HE PANUITANGA
Ki ng a tang ata e whai take ana lei te whenua Ida mohiotia ai te wahi mete ra etuai te Kooti hei whakawa i o ratou take. ATA, he Panuitanga tenei kia mohiotia ai, ko te take a nga tangata no ratou nga ingoa e man nei ite JA rarangi tuatahi i raro nei, ki nga piihi whenua e man nei ite rarangi tuarua, ka whakawakia ate 18 o nga ra o Aperira’ 1872, e te Kooti Whakawa Whenua Maori, ki Kapanga, Karamaene. Ko nga tangata katoa e whai tikanga ana mo aua .whenua me haere ki reira. Ka oti te whakawa, l<a puta te Karauna Karaati kite hunga i kitea tona tika ete Kooti: hcoiano'he tino whakaotinga tena; ekore rawa e tika kia peke mai tetahi tangata ki muri.
Kooti Whakawa Whenua Maori, Akarana, Maehe 11, 1872.
Na
Tiki,
Kai tuhituhi o te Kooti.
Ko nga ingoa o nga tangata Nga ingoa o nga whenua Ko te takotoraNga rohe. Ko te takotorano ratou nga piihi. ’ me te 'JL’akiwa hoki. nga o to mapi. Makoare Te Pukeroa, Te Kowhai, e tata ana Ko te Kauri, ko te Hihi te taka ki te Kapanga Te Arakuri ki Kapanga Marangai, ka haere i te awa o Kapanga © puta noa ki te paramoana, ka haere i o te mutunga taitimu uho noa atu ki Te Kauri o Te Matenga Ngaupara... Uruwhau, e tata ana ki Ka timata te rohe ki tatahi ki Te Taroa, i-H Waikanae Ka timata te rohe ki tatahi ki Te Taroa, hU haere tonu Uruwhau, Ko-tai-te-mutu, © Tahunatorea, Harakoha, Te Ngutu- • r—i Q manu, ka hungutu ki Te Taroa Wikitoria Kangipiki, Harataunga. kei HaraKa timata te rohe ki Taihururu, haere □ S Arama Karaka, Kiria tan nga tonu Tarahanga, Puroa, ka heke ki te A I 5 Karepi, Kiria Putea, awaki Waiparuparu,Huremangimangi, cS Wikitoria Nohohau, Waikaka, Pukeweka, Pukeatua, Matai- © Kiwai, Paea, Te Materangi, Mangakopara, Taumatatau, a 3 tenga Puketotara, Pukerimu, ka tai ki te g 2 tenga Puketotara, Pukerimu, ka tai ki te ■ ce ruri o Ngatiporou, ka haere tonu i te p £ , ruri, te putanga kei Piripirika, ka © haere tonu Torarahi, Kahotara, Puke- > cS tutu, Merepaka, Pukekowhai, Otoreki, c3 <3 Te Kopua, Oahua, Kaiwaka, Te Waip hireri, ka hungutu ki Taiharuru O £ Katerina Haiiruia, RaOtarua, kei Whitianga Kua whakaaturia nga rohe ki runga ki Qu cS panaTe N gaohe, Wikite mapi tori a Kangipiki < do Mitai Kotahi, Maika ... Waerengapoka, e tata Te rohe o tetahi taha ko te Awa o Te ana ki Kapanga Te rohe o tetahi taha ko te Awa o Te Hangarahi. Ko te rohe o tetahi taha ci © ki te whenua a Patete Kiria Karepe ki te whenua a Patete • r-M Ngaure me Te Mangiao, Ki te mapi o te Kairuri e tata ana ki Mata-mata-harakeke w
Ko nga ingoa o nga tangata no | Nga ingoa o nga whenua me Nga rohe. Nga rohe. Ko te takotoKo te takotoratou nga piihi. ranga o te Mapi.. a.o nga mgoa o nga tangata no ratou. nga piilii. te Takiwa hoki. Nga ingoa o nga whenua me te Takiwa hoki. ranga 0 te Mapi. Pita te Matatatahi, TapiTokatea, kei Tokatea ... 1 Ki te taha ki te Tonga ko Waikoroniko ; — ata Kiwi ki te taha ki Raro ko Waiwhakaatata; ki te taha ki te Marangai ko Te Bongo-o-te-tau ; ki te Hauauru ko Te Taumaroiri Arama Karaka, Wikitoria Ongoh'i, e tata ana ki Timata i te ngutuawa o Hurarimu, ka Nohohau, Wikitoria Bangipiki, Kiria KaMoehau ahu whakararo ma te taha moana, Mingommgo, Hope, JNgahmapouri, repe, Te Meiha Ra- Kirikiriroa, Waiparuparu, Ongohi, Te Moehau ahu whakararo ma te taha moana, Mingomingo, Hope, Ngahinapouri, repe, Te Meiha Ba- Kirikiriroa, Waiparuparu, Ongohi, Te pana, me etahi atu Hoeatainui, Te Wakapu, Waingaro, Kopuatoto, Ohinewai, Waitoetoe, Te - Onekura, Waiparera, Whangataupiri, Owharo, Ihuwhati, Aorangi, Te Wai- ■ Owharo, Ihuwhati, Aorangi, Te Waihaupapa, ka ahu ki uta ma taua awa ki tona matapuna, tika tonu ki te tihi ► o Moehau ki Moehau Karakea, haere Q C tonu whakarunga ma te tau nui o o a ■ a-. ce Moehau, wahi tonu i runga i te kaka, g Moehau, wahi tonu i runga i te kaka, g a tae noa ki Taihangarengare, heke fcS tonu iho ki te awa o Hurarimu, haere M tonu ma taua awa ki te timatanga ra Kapanga Te Arakuri ... Te Timo-o-te-Karoro, e ano Kei te mapi a te Kairuri p fl qS' tata ana ki Karamaene Eh Hohepa Kapene Haumoni, e tata ana Ka timata i te awa te rohe ki te taha ki c3 £ ‘ 1 • ki Kapanga ki Kapanga te nota ko te Awa o Haunoni; te rohe te nota ko te Awa o Haunoni; te rohe s ■ s ki te taha ki te Marangai ko te raina cS o Te Koura Whira • te rohe ki te £ taha ki te Hauta ko te Awa o Te Hauomatariki i te taha whakararo o te S' kainga o Hautene. ka ahu i te taha moana, ka tutuki ki te rohe o te Hau- > O • r-i Haora Tupaea, Te Moararo o Bangiahu, e tata ana ki Ko nga rohe i timata atu i te Awa o o w nanui Kaipakapaka, ka eke ki te maunga, o MUmangawha Kaipakapaka, ka eke ki te maunga, <D nanui Umangawha CD ka haere ka hono ki te rohe o K airanmati, ka hoki mai ka puta ki te awa * jr* nui o Umangawha, ka hono ki te timaP £-< tanga o Kaipakapaka » Rapana Te Uia Te rohe ki te taha ki te Tonga ko © Bapana Te Uia Te Arapanga, e tata ana Te Arapanga, e tata ana • rM - ki Umangawha tanga o Kaipakapaka CD Te rohe ki te taha ki te Tonga ko • Whareroa. Te taha ki te Bawhiti ko o nga awa, ko te Arapanga me te Umangawa. Te taha ki to Hauauru ko flnga raina ruri e whakaaturia ana i fl' £ runga i te mapi. Ki te taha ki te CD r-C Kapanga Te Arakuri ... Marangai ko Umangawha. £ Puharakeke, e tata ana Kei te taha o te Awa o Whangarahi, e fl ki Karamaene of tata ana ki te Taone o Kapanga Kapanga Te Arakuri ... E tata ana ki Winiata Taone ki Karamaene fl tata ana ki te Taone o Kapanga p Kapanga Te Arakuri ... Puapua-te-taka, e tata Puapua-te-taka, e tata E tata ana ki Winiata Taone o Mere Aorangi ana ki Karamaene P-I Parakorero, e tata ana Kei te mapi. He piihi iti g Kei te mapi. He piihi iti ' Nepihana Kei te Awa o Umangawha tetahi rohe ; ki Umangawha Kaipapaka, e tata ana ki Kei te Awa o Umangawha tetahi rohe ; p kei te mapi te whakaaturanga . Ihimaera, Nepihana, Ra- He piihi iti kei Umangawha, e tata ana Umangawha Ruataniwha, e tata ana kei te mapi te whakaaturanga He piihi iti kei Umangawha, e tata ana ,«e cd pana Te Uia ki Umangawha kua whakawakia; kei fl s Nepihana ki Umangawha Kaipapaka, e tata ana ki c£) ' P Ihimaera, Nepihana, BaUmangawha Buataniwha, e tata ana ,c5 -2 pana Te Uia ki Umangawha ki Umangawha ki Umangawha kua whakawakia; kei s Haora Tupaea, Tanumeha Te Moananui Bangiahu, e tata ana ki Umangawha te Awa te rohe He piihi iti kei Umangawha. Kei te mapi nga rohe Rapana Te Uia te Awa te rohe Rangiahu, e tata ana ki He piihi iti kei Umangawha. Kei te mapi nga rohe Hauwhai, e tata ana ki Etata ana ki te piihi o Umangawha i Umangawha Hauwhai, e tata ana ki Etata ana ki te piihi o Umangawha i Bapana Te Uia, NepiUmangawha whakawakia ; kei to Awa te rohe Te Uwhe me Te Tehe, e Kei te taha ki te Awa o Umangawha, haria tata ana ki U manga ka haere tonu ma runga i te maunga Matarangi kei Poronui, ka haere tonu Te Hiriana Hueporiro, e tata ana ki kei te awa o Te Pahitanga Kei te mapi nga rohe Taliana Potiki Umangawha Poronui, e tata ana ki 1 . " He piihi iti kei Umangawha. Kei te mapi nga rohe He piihi kei te taha o te Taone o Kapanga Te Arakuri ... Umangawha Kapanga, e tata ana ki Karamaene Kapanga, he hawhe tini te whanui.
Ko nga ingoa o nga tangata Nga ingoa o nga whenua Ko te takotono ratou nga piihi. Nga ingoa o nga whenua me te Takiwa hoki. Nga rohe. Ko te takotoranga o te Mapi ;e Mapi Bapana Te Uia •1 Whiritoa, e tata ana ki Kei te mapi nga rohe Umangawha Kei te mapi nga rohe © Mere Pare Aorangi Umangawha, kei UmaHe piihi iti, e tata ana ki te mira kani ngawha He piihi iti, e tata ana ki te mira kani rakau o • i—4 Haora Tupaea, Rakena Pokai, Te Tahana PoHurukoromoko, e tata Ko te Waitai o Umangawha tetahi rohe. o ana ki Umangawha He piihi kei te taha ki te Baki o te kai, Hata Paka, Karauria Hurukoromoko, e tata Ko te Waitai o Umangawha tetahi rohe. o ana ki Umangawha He piihi kei te taha ki te Raki o te Awa o Umangawha © • F-* , Mere Aorangi, Nepihana Parakerero, e tata ana Kei te mapi nga rohe © ki Umangawha Kei te mapi nga rohe p § c3 g Karauria Puketapu, e tata ana ki Kei te mapi nga rohe, o Umangawha Kei te mapi nga rohe Q 8 d Bapana Te U ia Te Ara Panga, e tata Ko te rohe ki te Tonga ko Whareroa ; ana ki Umangawha ■ Ko te rohe ki te Tonga ko Whareroa ; te rohe ki te Marangai ko te Awa o p 44 Arapanga me te awa o Umangawha ; c3 Arapanga me te awa o Umangawha; te rohe ki te Kaki ko nga piihi o Para- £ d ■p oarahi me Umangawha; te rohe ki te o EH Hauauru ko nga raina ruri kei te hiwi o S © H £ £ d Hata Paka, Karauria ... Te Pahi, e tata ana ki Ko te rohe ki te Tonga ko te awa o tk Umangawha Ko te rohe ki te Tonga ko te awa o Wairore ; ko te rohe ki te Tuaraki me P cl .d te Marangai ko te aw r a o Te Pahi, he o whenua Maori hoki; ko te rohe ki te §■ M Hauauru ko te Awa o Umangawha, ko s Ph te ruri a Wira c3 ci J O > a M aS Honana Potiki Te Tohitohi, e tata ana Ko te rohe ki te Tonga ko Te Arapanga; p ki Umangawha Ko te rohe ki te Tonga ko Te Arapanga ; ko te rohe ki te Marangai ko te awa o o Umangawha fl Matin Poono Pakautukua, kei TangiKi te taha ki te Marangai ko Parakete; cl aro Ki te taha ki te Marangai ko Parakete; ki era atu taha ki te taha moana ke w , rohe S3 w
Permanent link to this item
https://paperspast.natlib.govt.nz/periodicals/KNT18720328.2.6
Bibliographic details
Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 5, 28 March 1872, Page 21
Word Count
1,788HE PANUITANGA Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 5, 28 March 1872, Page 21
Using This Item
Tūnga manatārua: Kua pau te manatārua (i Aotearoa). Ka pā ko ētahi atu tikanga.
Te whakamahi anō: E whakaae ana Te Puna Matauranga o Aotearoa The National Library of New Zealand he mauri tō ēnei momo taonga, he wairua ora tōna e honoa ai te taonga kikokiko ki te iwi nāna taua taonga i tārei i te tuatahi. He kaipupuri noa mātou i ēnei taonga, ā, ko te inoia kia tika tō pupuri me tō kawe i te taonga nei, kia hāngai katoa hoki tō whakamahinga anō i ngā matū o roto ki ngā mātāpono e kīa nei Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (i whakahoutia i te tau 2018) – e wātea mai ana i te pae tukutuku o Te Puna Mātauranga o Aotearoa National Library of New Zealand.
Out of Copyright (New Zealand). Other considerations apply.
The National Library of New Zealand Te Puna Mātauranga o Aotearoa acknowledges that taonga (treasures) such as this have mauri, a living spirit, that connects a physical object to the kinship group involved in its creation. As kaipupuri (holders) of this taonga, we ask that you treat it with respect and ensure that any reuse of the material is in line with the Library’s Principles for the Care and Preservation of Māori Materials – Te Mauri o te Mātauranga : Purihia, Tiakina! (revised 2018) – available on the National Library of New Zealand’s website.