua mate te Mimita o taua Pariha. I uuhaaamnawanatia e te Tummuaha : I Heoi ano ta te Hui, he whakaatu i tona hiahia hei tirotiro ma KO E imOBS.€W E hore te DBihopa 6 kuware ki nga mate ote Pariha ina mate te Mimita. Ko nga wahi watea he maha, ko nga Minita hei whakakapi he iti noa iho, koia te take i kore ai e ata rite i te Pihopa nga hiahia o ia Pariha, o ia Pariha. I TEI Whahaaetia ana. R, Na Eparaima Uruika raua ko Apirana Pahina : Kia nukuhia ki a Tihema tae noa ki a Maehe te takiwa e tu ai te ETui o te ITahi Maori a enei tau e haere ake nei.. i I I Whahaaeta ana. 5. Na Te Manihera, minita, raua ko Hori Tohungia : Kia whakaurua mai a Hohepa Te Wharepu, raua ko Herewini Rangikotua, ki te Hui nei hei whakapuaki kupu kau. Whahaaetia ana. 6. Na Pene Te Fluki raua ko Te Mamihera minita:— MS) ata, E aon Tī Ko Pihopa Kia KTSEe Le whakarite mai iā tetahi Minita mo Whakatane me ona rohe katoa. "No te mea kua puta te whakaaro o te iwi o reira ki te whakarite oranga mo taua Mimita, te kainga mona ko te Poroporo. W hahaaetia ana.

7. I patai a Haaka Tautuhi ki te Tumuaki : I Kei te pehea te ahua o Hakaraia Pahewa inaianei i runga I taku motini, i tukua atu ra ki tou aroaro i te Hui Topu, i tu ra ki Manutukea, i te iy o Maehe t896 ? 1 utua e te Tumuaki : Kahore he korero aianei mo te hiki i a Hakaraia Pahewa ki tetahi wahi ke, mahi ai. I 8. Na Wiremu Kiri Teiti raua ko Pene Te Huki . I Kia puta he kupu arai mo nga Minita, mo nga tangata katoa hoki ote Hahi Maori, kei haere ki nga tohunga karakia maori. He mea hoki tera i mate haere ai to tatou Hahi. I Whahaaetia ana. g- Na Wiremu Kiri Teiti raua ko te Haia Eokaha Kia whakakahoretia nga wai whakahaurangi e inumia ana I roto 1 nga Hui e kiia nei na te Hahi Māori. I i Whahaaetia ana. E 10. Nā Hakaraia Pahewa, mīmita, raua ko Mohi Turei, mimita IE He whakawhetai tenei na tenei Hui ki te Komiti Hora Paipera mo te perehitanga o te Kawenata Hou ki te reo Maori, kua korerotia nei ete Tumuaki, he mea hoki tena e tumanakohia ana e nga hapu ote Iwi Maori o Niu Tirani nei e noho ana ki runga ki te whakapono. W hahaaetia ana. 11. Na Hori Tohungia raua ko Te Wiremu Hapata, minita : He tono tenei ki te Tumuaki, kia whakatuturutia te Motimi i whakaaetia ete Hui itu ki Horowera, ite tau ißgi, ara, kia kotahi marama i mua ote tunga mo te Hui, hei reira ka tukua ai nga panui. Whakaaeha ama. 12. Na Haaka Tautuhi raua ko Hemi Pititi : Kia rapua ete Pihopa tetahi tikanga nui ite ture, hei whiu i nga tangata e takahi ana i tenei tikanga nui a te Hahi, ara i te Marena.

W haāaaetia ama.

13. I patai a Haaka Tautuhi ki te Tumuaki :

Tle tika ranei ki te ture a Le EIARA ke ara pakoa i mea amo akA ipocoulsu Koi aru Ki (o ATAPA I KI MAHI I

1 utua e te Tuppaahi : I Te tikanga o te Marena he whakaaturanga na te tane raua ko te wahine i o raua whakaaro, kia tuturu raua ki a raua i runga ite tikanga i whakatakotoria e te Atuaite timatanga. Ki te kore e whakaae tetahi kia marenatia raua ko tana wahine, raua ranei ko tana tane, me te mea nei e ki ana kahore rawa ia e pai kia tuturu ia ki tona hoa. Na reira i takoto ai te tikanga kia matua marenatia, ka ura ai ki te Hana a te Ariki. I 14. Na Hakaraia Pahewa, minita, raua ko Mohi Turei, minita : Kia puta te whakaaro o teHahi Maori ki te tuku kai, ara kumara, riwai hoki, ma nga tangata o te Kura o Te Raukahikatea. : Whahaaetia ana. 15. Na Hakaraia Pahewa, minita, raua ko Riwai Pakerau : He ki atu ano tenei ki te Pihopa, me kore e taea te whakarite tetahi Minita kaumatua hei tirotiro haere ite mohiotanga o nga tamariki oia Pariha, oia Pariha, ki nga tikanga oto tatou Hahi, hei mea ano hoki e oho ai nga minita ki te mahi. Whahaaetia ana. 16. Na Flemi Pititi, raua ko Wiremu Houkamau : He tino whakamoemiti tenei na te Hui ki ate Whanau-a-Maru mo te kaha o ta ratou manaaki i te Ilui. Heoi ma te Ariki pu ano ratou katoa e tiaki, e manaaki, ara tatou katoa. Amine. I I Whahaaetia ana. I whakamutua e te Pihopa ki te manaakitanga. I panuitia, i whakapumautia ; 23 Aperira, iBgB. I

UI . WWTAU.. Upoko.

Ko nga Moni enei i whakataktoria ki te Tepu i runga i te 8 o nga motini o te Hui i tu ra ki Whangara, i te tau ißg7 : Na te Pariha oTe Kawakawa o TE 2012 A TO. Wa.