HE PANUITANGA

Ko te Kahiti o Niu Tireni, Issue 22, 29 November 1871, Page 75

HE PANUITANGA

Ki nga tangata e whai take ana lei te whenua, kia mohiotia ai te wahi mete ra etu ai te Kooti , hei whakawa i o ratou take. NA, he Panuitanga tenei kia mohiotia ai, ko te take a nga tangata no ratou nga ingoa e man nei ite rarangi tuatahi i raro nei, kite piihi whenua e mau nei ite rarangi' tuarua, ka whakawakia a te 2 o nga ra o Hanueri, 1872, e te Kooti Whakawa Whenua Maori, ki Haruru, Waitangi. Ko nga tangata katoa e whai tikanga ana mo aua whenua me haere ki reira. Ka oti te whakawa, ka puta te Karauna Karaati kite hunga i kitea tona tika ete Kooti; heoi ano, ha tino whakaotinga tena; ekore rawa e tika kia peke mai tetahi tangata ki muri.

Kooti Whakawa Whenua Maori, Akarana, Oketopa 30, 1871.

Na

Tiki,

Kai tuhituhi o te Kooti.

Ko nga ingoa o nga tangata Nga ingoa o nga whenua Nga robe. Ko te takotono ratou nga piihi. Nga ingoa o nga whenua me te 1 akiwa hoki. ■ . Nga rohe. Ko te takotoranga o te inapi Wiremu Katene, Heta Ramarama, etata ana ki Ka timata i te piriti hanga hou i te awa Te Hara Te Kawakawa, Pewhao te Kawakawa, ka haere i te wai tae irangi noa ki te raina ruri o Tuataranui ka ® g . buri ka haere i te raina ruri tae noa •r« O *-• ki te wai o Ramarama, ka haere i te o o c3 M wai tae noa ki to rori nui hanga hou p - ka haere i te rori tae noa ki te piriti 44 3 Wiremu Te Tahua, Hare Manukarere, e tata ana Ka timata i te piriti hanga hou i te awa P £ S Poti, Hemi Te Ilakiro, ki Te Kawakawa, PeiPei- o te Kawakawa, ka haere i te raina o o te Kawakawa, ka haere i te raina o fl me etahi atu whairangi teMoke, Manukarere, Ihutonga, Waingarara, Wharuanui, Te Karaka, tae cS noa ki te rori nui hanga hou, ka huri b?44 -fl - . fl c3 £ ka haere i te rori tae noa ki te piriti< o-g’S Rakena Waiaua, Rakena Aputerewa No. 1, kei kei Ko te rohe o Te Oruru; ko te awa o Ko te robe o Te Oruru; ko te awa o ■p.’S o-'S Weikaitaia, Kingi KaMangonui Aputerewa. E takoto ana i te ritenga ■ • opo Rakena atu o te motu e tu ana i te Tauranga <3 ® Kaipuke o Manganui bo fl o Pororua Wharekauri, Aputerewa No. 2, kei Ko te rohe o Te Oruru; ko te awa o CB .r-< Hohepa Kiwa r Mein- Mangonui kei Ko te rohe o Te Oruru; ko te awa o -r-< Hohepa Kiwa, Meio- Mangonui ".Aputerewa. E takoto ana i te ritenga aS taku atu o te motu e tu ana i te Tauranga Kaipuke o Mangonui m5

Ko nga ingoa o nga tangata no ' ratou nga piihi. Nga ingoa o nga whenua me te Takiwa hoki. Nga robe. Ko te takotol ’anga o te Mapi Eliza Tiraha Cook Puketotara, e tata ana Ko nga rohe enei. Ki te taha ki te ki Te Waimate, PeiTonga he whenua mo te Kawanatanga whairangi Tonga he whenua mo te Kawanatanga a ko te awa o Waitangi hoki. Kite taha ki te Hauauru he whenua no te X taha ki to Hauauru he whenua no te Kawanatanga. Ki te taha ki te Nota , * I * he whenua no Te Karaka. Ki te taha he whenua no Te Karaka. Ki te taha ki te Ita ko te awa o Potactupuhi, ka ahu atu ko te awa o Waitangi Rawiri Taiwhanga, Hi rini Tohoranui, e tata ana ki Ka timata i Otaha, Pukenui. RangataTaiwhanga, me etahi te Kerikeri, whiwlii, Ahawere, Te Haha ka tae ki atu te Kerikeri whiwhi, Ahawere, Te Haha ka tae ki te Awa o Mangonui, ka haere i tatahi / Karakaiti, Karakanui, Otoa, ka huri / ka haere i te raina ruri, ka haere i te "So raina ruri tae noa ki te awa o Tapuaeg tahi, ka haere i te awa tae noa ki te O raina o te whenua o Kingi Hori Kira <» ka huri ka haere i tatahi i te takutai ka huri ka haere i tatahi i te takutai *s ’5 Te Manea, Paparoa, Tohoranui, PuaPh puawhau, ka huri Otaha Ph c? Aram a Whakapeke, me Mangaiti No. 1, e tata Ka timata i te wai o AVhawha i te raina etahi atu ana ki Kaeo Whangaruri o Mangaiti No. 2, tae noa ki g w • »» ana ki Kaeo Whangaruri o Mahgaiti No; 2, tae noa ki 03 Sh i , roa Pukerewarewa, ka huri Ngatokaturua, o ?-l o katae ki te Awa wai o Te Mangaiti, ka haere i te wai tae noa ki te raina ruri ka huri ka haere i te raina ruri § tae noa ki to wai o Whawha, ka haere "5 i te wai tae noa ki te raina ruri o te timatanga £ Henare Kingi, Kiripeti timatanga Mangaiti No. 2, e tata Ka timata i te raina o Mangaiti No. 1, ce - Kingi ana ki Kaeo Whangatae noa ki' Pukerewarewa, ka huri ka d roa haere i te raina ruri o Mangaiti No. 3, tae noa ki te wai o Whawha; ka si M haere i te wai tae noa ki te wai o Te - haere i te wai tae noa ki te wai o Te © Mangaiti i te raina ruri, ka haere i te wai tae noa ki te rohe o Te Mangaiti o No. 1 cS Hetaraka Whakapeke, No. 1 cS Mangaiti No. 3, e tata Ka timata i te raina o Mangaiti No. 2, Hone Eihema ana ki Kaeo Whangaka haere i te raina ruri tae noa ki -A roa Pukerewarewa, ka huri ka haere i te v raina ruri, ka huri ka haere i te raina raina ruri, ka huri ka haere i te raina £ ruri, ka huri ka tae ki te timatanga Tamora Kowhiti ruri, ka huri ka tae ki te timatanga O ■ ©. • Motuhunga, e tata ana Ka timata ana i te ara o Whangaroa e ki Kaeo Whangaroa Ka timata ana i te ara o Whangaroa e tika ana ki Mangonui tae noa ki te o • . ■ ■ ' moana o Whangaroa, ka haere i te moana o Whangaroa, ka haere i te c3 c3 0 moana tae noa ki te rae o Motuhunga, r-4 Putete Heke Ururoa, me Ruato, e tata ana ki ka huri mai ki te timatanga Ki te taha ki te Hauauru ko te Awa o C$ 2 £ O etahi atu Kaeo Whangaroa Whangaroa, ki te taha ki te Marangai rd £ ko Ota, ki te Hauraro ko te whenua c3 o Mr. Snowdon, ki te Tonga ko te . &C fl . whenua o (Mr. Shepherd) a te Hapa o Wi Tima, Hirini TaiwhaPaoneone, e tata’ ana ki whenua o (Mr. Shepherd) a te Hapa Ka timata ki te raina pakaru kia te nga, me etahi atu Ileihei raua ko Tarawau i NgamokaiO K nga, me etahi atu Te Kerikeri Te Kerikeri Heihei raua ko Tarawau i Ngamokaic3 a kai ka haere i nga raina ruri tae noa c5 bb ki te Awa o Mangonui, ka haere ki d tatahi tae noa ki te Ahimango, ka huri b£ P c3 O ha haere i te whenua o te Kawanata•r? nga Pukekaihue, Parangiora, Opuac3 ; ■ waka, ka marere kitetakutai, ka haere waka, ka marere ki te takutai, ka haere • - : ' ' ■ ' i tatahi Paoneone tae noa ki Ngamokaikai Heremaia Papu, Renata Ota, e .tata ana ki WhaKa timata i Ota, ka haere i tatahi i te Kawatupu, Mere Maungaroa Awa o Te Huatapu tae noa:ki te raina ngatai, me etahi atu $4 i tatahi Paoneone tae noa ki Ngamokaikai Ota, e tata ana ki WhaKa timata i Ota, ka haere i tatahi i te ngaroa Awa o Te Huatapu tae noa ki te raina ruri, ka huri ka haere. i te;raina o Te MH Ruato, Ohakiri, Kiripaka, • Pukekaiti, . ' • «• a4 , ■ ■ ka haere i te raina o te whenua o Mr. ka haere i te raina o te whenua o Mr. rars i • ’ - , ? ' ' Hay, tae noa ki tp huri o te raina o.te Hay, tae noa ki.tp huri o s te raina o.te * r whenua o Mr. Hows, ka huyi Poronui . r < • , , • • ■ ■ ■ • .> ka marere ki te wai o te W;aitapu, ka ka marere ki te wai o te W'aitapu, ka 1 • , haere i tatahi tae noa ki Ota . 1 ■ ■ ■ • ' -.1 " ' . ' , haere i tatahi tae noa ki Ota <! I ,

on <raingo a '° nga tangata no ratou nga piihi. Nga ingoa o nga whenua me te Takiwa hoki. Nga robe. Ko te takotoranga o te Mapi. Heremaia Te Ara, PuTuturu Matakoutou, e Ko Ruamakaka te rohe e ahu ana ki. te ■ , , J mipi Whaitua, Rihari, tata ana ki Kae o Hauauru, ka pa ki Ngakaiorea, ka Arapata, Kam am Whangaroa huri ki te Hauraro ka pa ki Te RaHonetao, Arama W hakauto ka huri ki te Hauauru ka pa ki kapeke, Karena, Hemi Te Waihuka, ka huri ki te Tonga ka Rihari, Hone Herehaere i te wai Hauhaupounamu, haere maia, Taniora Toetoe, Whangaroa huri ki to Hauraro ka pa ki Te Rakauto ka huri ki te Hauauru ka pa ki Te Waihuka, ka huri ki te Tonga ka haere i te wai Hauhaupounamu, haere tonu Waiari, ka huri ki te Marangai Tetane Heta, Wiremu tonu Waiari, ka huri ki te Marangai Te Rimu, Pikiwahine, haere tonu i te . 1 Maihi Te Pahi, Pera Hakena Papu Hare Wirikake, Wiremu Te Weri, e tata ana ki wai Te Whapua Upokorau, ka ahu ki te Hauraro ka haere i te Wai o Kaeo ka tutuki ki Oruamakaka Hare Wirikake, Wiremu Te Weri, e tata ana ki Te Rimu, Pikiwahine, haere tonu i te wai Te Whapua Upokorau, ka ahu ki te Hauraro ka haere i te Wai o Kaeo ka tutuki ki Oruamakaka Kei roto i te mapi o Meta Hone WireKatene Pakaraka mu nga rohe bo fl Pera Hakene, me etahi Te W han, e tata ana ki Te tiinatanga kei Mangakowhara, ka atu rere ki Te Whau, ka rere atu ki nga Whangaroa rere ki Te Whau, ka rere atu ki nga cd rohe o te whenua o te Kingi ki Te atu Whangaroa c3 Otoa, ka huri ka rere atu ki te Rangi■Ph • tane, ka haere i roto i te wai.'o Kapiro, ka rere ki te Wheteopa, ka rere atu ki Mangakowhara ki te rohe tuatahi, c3 ko te mutunga tena O William Hau, Hone Peti, Tutukaka, e tata ana ki rohe o te whenua o te Kingi ki Te Otoa, ka huri ka rere atu ki te Rangitane, ka haere i roto i te wai o Kapiro, ka rere ki te Whetcopa, ka rere atu ki Mangakowhara ki te rohe tuatahi, ko te mutunga tena Ko tenei whenua kei te taha : o te mapi £ '5 Ph cd © cd © O Hare Nepia, Hamiora Te Waimate o Te Kingi. Ko tetahi taha kei to te M Hau . Kawanatanga ; kei waenganui tenei pT whenua p William Hau, Hone Peti, Waipekekoura, e tata whenua Kei te taha o te mapi o Tamati Waka. "S EM Hare.Napia, Hamiora ana ki Te Waimate Ko tetahi taha kei te mapi o te Hapa; Hau, Te Honiana Omataroa, e tata ana ki kei waenganui tenei piihi £ Henare Hamiora Hau ... Te Waimate Kei te mapi kitea ai nga rohe me nga ce iugoa i haere ai nga raina o te rurici rP . . tanga. Tenei whenua kei te taha o cd Te Waitaroto, i tetahi taha o Te M •S © © • r-H William Hau, Hare NaWaiteroho, kei tetahi .taha'o taua piihi nei no te . Kawanatanga ki Mangingaina o • rH Ngamokaikai, etata ana iugoa i haere ai nga raina o te ruritanga. Tenei whenua kei to taha o Te Waitaroto, i tetahi taha o Te Waiteroho, kei tetahi taha o tana piihi nei no te Kawanatanga ki Mangingain a Ngamokaikai, kei te taha o te mapi o pia,Hone Peti Hamiora ki Te Waimate Te Kepa tenei whenua. Ko tetahi taha o tenei whenua kei te mapi o Te Hapa, kei waenganui o nga karauna .. erua tenei whenua Ngamokaikai Hare Napia Toukauri, e tata ana ki taha o tenei whenua kei te mapi o Te Hapa, kei waenganui o nga karauna erua tenei whenua Ngamokaikai Ka timata i to Awa o Waitangi, ka te ruiTar O . Te Waimate haere i te raina o Rangaunu, marere noa ki Waihirore, ka hono ki te o - whenua a Te Komiti, ka haere i roto whenua a Te Komiti, ka haere i roto a i te.awa, ka hono ki te raina o Huiti, a marere noa ki te Awa o Waitangi, ka hono ano ki te raina o Rangaunu •3 p CD Te Ratu Renata Timata te rohe i to wai o Te Whirau- *-£ Te Ratu Renata Puketaka, e tata ana ki Puketaka, e tata ana ki Timata te rohe i to wai o Te Whirauwhenua kua c £ Pakaraka' nui Patukauae, ka huri Te Wai-o-te Puketaka, ka tutuki ano ki te timatanga mai ki Te Whiraunui c3 bfl P O Renata Paraire, me etahi Ka timata ki Ota ka haere Kaimangu, Ota, e tata ana ki WhaKa timata ki Ota ka haere Kaimangu, Pm atu ka kake ka haere i te raina a Reweti, cd to Renata Paraire, me etahi Ota, e tata ana ki WhaPI © ’ph atu ngaroa ngaroa j ka kake ka haere i te raina a Reweti, a ka heke ki runga, ka huri ki te Hauauru, ka kake Ohakiri, ka huri ka aS ■ p heke Omarama, Te Kiripaka,' Rakaud Ngahuka Te Kahukiwi whatinoa, ka huri Te N gaehe, ka haere Kaingaputa, ka tutuki ki tetimatanga ki Ota M Haowhenua, e tata ana ka heke ki runga, ka huri ki te Hauauru, ka kake Ohakiri, ka huri ka heke Omarama, Te Kiripaka, Rakauwhatinoa, kahuri Te Ngaehe, ka haere Kaingaputa, ka tutuki ki te timatanga ki Ota Ka timata ki te taha ki te tonga cd to Pl cd _© cd ki Pakaraka, Te WaiKa timata ki te taha ki te tonga ki te repo ko Te Uwhikaunui te mate ki te repo ko Te Uwhikaunui te ingoa o taua repo, ko ’Puketaka te whenua kei te taha ki waho o taua i ; - ■ • . ■ .. , rohe, ka haere hoki i funga i nga raina . ... ‘ x. * , etoru tini, etoru tini me te hawhe, ka ■ etoru tini, etoru tini me te hawhe, ka huri ki te Marangai e whitu tini me te hawhe, ka huri ki te Tonga? erua tekau ma warn tini; ko Te Ante • te . whenua ki te taha ki waho , • e. ■ I 4 • ■ ■ -

Ko nga ingoa o nga tangata Nga ingoa o nga at henna no ratou nga piihi. me te Takiwa hoki. Nga ingoa o nga whenua Nga rohe. me te Takiwa hoki. Ko te takotoraNga rohe. Ko te takotoran g a o te mapi. no ratou. nga piihi. Renata, Arama, Mohi, Te Te Mangaiti, e tata ana Ka timata i te wahapn o te Mangaiti .—_ Rahiri, Kiwhi Paru, ki Kaeo ka rere Te Umuhuri, Matapakiaka, ka Arano Paratene,Hoori, ki Kaeo ka rere Te Umuhuri, Matapakiaka, ka kake Te Umukanae, ka heke Te WaiPoni Rewharewha, o-kokakonui, ka kake Te Wai-o-Nga-Moihi Nehe, John Pitara ka haere i te rain a a te Kawana, hema, Hetaraka Arama, Te Kuakorohunga, TePareomanu tahi, me nga tangata i muri Te Painga, Te Torch an ga, Puketotara, ’So erima tekau Te Wharauongutu, Te Wahapakitua, sS Puketawa, Waikukupa, Te Ngau-a-<L> fl Tiwha, Pukehinau, "Whakaoramate, r-fl Otate, Pairatahi, Whakamuhu, Waitoatoa, Te Hauarari, Katika Houko-p-l tuku, Ngatokaturua, Te Wai-o-Uru-c? kainga, ka huri, ka haere i roto i te ci Q wai nui o te Mangaiti, a ka tae ki te ci timatanga mai Moko, Te Kaka Te Ante, e tata ana ki Ka timata i te Wai o Patukauae, ka M Pakaraka, Te Waimate huri ki te Hauauru, ka haere i waes' nganui o te repo, ko Te Uwhiraunui d te ingoa, ka huri ki te Plauraro ki Te Tuaraki erua tekau ma waru tini. Ko ■pj H Haowhenua kei te taha ki waho o fl taua raina, ka huri ki te Marangai e ci 44 whitu tini, a eruatekau maono tini tae ci rS noa ki te wai o Patukauae. Ko Porotu £ te whenua i .te taha ki waho fl M Wiremu Tepahi Oio e tata ana ki AV haKo te rohe ki te Marangai-ma-riki ko Q -r-> ngaroa te whenua o te Hahi Pikopo ; ki te Kotiu he whenua mo te Kawanatanga ; ki te Marangai-ma-tonga ki te Hauci EH auru-ma-tonga hoki ko te Tauranga <D Kaipuke o Whangaroa Pera Kapowai Oorotere, e tata ana ki Ka timata te rohe i te Tonga, ka rere Kaeo Whangaroa tonu i runga i te raina a te KawanaKaeo Whangaroa tonu i runga i te raina a te Kawanad tanga, ka ahu whakatehauraro, ka <© huri whakatehauauru i runga tonu i • r-( te tiini a te Kawanatanga, ka huri o ■whakatetonga, ka rere tonu i runga i fl fl te raina a te Kawanatanga, ka tutuki ki te timatanga mai. Ko tenei piihi C? £ fl fl he wahi tapu, he mea waiho ano taua P o - he wahi tapu, he mea waiho ano taua fl O piihi imua i te rironga o taua whenua rd £ e te Kawanatanga, kia matou taua fl Wahi Tapu ££ fl Pera Kapowai Te Mataa, e tata ana ki Ka timata te rohe i Te Mataa, ka rere o Kaeo Whangaroa tonu i runga i te raina a Te Hapa, W hakaniwha, ka huri ki te Tonga ka a rere i runga i te raina a Te Kingi, ka fl - pa ki Kapiro, ka huri ki te Marangai, d fl ka rere Tutukaka, ka rere tonu ka fl tutuki ki te raina a Hone Kingi, ka huri ki te Hauraro, ka rere tonu i 44 ci runga i te raina a Hone Kingi, ka tutuki ki te timatanga mai ki AVhakaW niwha, ka mutu Mere Maungatai SpickHoru/e tata ana ki Kaeo Ko te rohe ki te Marangai, ki te Tonga man, William Spick"Whangaroa ki te Hauauru hoki ko Kaeo tawhito, man ki te Hauraro ko Kaeo hou