Ota Whakakaporeihana i nga Tangata no ratou a Tautara Poraka.
I roto i te Kooti Whenua Maori o Niu Tireni, Takiwa o Akarana. I runga i “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” me ona whakatikatikanga, me nga pitihana whakakaporeihana a nga tangata no ratou a Tautara Poraka. Ite tuunga ote Kooti ki Rotorua, ite aroaro o Tiakihana Paama, Tiati Tumuaki, raua ko Akuhata Takatua, Ateha, i te Taite, te 17 o nga ra o Tihema, 1908. ITE korerotanga o te pitihana whakakaporeihana i takoto kite Kooti, mete rongonga i nga korero a nga kai-pitihana, me nga kupu i whakina mo te taha ki a ratou, mete mohio o te Kooti kei te whakaae te nuinga o nga tangata no ratou taua Tautara Poraka, a tera e taea taua poraka te whakahaere i runga i te tikanga e puta ai he painga ki nga tangata a no ratou kite whakakaporeihanatia ratou, tenei ka whakahaua ko nga tangata no ratou te whenua e mau nei o ratou ingoa i roto i te Kupu Apiti kua tuhia ki raro iho nei me tu ratou hei hunga kaporeihana i raro i nga tikanga o tekiona 122 o “ Te Ture Kooti Whenua Maori, 1894,” a ko te ingoa mo ratou ko “Nga Tangata no ratou a Tautara Poraka,” i raro i nga mana i nga taumahatanga me nga ritenga kua whakawhiwhia kua whakataua ranei e taua Ture me ona whakatikatikanga katoa. Ko te rahi o taua whenua e 4782 nga eka, nui ake iti iho ranei, a ko ia enei ona robe : Ki te raki ko Rotoiti Poraka me Rotoehu ; kite rawhiti ko Te Taumanu me Rotoma Poraka ; kite tonga ko Haroharo-Oihoeka Poraka ; a kite hauauru ko Rotoiti. A tenei ka whakataua ko te wahi hei tuunga mo te hui nui o nga tangata no ratou taua poraka ko Tapuaeharuru, a te Rahoroi, te 23 o nga ra o Hanuere, 1909, i te 10 o nga haora i te ata, hei whakaingoa i tetahi komiti hei whakahaere i taua whenua, kite whakatau hoki i te tokomaha o ona mema. A tenei ano ka whakataua me whai-mana te komiti kite utu i nga moni tika i pan mo nga raruraru i runga i tenei whakakaporeihanatanga, a me pa kite taitara o taua whenua e whakahaeretia nei e te kaporeihana i whakahuatia i runga ake nei, nga take, nga tukunga, nga taumahatanga, me nga kanataraka e pa ana ki reira. Hei tohu mo tenei ka whakapiria te hiiri o taua Kooti i te ra mete tau i whakahuatia i runga ake nei.
TIAKIHANA PAAMA,
Tiati Tumuaki.
’TE KUPU APITI E KIIA AKE NEI.
Tautara Poraka.
Ani Paere. Kinihori te Hira. Pirimi te Warihi. Te Mapihi Ngahooro. Ani te Warihi. Kingi te Koki. Paerangi Hikanui. Te Rangitaepa te Teira. Ani te Whenua. Komia Tarati. Pawewe Mita. Te Pura Henare. Ani Ngatama. Kataraina Tukuru. Parangi Akuhata. Te Warena Reweti. Akapita te Torn. Kumete te Haua. Pehariona Kumete. Te Hira Hikanui. Akubata Heta. Kahumata Kataraina. Pirihira te Ahotarewa. Tuwhakaoroahu te Hira. Aneta Heta. Kirikau Tanira. Pikiao Ngahuia. Te Huia te Hira. Atutahi Wiremu. Kawiri te Herewini. Riria Ngarongo. Te Koki te Hira. Arepeta Wiremu. Kataraina te Rutua Paere. Te Auripo Hohua. Ereatara Eruini. Maraki Wahanui. Raukura Ngarongo. Te Hana Taua. Ema te Kirikau. Matiu te Tikao. Roka Tukau. Te Ngaro Renata. Eruera Mita. Mireka te Puke. Ruameto Tukau. Te Maringi. Ereatara Rangihoro. Mata te Warihi. Ripeka Hineui. Te Amokura te Moke. Ereatara Atiria. Moewaka Hohapata. Rangainu Hohua. Te Arihi te Hoe. Erena te Whareputara. Mita te Tanuku. Rota Rangihoro. Te Iwikangaro Ngahoari. Ema te Manu. Menehira te Hira. Rihi Titihuia. Te Matekitawhiti te WhareEmere Papui. Miro Tukau. Rawiri Tukiwaho. putara. Hurinuku te Rangikaku. Manuera Tukau. Rawaki Ereahara. Te Oreore Mikaere. Himi Hamupara. Mariana te Oha. Rakau Matahera. Te Uru Hoori. Hana te Puke. Mita Akubata. Ruihi Tukuru. Te Wao Pini. Hiria te Tikao. Mete Akapita. Raureti Pini. Te Huaki te Wao. Hineteao Paere. Merehana Hohua. Ramari Heta. Te Hirata Tamanga. Hikamu Mita. Marara Rota. Reihana Wineti. Te Kotuku Kapunui. Heni Menehira. Mikaere Heretaunga. Rangitara Merania. Te Kahuaero te Hirata. Hoani te Koki. Manakore te Whareputara. Ropiha te Rangi. Te Paekihanga Wineti. Hone Mariana. Matene Whakaawe. Ratahi Haukore. Te Mapu Tohiariki. Hiwi Mariana. Merepeka Pumipi. Rapana te Taru. Te Ngaru te Rangikauariro. Hiahia Renati. Maria Maraki. Ratauhinga Hori. Te Hingawaru Haukore. Hariata Ngawaiata. Mihirini te Putu. Tieri te Tikao. Te Maruao Haukore. Hohua Tahapango. Maraea Keepa. Taiatini Eruini. Te Taru Rapana. Hoori Pehea. Mibima Matene Whakaawe. Taiparoro te Mapihi. Te Karapiti Tariao. Hemi te Uara. Ngatehi Ngahoro. Tapita te Puke. Te Ingo Irihapeti. Hauturu te Whareputara. Ngaroma te Puke. Tikao Hakarangi. Te Morehu Nuku. Hohepa te Wao. Ngarongo te Warihi. Tararua Kinihori. Te Wharepa Ngatai. Himiona Aneta. Ngapine te Warihi. Tukau te Hira. Te Muruhupe Hobaia. Hone Merania. Ngapuahi Ani. , Toha Hinengaru. Te Raihi Ngapune. Hapeta te Pakuru. Ngatoru Akubata. Tangihaere Hoori. Te Kakau Ngapune. Haukore te Ahumua. Ngatau Hohua. Tamati te Hau. Te Marutai te Puehu. Hoani Hakaraia. Nutana Waihi. Tamati te Aorangi. Te Reiti Whakaawe. Hohepine Pirihira. Niheta Meretiana. Tapeka Ngahoari. Te Ranginui Whakaawe. Hikatangata Merepeka. Ngamapi Riwa. Titiaho Menehira. Whata Karaka. Huri Hobaia. Ngaoko Haurahi. Tanu Mitai. Wahanui Henare. Hawea te Muruhupe. Ngahoari Ereahara. Tukuru Pini. Wiba Mete. Heimoni Kamu. Ngatai Tukuru. Tahana Kaiawhiti. ■ Wharenui Hohua. Hori Patoromu. Ngahina Haukore. Tame Merania. Whakatakataka. Hurihia Taratara. Ngahirata Himi. Tiakiawa Haukore. Wiremu Whakahau. Hera Paepae. Ngairo te Whatapoto. Tariao Nuku. Wikitoria Keepa. Hakaraia Hohepine. Ngawiki Puao. Taukiri Tieri. Wi Keepa Kawiti. Irena te Hira. Nuku Pauro. Tanira Aterea. Wineti te Kohu. Keepa te Tikao. Ngatai Pauro. Tauhu Kingi. Wenarata te Hirata. Kihirini Henare. Kaumoana Ani. Ngaripo Ngatai. Paere Hakarangi. Te Warihi te Tikao. Te Teira Ngahooro. Waretini te Pakiwhero.
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/KNT19090114-01.2.13
Bibliographic details
Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 1, 14 January 1909, Page 15
Word Count
949Ota Whakakaporeihana i nga Tangata no ratou a Tautara Poraka. Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 1, 14 January 1909, Page 15
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Matauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of Copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.