Whakaaturanga ka tu he Huinga o nga Tangata no ratou a Marumuru Nama 7b i raro i Wahi XVIII o te Ture Whenua Maori, 1909.
Rekureihana Nama 52. TENEI te Poari Whenua Maori o te Takiwa Whenua Maori o Tokerau ka whakaatu ka tu he huinga o nga tangata no ratou a Marumaru Nama 7b, i runga i te whakahaerenga o Wahi XVIII o te Ture Whenua Maori, 1909, ki Kaihu a te Taite, te 7 o nga ra o Hepetema, 1916, a te 10 o nga haora i te ata, hei whiriwhiri i te motini e whai ake nei:— “Ko taua whenua me hoko ki a Charles Nelson Taylor, o Tangiteroria, tangata mahi paamu, mo te £3 i te eka.” I tuhia ki Akarana i tenei te 14 o nga ra o Akuhata, 1916.
T. H. WIRIHANA,
Perehitini.
Whakaaturanga i nga Tikanga e uru ai te Maori hei Hoia WHAKAMABANiA KI NGA MAORI E HIAHIA ANA KIA URU HEI HOIA. (I.) Te Ritenga o te Whakauru. ME tono kite Recruiting Officer, a mana e tuhituhi nga kupu mo roto i te Kaari Rehitatanga e tuku atu kite Tari mo te Whawhai. Kia tae atu te kupu a te Tari kia haere te tangata e whakauru ana i a ia kia tirohia e te takuta, hei reira ra ano ia whakarere ai i tana mahi i whiwhi oranga ai ia mona. (2.) Tirohanga e te Takuta. A tona wa ka tae atu he kaari kite tangata e whakauru ana hei hoia hei whakaatu ki a ia i te taima mete kainga e tirohia ai ia ete takuta. Ki te paahitia ia ka tukuna atu ia i reira tonu kite puni hoia (camp). (3.) Ki te Hikitia te Kainga Noho. Ki te haere te tangata e whakauru ana hei hoia ki tetahi atu kainga noho ai, me whakaatu mai e ia kite Tari te ingoa ote kainga. Ki te haere ia ki tetahi atu takiwa me rehita ia ki taua takiwa. (4.) Nga Tikanga o te Whakauru Ki te uru te tangata ka man tonu ia hei hoia a mutu noa te whawhai a tae noa kite wa e hoki mai ai ki Niu Tireni tiaatingia ai. (5.) Te Oati kite Kingi. Ko ia hoia me oati i te Oati Piri Pono kite Kingi, a me haina rawa i te pukapuka pera kua oti te whakarite. (6.) Etahi Tikanga. Ko te pakeke o te tangata hei te rua tekau tau tae atu ki te wha tekau tau. Ko te teitei o te tangata kaua e poto iho i te 5 putu 4 inihi. Ko te taumaha kaua e nuku atu i te tekau ma torn toone Me tangata totika mo te whawhai.
(7.) Tirohanga e te Takuta. Ko te titiro a te takuta he kowhiti i nga tangata maia, tangata ora, e rite ana mo te whawhai, ara i nga mea kaore he mate o te tinana, o nga karu, o nga taringa ; kaore he whaturama, kaore he hukiki. a e ora ana nga niho hei ngaungau i ana kai. (8.) Nga Pu me nga Kakahu. Ma te Kawanatanga o Niu Tireni e whaku rite, kaore he utu. (9.) Ko te Utu mo te Hoia, Ko te utu mo nga hoia e uru ana kite Expeditionary Force i te marama tuatahi i te puni (camp) ko te utu ano e utua nei ki nga hoia o te Territorial Force, ara kia 4s. i te ra mo te paraiwete. Ko tenei moni ka whakaputaina ki ia hoia i ia tekau ra i ia tekau ma rima ra ranei. Ka pau te marama tuatahi ka whakanukuhia ake te moni kia rite kite moni e utua ana ki nga hoia o te Expeditionary Force, ara kia ss. i te ra mo te paraiwete. Ka tangohia j roto i tenei moni nga moni e whakaritea e te hoia kia utua ki tetahi atu tangata. Ina eke ki runga kite kaipuke hari i nga hoia kite whawhaie 2s. tonu te moni mo te ra e whakaputaina, ko te toenea, ara te 3s. i te ra, mehemea kaore ano i whakaritea e te hoia kia utua ki tetahi atu, ka puritia taihoa e whakaputa ki taua hoia, ara kia tiaatingia ra ano ia. kia hoki mai ra ano ranei ki Niu Tireni; kite mate te hoia ka whakaputaina taua moni ki tona uri tata i runga i ta te ture. (10.) Kereeme a nga Whanaunga tata mo tetahi Oranga. Ina tae ia hoia kite puni (camp) me haina ia i tetahi puka puka whakamana i te Tari mo te Whawhai kite tango i tetahi taha o tana moni kua whakatoea ra, i te hawhe ranei o tana moni, hei oranga, ina tonoa, mo ona whanaunga tata e noho kore oranga ana, “ W T hamere ” tona tikanga ko te wahine, ko nga matua, ko nga tamariki ranei a taua hoia, ko tetahi tangata ranei i whakataua ki a ia, a muri atu ranei whakataua ai ki aia, tetahi ota-oranga i raro i te Ture mo nga Tangata Rawakore, 1910.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/KNT19160817.2.29
Bibliographic details
Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 36, 17 August 1916, Page 545
Word Count
841Whakaaturanga ka tu he Huinga o nga Tangata no ratou a Marumuru Nama 7b i raro i Wahi XVIII o te Ture Whenua Maori, 1909. Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 36, 17 August 1916, Page 545
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Matauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of Copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.